Aντίκρισα ξανά τις παιώνιες της Δίκτης σε όλο τους το μεγαλείο. Νοιώθω τυχερός που για άλλη μια χρονιά τα μάτια μου είδαν το, κατά τη γνώμη μου, πιο όμορφο αγριολούλουδο της κρητικής φύσης. Στην Κρήτη φύεται μόνο στα όρη της Δίκτης και τα Λευκά όρη.
Όπως είπε ένας καλός φίλος, όταν οι Θεοί θέλησαν να στολίσουν τον κήπο της κρητικής φύσης με το ομορφότερο αγριολούλουδο, τότε δημιούργησαν την παιώνια (Paeoniaclusii – Παιώνια του Κλούσιου). Το χρώμα της είναι λευκό ή ροζ προς μοβ χρώμα. Δεν είναι πολλοί αυτοί που τα έχουν δει και ο λόγος είναι ότι συναντάται μονάχα σε μικρούς πληθυσμούς σε δύσβατα μέρη, αλλά και επειδή η περίοδος της ανθοφορίας είναι πολύ σύντομη. Ακριβοθώρητη την είπαν! Ανάλογα με το υψόμετρο και την περιοχή ανθίζει τον Απρίλιο ή το Μάιο. Είναι φυτό πολυετές και έτσι φυτρώνει κάθε χρόνο στα ίδια μέρη.
Ο λαογράφος συγγραφέας Νίκος Ψιλάκης κάνει αναφορά σε μύθους και παραδόσεις που συνδέονται με το πανέμορφο αυτό αγριολούλουδο: «Ένας θεός της προϊστορικής Κρήτης, ο Παιάων ή Παιήων, της έδωσε το όνομά του. Τη συναντούμε σαν φάρμακο στα χέρια των αρχαίων θεραπευτών, άλλοτε σαν υλικό μαγγανειών και άλλοτε συνδέεται με μαγικές τελετές με τους πρωταγωνιστές να στέκονται μπροστά στο ιερό φυτό, να το χαιρετούν με δέος και να λένε: «Χαίρε ιερά βοτάνη παιωνία, ότι συ βασιλεύς πασών των βοτάνων».
Στην Ανατολική Κρήτη οι παιώνιες είναι γνωστές και με το όνομα «παγώνια»… είναι όμορφες σαν τα παγώνια. Στα Σφακιά τις λένε και «ψευθιές», γιατί τα άνθη της είναι τόσο όμορφα που μοιάζουν σαν ψεύτικα. Γι’ αυτό άλλωστε παλιότερα οι Σφακιανοί γαμπροί έβαζαν μια παιώνια στο πέτο τους.
ΛΕΩΝ.Κ.
Πηγή: anatolh.com
