Γράφει ο Λάμπρος Καμπουράκης
Η περιοχή της Μεσσαράς είναι ένας τόπος με αναμφισβήτητα μακραίωνη ιστορία. Ενδεικτικά μόνο, για την αρχαία πόλη της Γόρτυνας υπάρχουν αποδείξεις ανθρώπινης παρουσίας στην περιοχή από το 7000 π.Χ. Κατοικήθηκε περίπου στο 3000 π.Χ, ξεχώρισε κατά τη Μινωϊκή περίοδο 1600-1100 π.Χ και κατά την Ρωμαϊκή εποχή (άρχισε το 67 π.Χ ) έφτασε στην κορυφή της ακμής της τον 2ο μ.Χ αιώνα. Μάλιστα, έγινε η πρωτεύουσα της Ρωμαϊκής τότε επαρχίας “Κρήτης και Κυρηναϊκής” (σημερινής Λιβύης) για περίπου εννέα αιώνες! Το 828 μ.Χ με την κατάληψη της Κρήτης από τους Ανδαλουσιανούς Άραβες, μεταφέρθηκε η πρωτεύουσα στον Χάνδακα, το σημερινό Ηράκλειο.
Η Μεσσαρά διαθέτει όμως και εύφορα εδάφη στα οποία οφείλει και τη μακραίωνη ιστορία της μιας και έθρεψαν αρίθμητες γενιές ανθρώπων μέχρι και σήμερα! Επιπλέον διαθέτει αρκετούς τουριστικούς προορισμούς όπου κάθε χρόνο χιλιάδες επισκεπτών από όλο τον κόσμο επιλέγουν για τις διακοπές τους τα παράλιά της, αλλά τα τελευταία χρόνια και την ενδοχώρα της.
Με τις κύριες πηγές των εισοδημάτων να προέρχονται από την αγροτική παραγωγή και τον τουρισμό, η Μεσσαρά εδώ και δεκαετίες περιμένει τις υποδομές που θα στηρίξουν τις επιχειρηματικές δραστηριότητες των ανθρώπων της. Ένα νοσοκομείο ή σύγχρονο στελεχωμένο και λειτουργικό κέντρο υγείας, έναν ασφαλή αυτοκινητόδρομο από το Ηράκλειο (τα επόμενα χρόνια και τη σύνδεσή της με το νέο αεροδρόμιο Καστελλίου) ασφαλείς προσβάσεις στα παράλιά της και νερό που θα διασφαλίσει την αγροτική παραγωγή.
Έχουμε εισέλθει σε μια περίοδο όπου οι κλιματικές συνθήκες μεταβάλλονται όπως άλλαζαν πάντοτε στη φύση. Όλοι έχουμε δει τα τελευταία χρόνια «δροσερά» καλοκαίρια με βροχές, αλλά και «στεγνούς» χειμώνες (2016-2017). Πλέον τα καιρικά φαινόμενα γίνονται πιο έντονα με ασυνήθιστες καταιγίδες αλλά και υψηλές θερμοκρασίες κατά τους θερινούς μήνες. Οι προβλέψεις επιστημόνων για ενδεχόμενη «ερημοποίηση» της Κρήτης σε βάθος χρόνου αφενός και τα έντονα καιρικά φαινόμενα αφετέρου καθιστούν την προετοιμασία υποδομών και οργάνωσης της πολιτικής προστασίας αλλά και της διαχείρισης του νερού έργα κρίσιμης σημασίας. Από αυτά θα κριθεί η ζωή των επόμενων γενεών στην περιοχή.
«Το Έργο των έργων» και η πορεία του στο χρόνο.
Στο πλαίσιο της έρευνας που κάνω για το έργο του Πλατύ ποταμού από το 2014 που πρώτη φορά εξελέγην ως Περιφερειακός Σύμβουλος ανακάλυψα ότι αυτό συζητείται ήδη από το 1972 τουλάχιστον! Του λόγου το αληθές αποδεικνύει το Αναπτυξιακό συνέδριο Μεσσαράς που έλαβε χώρα στις Μοίρες την 1η Ιουνίου 1980, με την ευθύνη του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος, τμήματος Ανατολικής Κρήτης.
Σύμφωνα με τον εισηγητή κο Χατζηδάκη Γεώργιο, το 1961 η Υπηρεσία Εγγείων Βελτιώσεων του Υπουργείου Γεωργίας ανέθεσε στο γραφείο μελετών Ρωμαΐδη – Κωνσταντινίδη – Χατζηδάκη μελέτη άρδευσης της πεδιάδας της Μεσσαράς. Από τις 12 θέσεις που εξετάστηκαν για πιθανή κατασκευή φραγμάτων εν τέλει επελέγησαν έξι: 1) Πλατύς, 2) Φανερωμένη, 3) Ληθαίος, 4) Πλακιώτισσα, 5) Ίνι και 6) Δεμάτι.
Το 1966 ανατέθηκαν εμπεριστατωμένες γεωλογικές και γεωτεχνικές έρευνες για τη μελέτη κατασκευής των φραγμάτων. Τον Νοέμβριο του 1966 υπεγράφη σύμβαση μεταξύ της ελληνικής κυβέρνησης και του Προγράμματος Ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών η οποία αφορούσε την έρευνα του υπόγειου και υδατικού δυναμικού ολόκληρης της Ανατολικής Κρήτης! Η έρευνα άρχισε το 1968, διήρκησε 4 χρόνια και κατέδειξε σκόπιμη την κατασκευή τεσσάρων φραγμάτων για τα οποία συντάχθηκε πλήρης προμελέτη:
1) Πλατύ,
2) Φανερωμένης,
3) Πλακιώτισσας
και 4) Δεματίου.
Η προτεινόμενη θέση κατασκευής του φράγματος του Πλατύ ποταμού τότε ήταν χαμηλά, μόλις τριακόσια μέτρα από τη θάλασσα και όχι στη σημερινή προτεινόμενη θέση κοντά στο Βυζάρι. Η σημερινή όμως επιλεγμένη θέση του φράγματος και η κατασκευή του αγωγού μεταφοράς νερού στο φράγμα Φανερωμένης διασφαλίζει τη μεταφορά νερού με φυσική ροή!
Το φράγμα Φανερωμένης τελείωσε το 2003, το φράγμα του Ινίου-Μαχαιρά το 2004, το φράγμα της Πλακιώτισσας ξεκίνησε το 2010 και ολοκληρώνεται με τη μελέτη των δικτύων άρδευσης να χρηματοδοτείται από την Περιφέρεια Κρήτης πέρυσι με 2.5εκ. ευρώ. Αλλά το φράγμα του Πλατύ των 21εκ. m3 με τα δίκτυά του και την ζωτικής σημασίας εκτροπή μέσω αγωγού στο φράγμα Φανερωμένης δεν ξεκίνησε ακόμη!!!
«Το Έργο των έργων» σήμερα.
Προσφάτως αλλά δικαίως ζήτησε ο Δήμος Αμαρίου την κατασκευή φράγματος 1,7εκ. μ3 στην ευρύτερη περιοχή του Γερακαρίου για την άρδευση της γύρω περιοχής για το οποίο όμως δεν υπάρχει καμία ολοκληρωμένη μελέτη! Προσωπικά θέλω να ελπίζω ότι θα αντιμετωπιστεί μιας και υπάρχει η δυνατότητα ως ένα επιπλέον έργο, χωριστό όμως από το φράγμα του Πλατύ ποταμού και του αγωγού μεταφοράς στη Φανερωμένη και δεν θα είναι η αιτία και η αφορμή να «πεταχτεί η μπάλα στην εξέδρα» για να καθυστερήσει ακόμη περισσότερο το ζωτικό αυτό έργο που περιμένει το νότιο Ρέθυμνο και η Μεσσαρά εδώ και 47 χρόνια!!!
Το πρώτο και κορυφαίο έργο που έθεσα στον κο Περιφερειάρχη ως διεκδίκηση της περιοχής μας εφόσον το έργο μελετάται και εκπονείται σε επίπεδο Υπουργείου και όχι Περιφέρειας, είναι αυτό του φράγματος του Πλατύ ποταμού και του αγωγού εκτροπής του στο Φράγμα της Φανερωμένης. Δεύτερο στη δική μου λίστα ήταν ο δρόμος της Μεσσαράς που ευτυχώς ολοκληρώθηκε πρόσφατα αν και η προσωπική μου άποψη είναι ότι η Μεσσαρά πρωτίστως λόγω κίνησης, πληθυσμού αλλά και συνεισφοράς στην εθνική οικονομία με την αγροτική παραγωγή και τον τουρισμό της άξιζε έναν σύγχρονο και ασφαλή αυτοκινητόδρομο!
Πριν από λίγες εβδομάδες σε ενημέρωση που είχα προσωπικά στο Υπουργείο Υποδομών που έχει αναλάβει να προχωρήσει το έργο, μετά από την προετοιμασία των σχετικών μελετών από το 2007, η μελέτη κατασκευής του φράγματος του Πλατύ ποταμού, του αγωγού εκτροπής στο φράγμα Φανερωμένης και των σχετικών δικτύων άρδευσης βρίσκονται στο στάδιο της επικαιροποίησης και αναζητείται η τελική φόρμουλα χρηματοδότησης του έργου αρχικού προϋπολογισμού 120εκ. ευρώ. Ποσό το οποίο θα μειωθεί βάσει της σχετικής έκπτωσης που θα δοθεί από τον όποιο ανάδοχο, επομένως το πραγματικό ποσό θα είναι αισθητά μικρότερο. Εκκρεμούν οι απαλλοτριώσεις οι οποίες μπορούν με πράξη υπουργικού συμβουλίου να ολοκληρωθούν σε λιγότερο από 10 μήνες.
Στην περιοχή μας είχαμε την τιμή στα τέλη του 2016 να μας επισκεφθεί ο τότε πρωθυπουργός κος Τσίπρας ο οποίος ανακοίνωσε με τη σειρά του ότι διαθέτει την βούληση να προχωρήσει το έργο αλλά έκτοτε δεν υπήρξε κάποια εξέλιξη αν και επιχειρήθηκε.
Βούληση φαίνεται να υπάρχει και από την παρούσα κυβέρνηση τουλάχιστον όπως εκφράστηκε από τον συντοπίτη μας βουλευτή και Υφυπουργό Αθλητισμού κο Λευτέρη Αυγενάκη με επανειλημμένες ερωτήσεις στη Βουλή την προηγούμενη περίοδο αλλά και προεκλογικά, αλλά και από τον σημερινό Υφυπουργό Υποδομών & Μεταφορών κο Γιάννη Κεφαλογιάννη σε πρόσφατες δηλώσεις του.
Ενδιαφέρον για το θέμα επίσης έχει εκδηλώσει και ο βουλευτής Ηρακλείου κος Κεγκέρογλου Βασίλης με σχετικές ερωτήσεις στην Βουλή.
Ο κος Περιφερειάρχης στην λογική που εξέφρασε στο 11ο συνέδριου της Διεθνούς Εταιρείας Μεγάλων Φραγμάτων ότι «αντιμετωπίζουμε τα υδατικά μας αποθέματα ως περιφερειακή και εθνική ιδιοκτησία» και αναγνωρίζοντας την κρισιμότητα του έργου του Πλατύ με διαρκείς πιέσεις, συναντήσεις και πράξεις επιθυμεί και συστηματικά προωθεί παντί τρόπω την ολοκλήρωσή του. Μην ξεχνάμε ότι μετά από αίτημα της Περιφέρειας Κρήτης οι μελέτες του έργου μεταφέρθηκαν από το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης στο Υπουργείο Υποδομών και συμπεριλαμβάνεται πλέον στα μεγάλα προς υλοποίηση έργα.
Μάλιστα, ο κος Περιφερειάρχης στην πρόσφατή επίσκεψή του στην έκθεση των Βώρων τόνισε ότι είναι «το μεγαλύτερο αναπτυξιακό έργο στη Κρήτη στον αγροτικό τομέα» και απευθυνόμενος στον Υφυπουργό κο Αυγενάκη και τους παριστάμενους αξιωματούχους και φορείς ανέφερε ότι «αυτό που πρέπει να διεκδικήσουμε όλοι μαζί, είναι να προχωρήσει το έργο του Πλατύ ποταμού και για το Ρέθυμνο και για τη Μεσσαρά… Ενωμένοι μπορούμε να κάνουμε πολλά για τον τόπο για την Κρήτη μας».
Η σημερινή κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας έχει τη χρυσή ευκαιρία. Μένει να δούμε τους επόμενους μήνες, θα είναι εκείνη που επί των ημερών της θα ξεκινήσει το «Έργο των έργων» για το νότιο Ρέθυμνο και τη Μεσσαρά;
* Ο Λάμπρος Καμπουράκης είναι Περιφερειακός Σύμβουλος
