Γράφει ο Σταύρος Φωτάκης
Σημαντικές πληροφορίες αποκαλύπτονται στις σελίδες 39, 415, 547 και 603 του εκδοθέντος βιβλίου της κ. Ευαγγελίας Μπαλτά, δ.ρ. Ιστορίας, Ερευνήτριας στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών και του συνεργάτη της Mustafa Oğuz με τίτλο: «Το Οθωμανικό Κτηματολόγιο του Ρεθύμνου», Ρέθυμνο 2007 [1],
Τις πληροφορίες αυτές συμπεριέλαβα στο εκδοθέν το έτος 2015 βιβλίο μου με τίτλο : «Στη βορεινάδα μιας κορφής …… .[2], θεώρησα όμως σκόπιμο να τις αναλύσω ακόμη περισσότερο για πληρέστερη ενημέρωση των ενδιαφερομένων.
Πιο συγκεκριμένα στη σελίδα 415 του βιβλίου είναι καταχωρημένο απόσπασμα σελίδας κατάστιχου ΤΤ 822 – φορολογικού Κτηματολόγιου, στο οποίο καταγράφονται οι κάτοχοι, οι εκτάσεις γης κατά είδος καλλιέργειας, τα λιόδενδρα, οι ακαλλιέργητες εκτάσεις και ο φόρος-χαράτσι (μουκασεμέ), που πρέπει να πληρωθεί και προορίζεται για το κεντρικό θησαυροφυλάκιο του Σουλτάνου. Ο κεφαλικός φόρος του χωριού Άγιος Ιωάννης-Χλιαρός-Αμαρίου είναι 8 χαράτζια το 1671/2. Το κατάστιχο που προαναφέρθηκε σύμφωνα με τους εκδότες του βιβλίου έχει απογραφικό χαρακτήρα και διενεργήθηκε το έτος 1670/1671 από τους Οθωμανούς καταχτητές της Κρήτης.
Από τον πίνακα αυτό του κατάστιχου προκύπτουνε συνοπτικά οι κάτοχοι των φορολογήσιμων ιδιοκτησιών της εποχής εκείνης του χωριού Άγιος Γιάννης Χλιαρός: : Μανώλης Λίμας, Μεχμέτ Αγάς, Μανώλης Τζανής, Μιχελής Νικόλας, Ζανέτα Φασταφιλοπούλα, Γιώργος Λίμας, Ηλίας Κουνής, Κωσταντίν Γιωργίτσης, Μαρίνα Λιμοπούλα, Κωσταντίν Λίμας και Νικολάζα Λιμοπούλα, καθώς και τα χωράφια, τα λιόδενδρα και τ’ αμπέλια τους και ο φόρος που πρέπει να πληρώσουνε, που ανέρχεται σε 4.938 άσπρα, δηλαδή ασημένια Οθωμανικά νομίσματα (η μικρότερη νομισματική μονάδα).
Προκύπτει επίσης ότι, με το επίθετο Λίμας υπήρχανε αρκετοί κάτοικοι στον Άγιο Ιωάννη. Από την έρευνά μου έχει διακριβωθεί με γραπτά στοιχεία-ντοκουμέντα ότι, το έτος 1743, ο Άγιος Ιωάννης είχε την πρόσθετη ονομασία Χλωρός, αλλά και ύπαρξη οικογένειας Αναγνώστη Λιμάκι. Τόσο για την πρόσθετη ονομασία σε Χλωρός ή Χλιαρός, όσο και για την ύπαρξη οικογενειών Λίμα έχουνε καταγραφεί αρκετά ιστορικά στοιχεία-ντοκουμέντα στα εκδοθέντα βιβλία μου. Από διασωθέντα έγγραφα προκύπτει ότι, οικογένεια Λίμα ήτανε υπαρκτή και ονομαστή στον Άγιο Ιωάννη Χλιαρό Αμαρίου (Ιερεμίας Λίμας, Αναγνώστης Λίμας, Κωσταντής Λίμας, π. Μάρκος Λίμας). Για την οικογένεια Λιμάκι ή Λίμα αναφέρεται ότι, απόγονοι της οικογένειας Λίμα από τον οικισμό Παραδείσι Μελάμπων, μετοικήσανε στον οικισμό Άγιος Ιωάννης Χλιαρός Αμαρίου Ρεθύμνου, από τους οποίους άλλοι διατηρήσανε το επώνυμο Λίμα και άλλοι το μεταπλάσανε σε Παραδεισανός, συνώνυμο του οικισμού Παραδείσι.
Η αναφερόμενη επίσης Ζανέτα Φασταφιλοπούλα είναι πολύ πιθανό να σχετίζεται με το ήδη υπάρχον τοπωνύμιο «στου Φασταφίλη το κεφάλι», που βρίσκεται βόρεια του οικισμού δίπλα στο τοπωνύμιο Τουλούπος και στον Αργυρό ποταμό. Σύμφωνα με την παράδοση το ύψωμα (κεφάλι) αυτό είναι τεχνητό και υπάρχουνε στο υπόστρωμά του αξιόλογα αρχαία αντικείμενα. Παλιότερα ανήκε σε Τούρκο καταχτητή και ακούγεται η φράση: «Όσο θα στέκει του Φασταφίλη το κεφάλι θα είναι φτωχή η Κρήτη». Αυτό σημαίνει ότι η αξία των αρχαίων αντικειμένων που υπάρχουνε κάτω απ’ αυτό είναι πολύ μεγάλη. Επισυνάπτεται ως έχει η σελ. 415, με τον πίνακα του κατάστιχου.
Πηγές :
1.Ευαγγελία Μπαλτά-Mustafa Oguz, Το Οθωμανικό Κτηματολόγιο του Ρεθύμνου, Ρέθυμνο 2007,σ.415
2.Σταύρος Ε. Φωτάκης. Στη βορεινάδα μιας κορφής …. Ρέθυμνο 2015, σελ 106-108.
[1] . Ευαγγελία Μπαλτά-Mustafa Oguz, Το Οθωμανικό Κτηματολόγιο του Ρεθύμνου, Ρέθυμνο 2007,σ.415
[2] .Σταύρος Ε. Φωτάκης. Στη βορεινάδα μιας κορφής …. Ρέθυμνο 2015, σελ 106-108.
