Κείμενο: Γεώργιος Χουστουλάκης
Πολλά πράγματα μοιάζουν απίστευτα σήμερα, η τουλάχιστον φαίνονται να έρχονται από το απώτερο μακρινό παρελθόν!
Εκτός των χαρουπιών, που φουρνισμένα ήταν οι σοκολάτες των παιδιών τότε, στο παιδικό μενού, δεν έλειπαν και τα βελάνια!
Τα βελάνια ήταν σαφώς τα κάστανα εκείνα τα χρόνια!
Το εύλογο ερώτημα είναι, μα πώς τα τρώγανε, που είναι πολύ στυφά;
Για αυτά όλα μας λέει ο κ. Μύρος Μαραγκάκης, πως τελικά, δεν ήταν τόσο στυφά!
Πες από τη μια η πείνα της εποχής, από την άλλη κυνηγούσαν τα μεγάλα ήμερα βελάνια, που τα δένδρα γινόταν πανύψηλα, και αυτά τα βράδια του χειμώνα, τα έψηναν στη χόβολη, όπως ακριβώς και τα κάστανα!
Δηλαδή, τα έβρεχαν στο νερό, έκοβαν ένα κομμάτι στην άκρη για να μην σκάνε, και στη συνέχεια τα παραχώνανε στη στάχτη στη παραστιά, κι από πάνω έβαζαν κάρβουνα.
Τα παιδιά από την πείνα τους, όχι μονάχα τα τρώγανε, αλλά τους φαινόταν και πολύ νόστιμα!
Αυτό γινόταν ενίοτε και στα χωράφια. Άναβαν μια φωτιά, έκαναν κάρβουνα, και έψηναν τα βελάνια για να τα φάνε να μη γουργουρίζει η κοιλιά τους!
Πολλά παιδιά τότε αρέσκονταν να βγάζουν το βελάνι, και το καπάκι να το βάζουν σε όλα τα δάχτυλα σαν δαχτυλήθρες!
Κάποιες φορές δε, έφερναν στο σπίτι το πιο μεγάλο βελάνι με μικρό κοτσάνι, που το χρησιμοποιούσα σαν σβούρα!
Δηλαδή το έστριβαν να γυρίζει στο πάτωμα, όπως η γνωστή σβούρα!
Πολύ περισσότερο αυτό γινόταν στην γερμανική κατοχή.
Πάντα ξεδιάλεγαν τα πιο μεγάλα βελάνια, γιατί αυτά ήταν πιο νόστιμα, εκτός από χορταστικά!
Με το ψήσιμο λένε έφευγε η στυφάδα τους.
Σπάνια έτρωγαν κοινά βελανίδια, γιατί ήταν πολύ στυφά, όμως τα παιδιά τότε, γνώριζαν τα μεγάλα ήμερα δένδρα πού βρίσκονται, και πήγαιναν εκεί και τα προμήθευαν.
Πρέπει να πούμε εδώ, πως τα βελάνια τα κυνήγαγαν πολλοί!
Τα κυνήγαγαν οι βοσκοί, γιατί τα έδιναν τροφή στα ζώα τους.
Τα κυνήγαγαν οι αγρότες και τα πήγαιναν στο σπίτι για τα γουρούνια, τα οποία ήταν σπουδαία τροφή!
Τα κυνήγαγαν οι βυρσοδέψες, γιατί τα έβραζαν και έβαφαν τα δέρματά τους.
Κάποιοι λένε πως το ίδιο έκαναν και με τα κυπαρισσόμηλα!
Τα βελάνια τα κυνήγαγαν δε και τα πιο φτωχά στρώματα που δεν είχαν ψωμί να φάνε.
Τα φούρνιζαν οι μανάδες, και τα άλεθαν στο χειρόμηλο για να τα κάμουν αλεύρι.
Από αυτό το αλεύρι έκαναν ένα είδος ψωμιού, και το έτρωγαν στην οικογένεια, για να ξεγελάνε την πείνα τους!
Σήμερα κανείς δεν ασχολείται πλέον με βελανίδια, παρά μονάχα τα πρόβατα του βοσκού, που όταν περάσουν κάτω από πρίνους, κατσοπρίνια, δεν χάνουν την ευκαιρία να φάνε κάμποσα, και ας μην ξεχνάμε πως τουλάχιστον, αν μη τι άλλο, είναι σπουδαία θρεπτική τροφή για όλους!
