Μάταλα, καρτ-ποστάλ του 1987. Ο φράχτης δεν εμποδίζει κάποιους να τον παρακάμπτουν και να ξαπλώνουν στις σπηλιές… ακόμη και τότε!
Τα τελευταία χρόνια γίνεται πολύς ντόρος για τα Μάταλα, αφού ο κόσμος πάντα αρέσκεται να γυρίζει στο παρελθόν – πόσω μάλλον όταν δυσκολεύεται να δει κάπως καθαρότερα το μέλλον. Είναι σίγουρο χαρτί το πισωγύρισμα, μα ακόμη κι αν δεν είναι μπορεί εύκολα να γίνει. Καθώς οι μνήμες έχουν ασθενήσει όλα μπορεί να μπερδευτούν γλυκά κάπου ανάμεσα σε μιαν εύθυμη κουβέντα με… ζεστές μπύρες (όπως τις πίνουν πολλοί Γερμανοί) και ωραία λουκάνικα Φρανκφούρτης.
Ας πούμε λοιπόν πως τα Μάταλα ξαναήρθαν στην επικαιρότητα το 2011 λόγω της έκδοσης ενός γερμανικού βιβλίου, του Mythos Matala / The Myth of Matala [Balistier Verlag, Mähringen 2011] του Arn Strohmeyer.
Ο Strohmeyer, που είχε γεννηθεί στο Βερολίνο το 1942 κι είχε επισκεφθεί τα Μάταλα το 1967, συνεργάστηκε με τον εκδότη Thomas Balistier (που κι αυτός έχει τρέλα με την Κρήτη και την Ελλάδα, αφού έχει κυκλοφορήσει ένα κάρο ελληνικού ενδιαφέροντος βιβλία) για την δημιουργία ενός δίγλωσσου λευκώματος με φωτογραφίες, τραβηγμένες στη διάσημη κρητική παραλία του Λιβυκού Πελάγους στα late 60s-early 70s.
Στις σπηλιές των Ματάλων κατοικοέδρευαν για μήνες Αμερικανοί, Γερμανοί, Άγγλοι, Γάλλοι, Ολλανδοί, Αυστραλοί κ.ο.κ. Οι Έλληνες απουσίαζαν, τουλάχιστον τα πρώτα χρόνια.
Το βιβλίο θα παρουσιαζόταν το τριήμερο 11-13 Ιουνίου 2011 στα Μάταλα, όταν διάφοροι παλαιοί hippies θα επέστρεφαν στην παραλία (μετά τη σχετική διαδικτυακή κινητοποίηση), δημιουργώντας στην πορεία ένα «γεγονός» (με την αρωγή και των τοπικών αρχών, προφανώς, που θα εύρισκαν έτσι την ευκαιρία να ασκήσουν… πολιτιστική πολιτική, ανακατεύοντας τον χιπισμό με τον πεντοζάλη και την κρητική μυζήθρα…), το οποίο (γεγονός) θα αποκτούσε ευρύτερη δημοσιότητα.
Το 2013 ο σκηνοθέτης Γιώργος Βαρελάς όντας μέσα σ’ αυτό το κλίμα ετοιμάζει μία 75λεπτη ταινία (από τις τελευταίες παραγωγές της παλιάς ΕΡΤ πριν το «μαύρο», αν όχι η τελευταία), την Hippie Hippie Matala! Matala!, στην οποίαν εμφανίζονταν καταθέτοντας τις απόψεις και τις αναμνήσεις τους πολλοί και διάφοροι – ανάμεσά τους κάποιοι Γερμανοί, ο (συγγραφέας) Arn Strohmeyer και ο καθηγητής Elmar Winters-Ohle, πρώην hippies από την Αγγλία ή την Αμερική, ιδιοκτήτες μικρομάγαζων της εποχής (καφενείο The Mermaid), αλλά και ο Δημήτρης Πουλικάκος που έγραψε και μουσική για την ταινία.Τι ακούμε από τον Elmar Winters-Ohle στο φιλμ Hippie Hippie Matala! Matala!; Το ακόλουθο: «Είχαμε εδώ ανθρώπους από τη Γερμανία, από τον Καναδά, από τη Γαλλία, από το Βέλγιο, από την Ολλανδία, από την Σκανδιναβία θυμάμαι καλά… και ήταν και μία Ελληνίδα… εξαίρεση… μία Κατερίνα… ήταν ποιήτρια… Στο μεταξύ έχει γράψει μερικά βιβλία, τα έχω διαβάσει κιόλας. Αυτό που μου έκανε εντύπωση ήταν ότι τα μεσημέρια που ήμασταν εδώ, που ήταν ησυχία, ακούγαμε από τη σπηλιά της κλασική μουσική, το ‘Ρέκβιεμ’ του Μότσαρτ».
Για ποιαν Ελληνίδα κάνει λόγο ο γερμανός καθηγητής; Για την ποιήτρια Κατερίνα Κουτσογιαννοπούλου. Να μια μαρτυρία της (ανάμεσα σε διάφορα άλλα που καταγράφονται) από την εφημερίδα Το Βήμα τής 27/2/2011:
«Ανάμεσα στους ανθρώπους οι οποίοι θα βρεθούν στις 11 και 12 Ιουνίου στα Μάταλα για την παρουσίαση του δίγλωσσου λευκώματος με τίτλο ‘Μythos Μatala/ Τhe Μyth of Μatala’, είναι και ένας ελληνομαθής γερμανός πρώην χίπης. Ο 70χρονος σήμερα κ. Έλμαρ Βίντερς-Όλε πριν συνταξιοδοτηθεί ήταν καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Ντόρτμουντ, στο οποίο ως γνώστης της Ελληνικής έκανε μάθημα σε μέλλοντες δασκάλους, οι οποίοι θα δίδασκαν μαθητές προερχόμενους από τις μεταναστευτικές κοινότητες. Ως φοιτητής είχε παρακολουθήσει μαθήματα Αρχαίων Ελληνικών στην πατρίδα του και ήρθε στη χώρα μας για να μάθει και τη νεότερη εκδοχή της Ελληνικής.(…) Στις σπηλιές των Ματάλων κατοικοέδρευαν για μήνες Αμερικανοί, Γερμανοί, Άγγλοι, Γάλλοι, Ολλανδοί, Αυστραλοί κ.ο.κ. Οι Έλληνες απουσίαζαν, τουλάχιστον τα πρώτα χρόνια.
Η ποιήτρια κυρία Κατερίνα Κουτσογιαννοπούλου βρέθηκε στα Μάταλα την άνοιξη του 1967, σε ηλικία περίπου 20 ετών.
“Σταμάτησα τις θεατρικές μου σπουδές και αποφάσισα να ταξιδέψω μόνη μου. Ξεκίνησα από την Κρήτη και έτσι βρέθηκα στα Μάταλα, αφού είχα γυρίσει πρώτα όλο το νησί”.
Ο κ. Βίντερς-Όλε θυμάται την παρουσία της εκεί όχι τόσο γιατί ήταν η μοναδική Ελληνίδα όσο για τον… εξοπλισμό που την συνόδευε.
“Είχε μαζί της ένα πικάπ στο οποίο κάθε μεσημέρι έπαιζε η 9η Συμφωνία του Μπετόβεν”, θυμάται γελώντας.
Η ίδια η κυρία Κουτσογιαννοπούλου… αποκρούει τις κατηγορίες.
“Νομίζω ότι θυμάται λάθος, το Ρέκβιεμ του Μότσαρτ μού άρεσε πολύ περισσότερο”.
Το πραξικόπημα της 21ης Απριλίου τη βρίσκει στη… σπηλιά της:
“Έπειτα από λίγες ημέρες ήρθε η Αστυνομία. Έκαναν σε όλους έλεγχο. Εμένα, μιας και ήμουν η μοναδική Ελληνίδα, με έβρισαν, μου πήραν την ταυτότητα και μου είπαν να την παραλάβω από το Ηράκλειο. Αποφάσισα να φύγω από την Ελλάδα και πέρασα τα επόμενα χρόνια στην Ευρώπη”.
Η κυρία Κουτσογιαννοπούλου αιφνιδιάστηκε όταν την πληροφορήσαμε για την πρωτοβουλία… επανένωσης των χίπηδων.
“Θα πάω οπωσδήποτε. Θα είναι τρομερά ενδιαφέρον να δεις ξανά ανθρώπους που γνώρισες σε νεαρή ηλικία, κάτω από τόσο ωραίες συνθήκες”».
Το 1972 η Κατερίνα Κουτσογιαννοπούλου (που δεν εμφανίζεται στην ταινία του Βαρελά) θα εκδώσει το πρώτο βιβλίο της, που είχε τίτλο Το Ταξίδι [Ανεξάρτητη Έκδοση]. Εκεί υπάρχει ένα ποίημα που αναπτύσσεται σε κάμποσες σελίδες και το οποίο έχει τίτλο Γενάρης – Αύγουστος 1972 / Πάρος – Αθήνα – Κρήτη.
Δεν ξέρω αν η Κουτσογιαννοπούλου είχε επισκεφτεί ξανά τα Μάταλα το 1972, εκείνο όμως που αντιλαμβάνομαι είναι πως η ποίησή της διατηρούσε ακόμη (το 1972) ένα «χίπικο» στοιχείο. Δείγμα:
«Εκεί,/ που οι δύο άκρες αγκαλιάζονται/ Εκεί,/ περιμέναμε, μ’ απλωμένα χέρια/ για λίγη λευτεριά./ Εκεί,/ μια ξαφνική στιγμή/ οι άκρες κόπηκαν/ απ’ τ’ αγκάλιασμα./ Μείναμε μόνοι/ με τα χέρια ακόμα απλωμένα,/ χωρίς ν’ αγγίζουν/ προσπαθώντας ακόμα/ για λίγη περισσότερη λευτεριά.».
Και λίγο πιο κάτω…
«Ο ήλιος στέκει στα/ μαλλιά,/ στάχυα χρυσά,/ χρυσίζει τα γυμνά βράχια/ σκιώνουν οι θάμνοι./ Το πρόσωπό σου/ γαλήνια ύπαρξη/ παίρνω στα δυο μου χέρια / τα μάτια σου/ καθάριες γαλάζιες λίμνες/ τα ευλογώ με δυο φιλιά./ Ξέσπασμα ανακούφισης./ Μια αγκαλιά γεμάτη υγεία./ Γυμνώσου/ στον ήλιο καρδιά μου».
Ένα από τα πιο σημαντικά ζητήματα που σχετίζονται με τα Μάταλα είναι το πότε έκλεισαν οριστικώς οι σπηλιές. Το λέω γιατί κατά καιρούς ακούγονται διάφορα.
Άλλοι λένε ότι έκλεισαν το 1968, ενώ άλλοι εμμέσως πλην σαφώς λένε ότι έκλεισαν το Μάιο του 1970. Στην πραγματικότητα οι σπηλιές έκλεισαν (τυπικά) πολύ αργότερα (πιθανώς το 1977) και αυτό αποδεικνύεται από μαρτυρίες ανθρώπων που καταγράφονται στο site matala.nl. Εκεί διαβάζουμε, κατ’ αρχάς, τις αναμνήσεις κάποιου Wolfgang από το 1974:
«Σχεδόν όλες οι σπηλιές στα Μάταλα είχαν γίνει σκουπιδοτενεκέδες ή βρωμερές τουαλέτες. Μόλις δύο ή τρεις από αυτές κατοικούνταν από ένα ζευγάρι Ελλήνων, δύο Γερμανούς και κάποιους Γάλλους, αλλά δεν μπορώ να θυμηθώ τα ονόματά τους».
Για να συνεχίσει ο Robert, ο οποίος έζησε στα Μάταλα το 1976-77: «Έμεινα στα Μάταλα τον Ιούλιο/Αύγουστο του 1976 και τον Ιανουάριο του 1977. Μόνο το 1976 κοιμήθηκα σε μία από τις σπηλιές (…) Νομίζω ότι το 1976 ήταν πραγματικά ένα από τα τελευταία χρόνια όπου άνθρωποι κοιμόντουσαν ακόμη στις σπηλιές (…)».
Να και ο Axel από την ίδιαν εποχή (1976-1977): «Πήραμε ένα λεωφορείο μέχρι τη νότια ακτή, για να μείνουμε σε μία από τις σπηλιές στο βράχο. Αλλά σύντομα μετακομίσαμε σε μια πολύ μεγαλύτερη στους λόφους ακριβώς πίσω από το χωριό. Η σπηλιά ήταν αρκετά ευρύχωρη και προφανώς είχε χρησιμοποιηθεί σαν χειμαδιό, για κάποιο βοσκό και τα πρόβατά του».
Μα ακόμη και το 1973-74 οι σπηλιές ήταν ανοικτές όπως μαρτυρά ο γνωστός ταξιδιωτικός δημοσιογράφος και παλιός μουσικός Matt Barrett (βρισκόταν εκεί τον χειμώνα του ’74), αλλά και κάποιος Don Carlson στο site go2crete.com/crete_travelguide/matala.html:
«Ήμουν στα Μάταλα» λέει ο Carlson «τον Μάρτιο ή τον Απρίλιο 1973 και ήταν μία από τις ωραιότερες φάσεις εκείνων των έξι μηνών, καθώς ταξίδευα από το Λονδίνο προς το Κασμίρ. Έζησα σε μια μεγάλη σπηλιά στην ανατολική πλευρά του κόλπου με θέα το χωριό, μαζί με άλλους έξι ταξιδιώτες».
Και πηγαίνοντας ακόμη πιο πίσω, στο 1972, βλέπουμε σ’ ένα βίντεο της εποχής (πάτα στο YouTube… Matala Crete in 1972) τις σπηλιές να είναι εντελώς αφύλαχτες και διαφόρους τύπους να ανεβοκατεβαίνουν σε αυτές.
Ένας εκπρόσωπος της αστυνομίας είπε ότι οι 150 χίπις, που ήδη ζουν στις σπηλιές, μπορούν να μείνουν. Αλλά αν φύγουν, είπε, δεν μπορούν να επιστρέψουν.
Επίσης οι σκηνές της πασίγνωστης ταινίας τού Αλέκου Σακελλάριου Η Θεία μου η Χίπισσα, που προβλήθηκε την χειμερινή περίοδο 1970-71, είναι λογικό να υποθέσουμε πως γυρίστηκαν το καλοκαίρι του 1970 –μετά, δηλαδή, το «τελεσίγραφο» των αστυνομικών αρχών για την εκκένωση των σπηλιών, που εδόθη τον Μάιο του ’70–αφού σε σχετική σκηνή βλέπουμε, ας πούμε, γυμνούς από την μέση και πάνω ψαράδες και hippies.
Σ’ αυτή, λοιπόν, τη σκηνή παρατηρούμε πως οι σπηλιές είναι γεμάτες κόσμο. Δύο τινά σημαίνει αυτό. Ή πως το καλοκαίρι του ’70 οι σπηλιές εξακολουθούσαν να κατοικούνται, ή πως οι συγκεκριμένοι hippies έπαιξαν το ρόλο του κομπάρσου.
Πως τους μάζεψε, δηλαδή, ο Σακελλάριος από την περιοχή και τους είπε… τραβάτε σκορπιστείτε στις σπηλιές, έχω την άδεια των αρχών, για να πάρουμε κανένα πλάνο. Ακόμη, όμως, και σ’ αυτή την περίπτωση αποδεικνύεται η χαλαρότητα του πράγματος.
Η κινηματογραφική λογοκρισία δεν είχε κανένα πρόβλημα με τις εν λόγω σκηνές, αφήνοντάς τες στις προβολές του χειμώνα του 1970-71 να διαφημίζουν, επί της ουσίας, τα Μάταλα και τις (κατοικημένες) σπηλιές τους καθ’ άπασα την επικράτεια, με την αρωγή της Ρένας Βλαχοπούλου, του Γιάννη Μιχαλόπουλου, που πέθανε πριν λίγες μέρες και του αείμνηστου Βασίλη Τσιβιλίκα.
Τι θέλω να πω με όλα τούτα; Πως η επιχείρηση κλεισίματος των σπηλιών τον Μάιο του 1970 ήταν, επί της ουσίας, μία σπασμωδική κίνηση των αρχών, που υπαγορεύτηκε από τον τοπικό κλήρο βασικά (και κάποια ακόμη συντηρητικά στοιχεία), δίχως να αποτρέψει οριστικώς και αμετακλήτως τους τουρίστες από το να μπαινοβγαίνουν στις σπηλιές και να… παραθερίζουν σε αυτές όλα τα μετέπειτα χρόνια. Τούτο (το τυπικό σφράγισμα) συνέβη, οπωσδήποτε, στα πρώτα χρόνια της Μεταπολίτευσης.
Ας δούμε, επί τη ευκαιρία, μερικές δημοσιεύσεις από την εφημερίδα Μακεδονία της εποχής και κατόπιν θα τις συζητήσουμε: «Εις τα Μάταλα Κρήτης, εις ερημικόν όρμον, ο οποίος έχει μεταβληθή εις τόπον διαμονής, θερινής και χειμερινής, μιας ομάδος Χίππις, πρόκειται να πραγματοποιηθεί, εάν τελικώς δοθή η σχετική άδεια από τας αρχάς, μία διεθνής συνάντησης Χίππις, με σκοπόν την κάθαρσιν του κινήματός των από τα εγκληματικά στοιχεία και τους τοξικομανείς, οι οποίοι το ‘νοθεύουν’ όπως λέγουν. Επί κεφαλής της κινήσεως αυτής είναι ο Γάλλος Μισέλ Μονίκ, ο Ιταλός Ρενάτο, Καναδοί, Αμερικανοί, Άγγλοι, Γερμανοί και άλλοι. Εις τον όρμον των Ματάλων, που επροτιμήθη διότι ευρίσκεται μακράν από την κατωκημένην περιοχήν και δεν υπάρχουν αδιάκριτοι, ευρίσκονται περίπου 200 Χίππις. Ο Ρενάτο λέγει ότι εάν αι αρχαί χορηγήσουν άδεια δια την διεθνή συνάντηση των Χίππις θα αφιχθούν εις τον όρμον του χωρίου περίπου 5000 ‘καθαρόαιμοι’ Χίππις, οι οποίοι επιθυμούν τον καθαρμόν του κινήματός των». (13/2/1970)
«Εις τα Μάταλα. Η Ιερά Σύνοδος Κρήτης αντιτίθεται εις την διοργάνωσιν συνεδρίου των Χίππις, διαμαρτύρονται και οργανώσεις». (12/3/1970)
«Εκατοντάδες Χίππις κατέφθασαν εις τα Μάταλα δια το συνέδριον, παρά τις αντιδράσεις ωρισμένων παραγόντων». (25/3/1970)
«Επιτροπή των Χίππις μεταβαίνει εις Αθήνας. Θα ζητήση άδεια δια το συνέδριον των Ματάλων. Εις τον Ε.Ο.Τ. θα απευθυνθή». (29/3/1970)
«Εγνώσθη ότι κατόπιν προσωπικής εντολής του προέδρου της κυβερνήσεως έχει απαγορευθή η οργάνωσις εις την χώραν μας εκδηλώσεων αι οποίαι προσβάλλουν τα ήθη και αποτελούν πρόκλησιν δια το κοινόν αίσθημα. Υπό το πνεύμα της αποφάσεως αυτής καθίσταται εμφανές ότι δεν πρόκειται να χορηγηθή έγκρισις συγκλίσεως εις τα Μάταλα της Κρήτης διεθνούς συνεδρίου των Χίππις, εφ’ όσον ήθελε ζητηθή τούτο». (16/4/1970)
«Εγράφη σήμερον (χθες) ο επίλογος εις την υπόθεσιν του συνοικισμού των Χίππις εις τα σπήλαια των Ματάλων. Αι αστυνομικαί αρχαί ειδοποίησαν τους Χίππις ότι οφείλουν να εγκαταλείψουν τα σπήλαια της ακτής των Ματάλων εντός προθεσμίας μιας εβδομάδος διότι ο χώρος έχει χαρακτηρισθή ως αρχαιολογικός, δεδομένου ότι υπήρχον κατά το παρελθόν… ρωμαϊκοί τάφοι. Οι Χίππις έχουν την ευχέρειαν οπωσδήποτε να επιλέξουν ή να εγκατασταθούν εις οικήματα πόλεων της Κρήτης ή να απέλθουν εκ της νήσου. Εν πάση περιπτώσει οι ρωμαϊκοί τάφοι θα περιφραχθούν και η παραμονή των Χίππις εντός αυτών μετά την εκπνοήν της ταχθείσης προς αυτούς προθεσμίας θα απαγορευθή. Οι Χίππις εις τα Μάταλα είχον ιδρύσει συνοικισμόν, διέμενον δε εκεί υπό πρωτογόνους συνθήκας εις τα σπήλαια. Εις τα Μάταλα επίσης είχε αποφασισθή η σύγκλισις του συνεδρίου των, το οποίον όμως εματαιώθη, κατόπιν απαγορεύσεως των αρχών. Ήδη, εις τα Μάταλα, εντός 40 περίπου σπηλαίων παραμένουν 150 περίπου Χίππις, άνδρες και γυναίκες, εξ όλων σχεδόν των κρατών της Ευρώπης και των φυλών της υφηλίου». (22/5/1970)
Επίσης σε τηλεγράφημα του Associated Press της 24/5/1970 από την Αθήνα που αναδημοσιεύεται και στο site της Joni Mitchell (JoniMitchell.com) διαβάζουμε κάτι άλλο:
«ΑΘΗΝΑ 24 Μαΐου 1970. Η αστυνομία στο νησί της Κρήτης απορρίπτει τους χίπις, σε μια προσπάθεια να προστατεύσει αρχαιολογικά ευρήματα. Η αστυνομία άφησε να εννοηθεί ότι μια ομάδα των χίπις που ζει σε σπηλιές κοντά στα Μάταλα αποθαρρύνει τον τουρισμό στους παλιούς ρωμαϊκούς τάφους και στις άλλες δομές που έφεραν στο φως οι ανασκαφές. Ένας εκπρόσωπος της αστυνομίας είπε ότι οι 150 χίπις, που ήδη ζουν στις σπηλιές, μπορούν να μείνουν. Αλλά αν φύγουν, είπε, δεν μπορούν να επιστρέψουν. Και βεβαίως νέα μέλη δεν θα έχουν τη δυνατότητα να ενταχθούν στην κοινότητα των χίπις. Νωρίτερα αυτό το έτος χίπις προσπάθησαν να οργανώσουν ένα συνέδριο στα Μάταλα, αλλά ο τοπικός κλήρος και πολίτες αντιτάχθηκαν στην πρόταση και η ελληνική κυβέρνηση αρνήθηκε να δώσει άδεια για τη μάζωξη».
Κατ’ αρχάς εκείνο που πρέπει να σημειωθεί είναι πως η δικτατορία υπέκυψε, κατά μίαν έννοια, στις απαιτήσεις των παπάδων.
Όχι πως ο ίδιος ο Παπαδόπουλος δεν θα ήθελε, ενδεχομένως να «σφραγίσει» τα Μάταλα (από προσωπικές πεποιθήσεις), όντας όμως υπόλογος των Αμερικανών και του ξένου δυτικού παράγοντα δεν θα μπορούσε να προβεί από μόνος του σε μια τέτοια ενέργεια, που θα τον εξέθετε στα μάτια των ξένων, τορπιλίζοντας συγχρόνως και το σχετικό τουριστικό ρεύμα.
Κοντολογίς η χούντα, με την ας-την-πούμε διπλωματική πολιτική της, κατόρθωσε και τους hippies να μην ξαποστείλει (τους ζήτησε να νοικιάσουν δωμάτια για να μείνουν στο νησί… στηρίζοντας, ας πούμε, την… τοπική οικονομία ή κατά το Associated Press να μην φύγουν όσοι ήταν ήδη εκεί, χωρίς όμως να προστεθούν και άλλοι), και την Εκκλησία να εξευμενίσει, και τις σπηλιές να μην φράξει (όπως διαβάσαμε στις μαρτυρίες των ανθρώπων από το 1973 και μετά ή όπως είδαμε στο αληθινό βίντεο του 1972).
Ένα από τα σημαντικότερα παγκόσμια tips που σχετίζονται με τα Μάταλα, τα οποία είχαν γίνει εξώφυλλο στο αμερικανικό LIFE την 19 Ιουλίου 1968, είναι το τραγούδι τής Joni Mitchell “Carey” από το LP της “Blue” [Reprise, 1971], που σχετίζεται με την παρουσία της στην κρητική παραλία των hippies το 1970 και τη σχέση της με τον Cary Raditz… Να λίγοι στίχοι:
Maybe I’ll go to Amsterdam
Maybe I’ll go to Rome
And rent me a grand piano
And put some flowers ’round my room
But let’s not talk about fare-thee-wells now
The night is a starry dome
And they’re playin’ that scratchy rock and roll
Beneath the Matala Moon
Από δύο άρθρα τής Wall Street Journal (11/11/2014), με αφηγήσεις και της Joni Mitchell, μαθαίνουμε διάφορα γνωστά ή άγνωστα, ενδιαφέροντα ή… περίεργα εν σχέσει με την υπόθεσή μας.
Κατ’ αρχάς πως η καναδή τραγουδοποιός δεν είχε σκοπό να πάει στα Μάταλα εξ αρχής (γιατί δεν τα ήξερε). Στην Αθήνα άκουσε τη λέξη «Μάταλα», αποφασίζοντας να την κάνει κατά ’κει…
Έπειτα διαβάζουμε πως η ρακή είναι… «τούρκικο λικέρ»[sic] και ακόμη πως τον Απρίλη του ’70 πήγε στα Μάταλα ο Γιάννης Πετρίτσης (αυτός ήταν, δημοσιογράφος και τραγουδοποιός των αρχών του ’70) για να μαζέψει hippies για την ελληνική παράσταση του Hair (μία παράσταση την οποία είχαν παρακολουθήσει η Joni Mitchell με τον φίλο της Cary Raditz στην Αθήνα).
Ακόμη πως και στο “California”, ένα άλλο τραγούδι της Mitchell από το “Blue”, υπάρχει μία έμμεση αναφορά στα Μάταλα και τέλος πως η φωτογραφία τους, της Joni και του Cary, είναι τραβηγμένη στο Ηράκλειο το Πάσχα του 1970 (26 Απριλίου είχε «πέσει» το Πάσχα εκείνη τη χρονιά).
Την 1η Σεπτεμβρίου 2015 είχε ανεβεί στο iefimerida.gr ένα κείμενο σχετικό με τα Μάταλα, το οποίο επιγραφόταν μάλιστα και ως «Η Αληθινή Ιστορία»(!!), εντός του οποίου διάβαζες διάφορα κουλά, μα εντελώς κουλά.
Ένα απ’ αυτά σχετιζόταν με τον στίχο “Let’s have a round for these freaks and these soldiers” από το “Carey”. Ότι, τάχα, η λέξη “soldiers” αναφερόταν σε αμερικανούς λιποτάκτες(!) και πως ο αμερικανικός παράγοντας στο υψηλότερο επίπεδο (ο… Nixon ξέρω ’γω!) είχε μεσολαβήσει για να κλείσουν οι σπηλιές!!
Επακριβώς (από το iefimerida.gr): «Όμως στα τέλη του Απριλίου, η εντολή έρχεται άνωθεν, δηλαδή από την Αμερική και είναι ξεκάθαρη: ΚΛΕΙΣΤΕ ΤΑ ΜΑΤΑΛΑ. Τότε βεβαίως και ο Παπαδόπουλος αναλαμβάνει δράση. Γιατί όμως, ηΑμερική, δηλαδή ο Νίξον, έδωσε τέτοια εντολή; Η απάντηση βρίσκεται στον στίχο της Joni Mitcell… Let’s have a round for these freaks and these soldiers/ A round for these friends of mine… Ας πιούμε στην υγειά των φρικιών και των στρατιωτών. Στην υγειά αυτών των δικών μου φίλων. Δηλαδή, εκτός από τα φρικιά, ως χίπιδες ζουν στα Μάταλα και …στρατιώτες. Ποιοι ήταν αυτοί; Όσοι είχαν κληρωθεί αλλά δεν θέλησαν να πάνε στον πόλεμο του Βιετνάμ. Οι “στρατιώτες” αυτοί, το έσκαγαν από την Αμερική, και έβρισκαν καταφύγιο στα Μάταλα. Ο λόγος λοιπόν που ο Νίξον ήθελε οπωσδήποτε να κλείσει τα Μάταλα, ήταν να τιμωρήσει αυτούς τους “στρατιώτες”».
Πρόκειται φυσικά για ανήκουστες φαντασιοπληξίες, που δεν έχουν ουδεμία σχέση με την πραγματικότητα, καθότι η λέξη “soldiers”, από το τραγούδι “Carey”, αναφερόταν σε έλληνες φαντάρους και όχι σε… αμερικανούς λιποτάκτες!
Κοντά στα Μάταλα, στις Μοίρες, ήταν το Στρατόπεδο Νικολούδη. Κι είναι λογικό να υποθέσεις πως φαντάροι από ’κει την έκαναν στις εξόδους τους για τα Μάταλα, για να… πάρουν το μάτι τους και να πιούνε κανα καφέ ή καμμιά μπύρα (13 χιλιόμετρα ήταν αυτά). Υπάρχει εξάλλου και η μαρτυρία κάποιας Evelyn από το 1970, πάντα από το matala.nl. Λέει η Evelyn:
«Υπήρχαν μόνο τρία εστιατόρια, ένα εκ των οποίων ήταν το Mermaid Café, που ανήκε στον Στέλιο (Ξαγοραράκη), κι έγινε διάσημο από την καναδή μουσικό Τζόνι Μίτσελ στο τραγούδι της Carey. Μερικές φορές δούλεψα εκεί τα βράδια, σερβίροντας καφέδες στους έλληνες στρατιώτες (σ.σ. “helping to serve coffee to Greek soldiers” στο πρωτότυπο), τους τουρίστες, τους ντόπιους και τους χίππις».
Τι πιο προφανές λοιπόν για το τι σήμαινε εκείνο το “soldiers” στο “Carey”; Μα ακόμη και στην τελείως υποθετική περίπτωση, να υπήρχαν δηλαδή στα Μάταλα ένας-δυο λιποτάκτες Αμερικανοί, και πάλι δεν αιτιολογείται μια αμερικανική παρέμβαση.
Άμα ήταν έτσι –για ένα-δυο άτομα να πέσουν τηλέφωνα, ώστε να κλείσουν κάτι… παλιοσπηλιές στου διαόλου τη μάνα– τότε ο Nixon θα έπρεπε να είχε κηρύξει τον… πόλεμο στον Καναδά, τη χώρα δηλαδή που είχε φιλοξενήσει δεκάδες χιλιάδες λιποτάκτες (του Βιετνάμ), εκεί όπου είχε σχηματιστεί και ειδική οργάνωση, η American Deserters Committee (στο Μόντρεαλ, στο Τορόντο και αλλού), την οποίαν υποστήριζαν το SDS, οι Μαύροι Πάνθηρες και οι Μαοϊκοί της Revolutionary Union.
Ως γνωστόν η χούντα ήταν υπόλογη στον αμερικανικό παράγοντα για πολλά σοβαρά ζητήματα (μέσα στην ψυχροπολεμική λογική), αλλά όχι για ό,τι κι ό,τι…
Πηγή: lifo.gr
