Το κλάδεμα της ελιάς
Μια από τις βασικότερες επεμβάσεις στην διαχείριση της καλλιέργειας της ελιάς είναι το κλάδεμα. Απαιτεί καλή γνώση της φυσιολογίας του δένδρου καθώς και των μορφολογικών χαρακτηριστικών του, αποτελεί δε μια εξαιρετικά πολύπλοκη πρακτική στην οποία υπεισέρχονται πλήθος επιμέρους παράγοντες. Ορισμένοι από αυτούς είναι η ποικιλία, η τεχνική της καλλιέργειας, η ηλικία του ελαιώνα, το έδαφος και το μικροκλίμα, όπως και η δυνατότητα άρδευσης. Επίσης, κατά την άσκηση του κλαδέματος, είναι χρήσιμο να λαμβάνεται υπόψιν ότι η πιο παραγωγική περιοχή του ελαιοδέντρου βρίσκεται περίπου στα πρώτα 90cm της κόμης.
Το χειμερινό κλάδεμα της ελιάς πραγματοποιείται από τις αρχές του χειμώνα μέχρι της αρχές της άνοιξης ενώ σε παγετόπληκτες περιοχές θα πρέπει να αποφεύγεται την περίοδο που αναμένονται παγετοί.
Ποιοι είναι οι βασικοί στόχοι του κλαδέματος της ελιάς
Με το κλάδεμα ο παραγωγός στοχεύει:
- Στην μείωση του κόστους με την αύξηση της ποσότητας και ποιότητας του παραγόμενου προϊόντος.
- Στην διαχείριση της παρενιαυτοφορίαςμε την επιδίωξη ικανοποιητικής παραγωγής κάθε χρόνο.
- Στην ορθολογική αξιοποίηση της λίπανσης και άρδευσης – όταν οι ελαιώνες δεν είναι ξηρικοί.
Επιμέρους στόχοι είναι:
- Η διαμόρφωση του σχήματοςτων νεαρών δενδρυλλίων.
- Η ισόρροπη σχέσημεταξύ του υπέργειου τμήματος και του ριζικού συστήματος.
- Η βέλτιστη κατανομή και αξιοποίηση του φωτός.
- Η αφαίρεση ασθενικών κλάδων.
Είδη κλαδέματος ελιάς
Γενικά διακρίνονται τέσσερα είδη κλαδέματος: το κλάδεμα διαμόρφωσης, το κλάδεμα καρποφορίας, το κλάδεμα ανανέωσης και το κλάδεμααναγέννησης.
Α. Κλάδεμα διαμόρφωσης
Με το κλάδεμα διαμόρφωσης δίνεται στα νεαρά δενδρύλλια ελιάς το επιθυμητό σχήμα, το οποίο θα αποτελέσει αφενός την μηχανική βάση στήριξης της βλάστησης και καρποφορίας τους και αφετέρου θα συντελέσει στην περαιτέρω ευρωστία των δέντρων. Το κλάδεμα διαμόρφωσης έχει άμεση σχέση με τα συστήματα φύτευσης. Οι βασικοί τύποι είναι:
- Διαμόρφωση θαμνώδους σχήματος
Αποτελεί την λιγότερο παρεμβατική μεταχείριση του δένδρου. Κατ’ αυτό, τα νεαρά δενδρύλλια αφήνονται να μεγαλώσουν ελεύθερα μέχρι τον πέμπτο χρόνο και δεν κλαδεύονται παρά μόνο καχεκτικοί και ασθενικοί κλάδοι. Όταν φτάσει σε ύψος τα 3m τότε κάθε χρόνο αφαιρούνται όλα τα κλαδιά που εξέχουν.
Βασικά πλεονεκτήματα του θαμνώδους σχήματος αποτελούν η γρήγορη είσοδος των δένδρων στην καρποφορία, η μείωση του κόστους παραγωγής καθώς και η αύξηση του παραγόμενου προϊόντος.
- Διαμόρφωση θαμνώδους σχήματος σε ελαιώνες υπέρπυκνης φύτευσης
Σε αυτόν τον τύπο κλαδέματος τα νεαρά δενδρύλλια αφήνονται να μεγαλώσουν ελεύθερα μέχρι και τον τρίτο χρόνο. Έκτοτε πραγματοποιείται μηχανικό κορυφολόγημα και καθάρισμα των ποδιών των δέντρων.
- Διαμόρφωση χαμηλού κυπέλλου
Εδώ, βασική επιδίωξη αποτελεί ο σχηματισμός και η ανάπτυξη των βραχιόνων στα πρώτα 30-50cm από το επίπεδο του εδάφους.
- Διαμόρφωση ελεύθερου κυπέλλου
Για την απόκτηση αυτού του σχήματος τα νεαρά δενδρύλλια κλαδεύονται, με κοφτερό ψαλίδι κατά την μεταφύτευση σε ύψος 0,80 – 1,50m από το έδαφος.
Β. Κλάδεμα καρποφορίας
Η ελιά καρποφορεί σε μικτούς μασχαλιαίους οφθαλμούς πάνω σε διετείς βλαστούς. Στο κλάδεμα καρποφορίας επιδιώκεται η απρόσκοπτη ανάπτυξη αυτών των καρποφόρων βλαστών μέχρι μήκους 30 – 50cm και η απομάκρυνση των λαίμαργων, οι οποίοι είναι ιδιαίτερα ανταγωνιστικοί, καθώς και των αδύναμων βλαστών οι οποίοι παράγουν ελάχιστους καρπούς. Επιπροσθέτως, ζητούμενο είναι η ομοιόμορφη διάχυση του ηλιακού φωτός στην ζώνη καρποφορίας. Σύμφωνα με τα παραπάνω, το κλάδεμα καρποφορίας πραγματοποιείται κάθε χρόνο και συνίσταται στην αφαίρεση από την ζώνη καρποφορίας των λαίμαργων και των επικαλυπτόμενων βλαστών, όπως και εκείνων που πηγαίνουν προς το εσωτερικό της κόμης. Επίσης αφαιρούνται όλοι οι άρρωστοι κλάδοι και βλαστοί καθώς και εκείνοι από τους βλαστούς που ενώ θα έπρεπε, δεν καρποφόρησαν.
Σε ελαιώνες οι οποίοι αρδεύονται και λιπαίνονται κανονικά το κλάδεμα είναι ελαφρύ, δηλαδή αφαιρείται περίπου το 1/6 του δέντρου, εφόσον ο μέσος όρος των βλαστών του προηγούμενου έτους είναι μεγαλύτερος των 30cm. Αντιθέτως, σε ελαιώνες μέτριας ή χαμηλής γονιμότητας και ξηρικούς, το κλάδεμα είναι αυστηρό, δηλαδή αφαιρείται περίπου το 1/2 του δέντρου, ιδιαίτερα όταν το μέσο μήκος των βλαστών της προηγούμενης χρονιάς είναι μικρότερο των 15cm. Μέτριο κλάδεμα, δηλαδή αφαίρεση του 1/3 – 1/4 του δέντρου, πραγματοποιείται όταν το μήκος των βλαστών κυμαίνεται μεταξύ 15 και 30cm.
Σε κάθε περίπτωση, ο παραγωγός πρέπει να λαμβάνει υπόψιν του πως στο εξαιρετικά αυστηρό κλάδεμα η ελιά αντιδρά παράγοντας πλήθος λαίμαργων βλαστών οι οποίοι καθυστερούν το δένδρο από το να επανεισέλθει σε κανονική καρποφορία.
Γ. Κλάδεμα ανανέωσης
Σε αυτόν τον τύπο κλαδέματος, η επέμβαση είναι αυστηρή. Διατηρείται μόνο ο σκελετός του δένδρου και μέρος της κόμης. Η επιλογή των σημείων τομής γίνεται με βάση την εκτίμηση της συνολικής κατάστασης του δέντρου και τις περισσότερες φορές επιλέγονται οι περιοχές που βρίσκονται λιγο πιο πάνω από τις διακλαδώσεις των βραχιόνων.
Στα ελαιόδεντρα που αναπτύχθηκαν υπερβολικά σε ύψος η προσέγγιση είναι λίγο διαφορετική: σε αυτά τα δέντρα αφήνεται ο χαμηλότερος βραχίονας με όλη την φέρουσα κόμη από την οποία σταδιακά θα προκύψει με την κατάλληλη επιλογή η νέα διαμόρφωση του σχήματος. Μετά από τέτοια μεταχείριση τα δέντρα της ελιάς επανέρχονται σε κανονική καρποφορία ύστερα από 3- 5 χρόνια.
Δ. Κλάδεμα αναγέννησης
Αυτός ο τύπος κλαδέματος εφαρμόζεται στα τέλη του χειμώνα σε γερασμένα δέντρα, σε ελαιόδεντρα που παράγουν ελάχιστα καθώς και σε εκείνα που η ζωηρότητα της βλάστησης τους βαίνει σε βάρος της καρποφορίας. Το κλάδεμα πραγματοποιείται, τις περισσότερες φορές με αλυσοπρίονα, πάνω στην διασταύρωση των βραχιόνων ή στον ίδιο τον κορμό – πάντοτε όμως ψηλότερα από την περιοχή εμβολιασμού. Οι εκτεταμένες τομές, όπως και όλες οι ανάλογες σε οποιοδήποτε τύπο κλαδέματος, καλύπτονται με πάστα εμβολιασμου για την αποφυγή μολύνσεων και για την ταχύτερη επούλωση της πληγής.
Πηγή: kipogeorgiki.gr
