Τά σύγχρονα ἐκκλησιολογικά προβλήματα καί προτάσεις γιά τήν θεραπεία τους

Ἀρ­χιμ. Ἀ­θα­να­σί­ου Ἀναστασίου, Προη­γου­μέ­νου Ἱ. Μ. Με­γά­λου Με­τε­ώ­ρου, Ἁγίων Μετεώρων

Τόν Δεκέμβριο τοῦ 2021, μία ἀπό τίς πιό γνωστές Ἑταιρεῖες Δημοσκοπήσεων δημοσίευσε μία ἔρευνα[1][1], ὅπου ἀποτυπώνονται οἱ τάσεις στήν ἑλληνική κοινωνία κατά τήν τελευταία δεκαετία. Εἰδικότερα ἐξετάστηκαν οἱ προτιμήσεις καί ἡ ἐμπιστοσύνη πού δείχνουν διαχρονικά οἱ Ἕλληνες πολίτες σέ θεσμούς, μεταξύ αὐτῶν καί ἡ Ἐκκλησία, ἡ ὁποία καταγράφει τήν πιό θεαματική πτώση στά ποσοστά προτιμήσεως τῶν πολιτῶν.

Συγκεκριμένα, «οἱ θεσμοί πού ἀπώλεσαν τή μεγαλύτερη ἐμπιστοσύνη μεταξύ 2001 καί Δεκεμβρίου τοῦ 2021 ἦταν, κατά σειρά προτεραιότητας, ἡ Ἐκκλησία μέ ἀπώλεια 46 μονάδων, τό συνδικαλιστικό κίνημα μέ ἀπώλεια 32 μονάδων καί τά Μέσα Μαζικῆς Ἐνημέρωσης μέ ἀπώλεια 31 μονάδων»[1][2]. Στήν διάρκεια τῆς τελευταίας δεκαετίας, ἡ ἐκτίμηση τῶν πολιτῶν στήν Ἐκκλησία, ἀπό τό 71% πού ἦταν τό 2001, ἔπεσε στό ποσοστό τοῦ 25%.

Πρόκειται, βεβαίως, γιά μία κατάσταση πού προκαλεῖ ἔντονο προβληματισμό καί βαθύτατη ὀδύνη σέ ὅλους τούς πιστούς, στούς ἀνθρώπους πού ἀγαποῦν τήν Ἐκκλησία καί ἔχουν ἀφιερώσει τήν ζωή τους στήν διακονία της. Καί ὅλα αὐτά σέ μία ἰδιαίτερα κρίσιμη συγκυρία, πού ἡ κοινωνία μας βρίσκεται σέ μία ἀκραία καί πρωτοφανή πνευματική καί ἠθική κατάπτωση καί ἀποστασία. Ἀπό τήν καθημερινή εἰδησεογραφία καί μόνο ἀποκαλύπτεται ἡ τραγικότητα τῆς σύγχρονης ἑλληνικῆς πραγματικότητας. Συνεχῆ καί εἰδεχθῆ ἐγκλήματα, βία, κακοποίηση, δολοφονίες, γυναικοκτονίες, παιδοκτονίες, παιδεραστίες, βιασμοί παιδιῶν καί γυναικῶν, μεγάλη ἔξαρση τῶν σεξουαλικῶν ἐγκλημάτων καί τῶν κάθε λογῆς διαστροφῶν, κατάλυση καί ἰσοπέδωση τῶν ἠθικῶν, πνευματικῶν, ἐθνικῶν, πολιτιστικῶν καί κοινωνικῶν ἀξιῶν, ἠθική κατάπτωση, κοινωνική, πολιτική καί ἐθνική παρακμή καί τόσα ἄλλα, συνθέτουν ἕνα πραγματικά ζοφερό σκηνικό.

Καί ἐνῶ θά ἀνέμενε κανείς ἀπό τήν Διοίκηση[1][3] τῆς Ἐκκλησίας νά ἐκφράσει τόν εὐλαβή λαό τοῦ Θεοῦ καί νά ἀποτελέσει τό ἀνάχωμα σέ ὅλη αὐτή τήν παρακμή, βλέπουμε τήν καταβαράθρωση τῆς μαρτυρίας της καί τήν κατάληξή της σέ θέση οὐραγοῦ.

Τήν ἀπαξίωση αὐτή τῆς Διοίκησης τῆς Ἐκκλησίας (μεταξύ ἄλλων παραδοσιακῶν θεσμῶν) στήν ἑλληνική κοινωνία σχολιάζει, σέ πρόσφατο ἄρθρο του, ὁ διευθυντής τῆς Ἐφημερίδος Καθημερινή κ. Ἀλέξης Παπαχελάς: «Ἠθικά δοκάρια γιά νά ἀκουμπήσει [ἡ κοινωνία] δέν ὑπάρχουν. Ὁ πήχυς κατεβαίνει συνέχεια. Καί τραβάει τούς πάντες πρός τά κάτω… Μέχρι καί ἡ Ἐκκλησία μοιάζει νά ἀπορροφεῖται ἀπό μπίζνες καί νά ξεχνάει τόν ρόλο της. Σέ κρίσιμες θέσεις βρίσκονται, δυστυχῶς, ἄνθρωποι πού δέν μποροῦν νά χειριστοῦν μέ κῦρος καί σοβαρότητα τούς θεσμούς πού ἐκπροσωποῦν»[1][4].

Δυστυχῶς, ἡ Διοίκηση τῆς Ἐκκλησίας ἀποδεικνύεται τίς περισσότερες φορές κατώτερη τῶν περιστάσεων. Σιωπῶσα καί ὑπνώττουσα, ἐγκλωβισμένη στόν ἀσφυκτικό ἐναγκαλισμό της μέ τήν κρατική ἐξουσία καί ὑποταγμένη στήν πολιτειοκρατία, βαθειά διαβρωμένη ἀπό τήν ἐκκοσμίκευση, ἄνευρη καί νωχελική, ἀδυνατεῖ νά ἀρθρώσει λόγο ἀληθείας. Ἀδυνατεῖ νά συμβάλει στήν ἀναχαίτιση τῆς ἠθικῆς καί πνευματικῆς κατάπτωσης, πού κατακλύζει τήν κοινωνία μας· ἀδυνατεῖ νά ἀντιδράσει καί νά ἀντιταχθεῖ ἀποφασιστικά στό ἀντίθεο καί ἀνθελληνικό κατεστημένο, πού συνεχῶς ἰσχυροποιεῖται καί ἑδραιώνεται στήν πατρίδα μας.

Πορεύεται ἀποκομμένη καί σέ πλήρη ἀναντιστοιχία μέ τίς καθημερινές ἀνάγκες καί τά προβλήματα τοῦ λαοῦ της, πού στενάζει πραγματικά κάτω ἀπό δυσβάστακτες συνθῆκες. Ἕνας λαός φτωχοποιημένος, πικραμένος καί πονεμένος, ἀποίμαντος, ἀκατήχητος, ἀπογοητευμένος καί ἐγκαταλελειμμένος καί ἀπό τούς πνευματικούς καί ἐκκλησιαστικούς του ταγούς, καθώς βλέπει τούς περισσότερους ἀπό αὐτούς ἀπόντες καί ἀδιάφορους, σέ ἄλλο μῆκος κύματος, κλεισμένους ἑρμητικά σέ ἕναν μικρόκοσμο καί μιά εἰκονική πραγματικότητα διαμετρικά ἀντίθετη ἀπό τήν τραγική πραγματικότητα πού ὁ ἴδιος βιώνει. Τούς βλέπει ἀπορροφημένους, ἀφοσιωμένους, ἀσχολούμενους καί συμμετέχοντες σέ λαμπερές καί πολυπρόσωπες ἐκκλησιαστικές τελετές, σέ διάφορες τιμητικές ἐκδηλώσεις, ὀνομαστήρια, ἐπετείους καί ποικίλες ἐκκοσμικευμένες δραστηριότητες.

Κι ἐνῶ γινόμαστε ὅλοι μάρτυρες τοῦ ἐ­φη­συ­χα­σμοῦ καί τῆς ἀ­δρά­νειας τῆς Διοίκησης τῆς Ἐκκλησίας σέ ἀ­πο­φα­σι­στι­κά ζη­τή­μα­τα, ἀντίθετα διαπιστώνουμε μία ἐντελῶς δυσανάλογη καί ἐπιλεκτική ὑ­περ­κι­νη­τι­κό­τη­τα καί μί­α πλού­σια δρα­στη­ρι­ό­τη­τα στόν οἰ­κο­νο­μι­κό το­μέ­α. Ἀ­να­πτυ­ξια­κές ἑ­ται­ρεῖ­ες, μή κυ­βερ­νη­τι­κές ὀρ­γα­νώ­σεις (ΜΚΟ), κοι­νο­τι­κά προ­γράμ­μα­τα, με­λέ­τες, ἐ­πι­χο­ρη­γή­σεις, ἐ­πεν­δύ­σεις, με­το­χές καί συ­ναλ­λα­γές ἔ­χουν με­τα­τρέ­ψει, σέ ἕ­να με­γά­λο πο­σο­στό, τήν Ἐκ­κλη­σί­α μας, τίς ἐ­νο­ρί­ες μας, τά μο­να­στή­ρια μας, ἀ­πό νο­σο­κο­μεῖ­α καί ἰ­α­τρεῖ­α ψυ­χῶν σέ οἰ­κο­νο­μο­τε­χνι­κούς ὀρ­γα­νι­σμούς καί σέ ὑ­πη­ρε­σί­ες δι­εκ­πε­ραι­ώ­σε­ως κυ­ρί­ως οἰ­κο­νο­μι­κῶν καί λο­γι­στι­κῶν ὑ­πο­θέ­σε­ων.

Τά εἶχε περιγράψει τόσο εὔστοχα καί διορατικά ὅλα αὐτά, πρίν ἀπό χρό­νια, ὁ Ὁμότιμος Κα­θη­γη­τής κ. Μαν­τζα­ρί­δης, ὅταν εἶχε καταγράψει μία διαχρονική καί πάντα ἐπίκαιρη διαπίστωση: «Τό αἴ­τη­μα πού ὑ­πάρ­χει γιά ἄ­με­ση μαρ­τυ­ρί­α τῆς Ἐκ­κλη­σί­ας στήν κοι­νω­νι­κή ἤ τήν πο­λι­τι­κή ζω­ή, δέν ὀ­φεί­λε­ται οὐ­σι­α­στι­κά στήν ἀ­νε­πάρ­κεια τῆς μαρ­τυ­ρί­ας αὐ­τῆς, ἀλ­λά στήν ἀ­που­σί­α της. Ὅ­ταν ἡ Ἐκ­κλη­σί­α πα­ρου­σι­ά­ζε­ται ὡς κα­τε­στη­μέ­νο, συ­χνά μά­λι­στα πιό δύ­σκαμ­πτο καί πιό ἀ­να­χρο­νι­στι­κό ἀ­πό τό κοι­νω­νι­κό ἤ τό πο­λι­τι­κό κα­τε­στη­μέ­νο, ὅ­ταν ἡ χα­ρι­σμα­τι­κή καί ἐ­σχα­το­λο­γι­κή προ­ο­πτι­κή της συμ­πι­έ­ζε­ται σέ μο­νο­λι­θι­κή καί ἐγ­κο­σμι­ο­κρα­τι­κή ὀρ­γά­νω­ση, ὅ­ταν ἡ ἀρ­χή τῆς θυ­σί­ας καί τῆς δι­α­κο­νί­ας δι­α­στρέ­φε­ται σέ ἀ­πο­λυ­ταρ­χι­κή ἐ­ξου­σί­α, πού ἀρ­νεῖ­ται μά­λι­στα κά­θε ἐ­ποι­κο­δο­μη­τι­κή κρι­τι­κή καί ἐ­πι­κα­λεῖ­ται τό κῦ­ρος τῆς θεί­ας αὐ­θεν­τί­ας, γιά νά κα­λύ­ψει τήν αὐ­θαι­ρε­σί­α καί τήν ἀ­συ­ναρ­τη­σί­α, δέν μπο­ρεῖ νά δώ­σει θε­τι­κή μαρ­τυ­ρί­α»[1][5].

Αὐτές οἱ τόσο ἀληθινές διαπιστώσεις τοῦ σεβαστοῦ Καθηγητῆ, πού ἔγιναν πρίν ἀπό δεκαετίες, θά μποροῦσαν ἴσως νά θεωρηθοῦν καί ἐπιεικεῖς σέ σχέση μέ τήν σημερινή πραγματικότητα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα ἡ πρόσφατη ἀντιμετώπιση τοῦ ζητήματος τοῦ κορωνοϊοῦ, ὅπου ἡ Διοίκηση τῆς Ἐκκλησίας, ἀντί νά προτάξει τά ἁγιαστικά μέσα τῶν ἱερῶν ἀκολουθιῶν, τῆς θείας λατρείας, τῶν ἁγίων λειψάνων καί τῶν ἁγίων εἰκόνων, τῶν λιτανειῶν καί τῶν θείων μυστηρίων, προσδέθηκε ἀσφυκτικά στό ἅρμα τῆς θεοποιημένης ἐπιστήμης καί ἀποδέχτηκε ἀδιαμαρτύρητα καί παθητικά ὅλα τά ἀντιεκκλησιαστικά κυβερνητικά μέτρα. Παράλληλα, συνέχισε χωρίς διακοπή, χωρίς καμμία ἀναστολή καί χωρίς τόν παραμικρό δισταγμό, τήν «ἀγαστή συνεργασία» της καί τίς οἰκονομικές καί ἄλλες συναλλαγές της μέ τήν Κυβέρνηση καί ταυτίστηκε μαζί της στήν σκληρότητα καί τήν αὐστηρότητα στόν στιγματισμό καί τήν δίωξη εὐλαβῶν ἱερέων καί πιστῶν.

Ὅλη αὐτή ἡ συμπεριφορά ἐπιβεβαιώνει καί καθιστᾶ, ὅσο ποτέ ἄλλοτε, ἐπίκαιρους τούς λόγους τοῦ Ἁγίου Ἰσιδώρου τοῦ Πηλουσιώτου: «Tό πάλαι ὑπέρ τῶν προβάτων ἀπέθνησκον οἱ ποιμένες, νῦν δέ μᾶλλον αὐτοί ἀναιροῦσι τά πρόβατα… Tότε τήν ἀρετήν ἤσκουν, νῦν δέ τούς τήν ἀρετήν ἀσκοῦντας ἐξοστρακίζουσι»[1][6]. Δηλαδή, παλαιότερα οἱ Ποιμένες πέθαιναν γιά τά πρόβατά τους. Τώρα, ὅμως, αὐτοί οἱ ἴδιοι σκοτώνουν τά πρόβατά τoυς. Τότε ἐξασκοῦνταν στήν ἀρετή, τώρα ὅμως αὐτούς πού ἀσκοῦνται στήν ἀρετή τούς κυνηγοῦν καί τούς διώκουν.

Τά πιστά μέλη τῆς Ἐκκλησίας, παρά τήν πικρία καί τόν πόνο πού τούς προκαλεῖ ἡ στέρηση τῆς πνευματικῆς πατρότητας, προστρέχουν μέ μεγαλύτερη ἀκόμη θέρμη στήν στορ­γι­κή μας Μά­να, πού εἶναι ἡ Ἁ­γί­α μας Ἐκ­κλη­σί­α. Ἡ Ἁγία μας Ἐκκλησία εἶ­ναι ἡ κα­λή καί σο­φή μας Μάνα, ἡ γα­λα­κτο­τρο­φοῦ­σα, ἡ παι­δα­γω­γοῦ­σα, ἡ εἰ­ρη­νεύ­ου­σα, ἡ ἀ­να­παύ­ου­σα, ἡ συμ­πά­σχου­σα, ἡ θε­ρα­πεύ­ου­σα, ἡ συγ­χω­ροῦ­σα, ἡ ἁ­γι­ά­ζου­σα, ἡ οὐ­ρα­νο­δρο­μοῦ­σα. Μέ­σα σ’ αὐ­τήν ἀ­να­γεν­νι­ό­μα­στε πνευ­μα­τι­κά, στήν ἀγ­κα­λιά της γα­λου­χού­μα­στε καί ἀν­δρω­νό­μα­στε καί ἐπιτυγχάνουμε τήν σωτηρία μας. Σέ αὐτή τήν Μάνα παραμένει ἀφοσιωμένος ὁ πιστός λαός τοῦ Θεοῦ, διαφυλάσσει ἐνεργή τήν ὀρθόδοξη ἐκκλησιαστική καί δογματική του συνείδηση· δι­α­τη­ρεῖ σέ ἐ­γρή­γορ­ση τά ἑλ­λη­νορ­θό­δο­ξα ἀν­τα­να­κλα­στι­κά του· ἀ­γρυ­πνεῖ, προ­βλη­μα­τί­ζε­ται, ἐ­νη­με­ρώ­νε­ται, δρα­στη­ρι­ο­ποι­εῖ­ται ὅσο καί ἄν πικραίνεται, ὅσο καί ἄν λοιδωρεῖται καί ἐπικρίνεται.

Λοι­δω­ρεῖ­ται καί ἐ­πι­κρί­νε­ται ὁ λα­ός τοῦ Θε­οῦ, ὅ­ταν ἀ­γω­νιᾶ καί δρα­στη­ρι­ο­ποι­εῖ­ται γιά τήν δι­α­φύ­λα­ξη τῆς ὀρ­θο­δό­ξου πί­στε­ώς του, ὅ­ταν ἀν­τι­δρᾶ στά σύγ­χρο­να οἰ­κου­με­νι­στι­κά ἀ­νοίγ­μα­τα, ὅ­ταν ἀν­τι­στέ­κε­ται στά σχέ­δια καί τίς ἐ­πι­τα­γές τῆς Νέ­ας Τά­ξε­ως Πραγ­μά­των καί ἀρ­νεῖ­ται τήν πο­δη­γέ­τη­σή του στά συ­στή­μα­τα ἐ­λέγ­χου, στόν ἰσοπεδωτικό ψηφιακό μετασχηματισμό, στήν θεοποίηση τοῦ ἀνθρώπου καί τῆς ἐπιστήμης καί τόν μετανθρωπισμό τῆς Νέας Ἐποχῆς.

Λοι­δω­ρεῖ­ται ὁ πι­στός λα­ός τοῦ Θε­οῦ, χα­ρα­κτη­ρι­ζό­με­νος καί στιγ­μα­τι­ζό­με­νος γιά ἄ­κρα­το ζη­λω­τι­σμό καί φον­τα­μεν­τα­λι­σμό καί ἐ­πι­κρί­νε­ται γιά δῆθεν ἀ­νυ­πα­κο­ή πρός τήν Ἐκ­κλη­σί­α ἀπό τούς ἴδιους τούς ποιμένες του, πού αὐτοαναγορεύονται σέ ἀπόλυτους καί μοναδικούς ἐκφραστές τῆς Ἐκκλησίας, ἀκόμη καί ὅταν οἱ ἴδιοι δέν εἶναι «ἑπόμενοι τοῖς ἁγίοις πατράσι» καί ὅταν οἱ ἀποφάσεις τους δέν εἶναι «ἐν Ἰησοῦ Χριστοῦ γνώμῃ»[1][7].

[1][1] Δημοσκόπηση ἑταιρείας Κάπα Research, 13-14/12/2021. Βλ. Ἀλέξη Ρουτζούνη, Δημοσκόπηση – Ἡ ἀποσύνθεση τῆς Μεταπολίτευσης ἐγκυμονεῖ νέες συγκρούσεις, Τό Βῆμα, 07/01/2022, https://www.tovima.gr/2022/01/07/politics/dimoskopisi-i-aposynthesi-tis-metapoliteysis-egkymonei-nees-sygkrouseis/

[1][2] Κώστα, Στούπα, Ἦταν δημοσιογράφος ὁ μακαρίτης;, Capital.gr., 20/01/2022, https://www.capital.gr/o-kostas-stoupas-grafei/3609025/itan-dimosiografos-o-makaritis

[1][3] ΔΙΣ (Διαρκής Ἱερά Σύνοδος) καί ΙΣΙ (Ἱερά Σύνοδος Ἱεραρχίας)

[1][4] Ἀλέξη Παπαχελᾶ, Ἡ παγίδα τοῦ κυνισμοῦ, Ἡ Καθημερινή, 06/11/2022, https://www.kathimerini.gr/opinion/562124734/i-pagida-toy-kynismoy/

[1][5] Μαντζαρίδη Ἰ. Γεωργίου, Χριστιανική Ἠθική ΙΙ , ἐκδ. Π. Πουρνάρα, Θεσσαλονίκη 2003, σ.151

[1][6] Ἁγίου Ἰσιδώρου τοῦ Πηλουσιώτου, Ἱέρακι πρεσβυτέρῳ, PG 78, 905-908

[1][7] Ἁγ. Ἰγνατίου Ἀντιοχείας, Πρός Ἐφεσίους 3,2, Ἀποστολικοί Πατέρες, Ἄπαντα τά Ἔργα τ. 4 , ΕΠΕ, Θεσσαλονίκη 1994, σ. 78

Πηγή: aktines.blogspot.com