Ήταν 8 του Φλεβάρη, όταν ο Στρατιωτικός Διοικητής Κρήτης Αντρέ υπογράφει τη διαταγή εκκένωσης του Τυμπακίου.
Ημερομηνίας ολοκλήρωσης της εκκένωσης η διαταγή έγραφε 28 Φεβρουαρίου 1942…
78 χρόνια μετά από το μεγάλο κακό!
78 χρόνια μετά το Ολοκαύτωμα του Τυμπακίου!
Ένα μικρό αφιέρωμα από το “e-mesara.gr” γι΄ αυτή τη μεγάλη θυσία των Τυμπακιανών…
Στο Τυμπάκι οι Γερμανικές κατοχικές δυνάμεις αποφάσισαν – και το έκαναν πράξη – να κατασκευάσουν το αεροδρόμιο, που θα χρησιμοποιούσαν για τις δικές τους επιχειρήσεις. Για το σκοπό αυτό και διέταξαν την εκκένωση του Τυμπακίου, το Φεβρουάριο του 1942.
Η εντολή ήταν αυστηρή: το όλο εγχείρημα έπρεπε να πραγματοποιηθεί σε διάστημα 15 ημερών.
Από τα σπίτια τού Τυμπακίου λίγα έμειναν ανέπαφα, κυρίως τα δίπατα, και από τον Κόκκινο Πύργο άφησαν μόνο πολύ λίγα σπίτια.
Οι πέτρες των υπολοίπων σπιτιών που κατεδαφίστηκαν χρησιμοποιήθηκαν ως υπόστρωμα των αεροδιαδρόμων του αεροδρομίου.
Τυμπάκι
Στις αρχές Φλεβάρη 1942 οι Γερμανοί αποφασίζουν να κατασκευάσουν στο Τυμπάκι το μεγάλο αεροδρόμιο (το μεγαλύτερο της Κρήτης) ως κέντρο ανεφοδιασμού και ενισχύσεων του Γερμανού στρατηγού Έρβιν Ρόμελ. Διέταξαν τους κατοίκους να εκκενώσουν το χωριό μέσα σε 15 μέρες και να εγκατασταθούν στα γύρω χωριά. Η συγκεκριμένη εκκένωση ήταν η τραγικότερη εμπειρία των κατοίκων. Μέσα στο ελάχιστο αυτό χρονικό διάστημα ήταν υποχρεωμένοι να μεταφέρουν ό,τι μπορούσαν στα γύρω χωριά, όπου εγκαταστάθηκαν κάτω από άθλιες συνθήκες σε στάβλους, αποθήκες, χαλασμένα σπίτια κ.λπ.
Οι ιερείς μετέφεραν όλες τις εικόνες των εκκλησιών του χωριού στο Μοναστήρι της Καλυβιανής, για να μην καταστραφούν.
Μετά την εκκένωση του χωριού ανατίναξαν 1.312 σπίτια για τη διάνοιξη του αεροδρομίου. Απέμειναν 74 και κόπηκαν γύρω στις 8.000 ελαιόδεντρα. Λέγεται ότι οι Έλληνες εργολάβοι που είχαν αναλάβει την κατασκευή του αεροδρομίου υπέδειξαν στους Γερμανούς την ανατίναξη του χωριού, γιατί είχαν ανάγκη από πέτρες.
Δεν ανατινάχτηκαν δύο εκκλησίες, του Αγίου Τίτου και εκείνη του Αγίου Πνεύματος. Τη μεγάλη εκκλησία του Αγίου Τίτου τη χρησιμοποίησαν ως αίθουσα θεάτρου και τις υπόλοιπες δύο ως αποθήκες πυρομαχικών.
Η μεγάλη εκκλησία βομβαρδίστηκε, αλλά δεν καταστράφηκε. Μια βόμβα 400 λιβρών τρύπησε το θόλο και καρφώθηκε στο δάπεδο της εκκλησίας, αλλά δεν εξερράγη. Οι Τυμπακιανοί το θεώρησαν θαύμα.
Στη διάρκεια της Κατοχής επιβλήθηκε υποχρεωτική σωματική εργασία στους κατοίκους του Τυμπακίου για τη συντήρηση του αεροδρομίου. Υπολογίζεται ότι αγγαρεύτηκαν 3.500 εργάτες για δύο συνεχόμενα χρόνια.
Το αεροδρόμιο Τυμπακίου έγινε το μεγαλύτερο κέντρο καταναγκαστικής εργασίας στην Κρήτη. Η ζωή των εργατών ήταν τραγική. Μόνο δουλειά, ξύλο και απειροελάχιστο συσσίτιο, τις περισσότερες φορές άχρηστο. Για τους απείθαρχους υπήρχε η απομόνωση, τα «σύρματα», όπου υφίσταντο φρικτούς ξυλοδαρμούς και βασανιστήρια, χωρίς τροφή και νερό, κάτω από τη βροχή ή τον καυτό ήλιο. Εναντίον των εργατών οργίαζε ο επικεφαλής της Γκεστάπο περιβόητος Σούμπερτ.
Από την άλλη πλευρά, το αεροδρόμιο έγινε το μεγαλύτερο κέντρο παθητικής αντίστασης των Κρητικών. Οι εργάτες το σαμποτάριζαν. Παράλληλα αναπτύχθηκε μέσα στο αεροδρόμιο ευρύ δίκτυο αντικατασκοπίας. Τάχα ως εργάτες οι αντιστασιακοί αποτύπωναν τα έργα, τις εγκαταστάσεις, τις αποθήκες καυσίμων και πυρομαχικών κ.λπ., τα μετέφεραν στους Άγγλους μέσω ασυρμάτου, με αποτέλεσμα το αεροδρόμιο συχνά να υφίσταται σφοδρούς βομβαρδισμούς.
Για τις ανάγκες του αεροδρομίου και τους ανεφοδιασμούς του Ρόμελ σε πυρομαχικά οι Γερμανοί είχαν κατατρυπήσει όλες τις λοφοκορφές του Τυμπακίου, μετατρέποντάς τες σε υπόγειες αποθήκες, τις γνωστές «μπούγκες». Για τον ίδιο λόγο δημιούργησαν υπόγειο σύστημα ανατινάξεων από τεράστιες βαθιές λακκούβες κατά μήκος της παραλίας του Τυμπακίου, τις οποίες γέμισαν με νερό, προκειμένου να αποτρέψουν την αποβίβαση των τανκς, τις περίφημες «μπόμπες», οι οποίες υπάρχουν σε αρκετά σημεία μέχρι σήμερα.
Παράλληλα ναρκοθέτησαν όλη τη μεγάλη παραλία από τον Κομμό μέχρι τον Κόκκινο Πύργο, προκειμένου να αποτρέψουν τις συμμαχικές αποβάσεις στην περιοχή.
Παληοτάκης – Για το blog των Λαμπράκηδων –
lamprakides.gr
Μνημόσυνο την Κυριακή για το Ολοκαύτωμα του Τυμπακίου
Την Κυριακή 09 Φεβρουαρίου 2025 θα τελεστεί Μνημόσυνο στην πρωινή Θεία Λειτουργία στον Ιερό Ναό Αγίου Τίτου Τυμπακίου, στην μνήμη των κατοίκων που βίωσαν τα γεγονότα της κατοχής και για τα θύματα των ναρκοπεδίων.
