Κείμενο – Φωτογραφία: Νικόλαος Φουκαράκης
Η βελανιδιά είναι ένα πανάρχαιο δέντρο που αφθονεί σε όλη την Κρήτη και που λένε ότι ζει περίπου 600 με 700 χρόνια αλλά έχει διαπιστωθεί ότι υπάρχουν και δέντρα με πάνω και από 1000 χρόνια ζωής.
Ο καρπός τους το βελανίδι (βελάνι) δεν είναι μόνο μια ωφέλιμη τροφή όπως ξέραμε μόνο για τα γουρούνια αλλά είναι και μια τροφή με πολλές ωφέλιμες ιδιότητες και προς τον άνθρωπο όπως έχει διαπιστωθεί τελευταία .
Ας πάμε όμως πίσω σχεδόν 200 χρόνια στην Κρήτη όταν η Κρήτη παραχωρήθηκε στον Μωχάμετ Άλυ της Αιγύπτου στα χρόνια 1830 – 1840.
Οι καρποί της βελανιδιάς εκείνα τα χρόνια της Αιγυπτιοκρατίας βρέθηκαν ξαφνικά περιζήτητοι και η τιμή τους έφτασε να διπλασιαστεί μέσα σε λίγο χρόνο .
Αιτία γι αυτό ήταν ο Μωχάμετ Αλυ και το ενδιαφέρον του γι’αυτά όταν διαπίστωσε την ωφέλεια που είχαν τα βελάνια της Κρήτης στην βυρσοδεψία στην βαφή των ταρμπούς (φεσιών) και έστειλε σ ‘αυτήν 5 ειδικούς από την Συρία για να δείξουν στους κατοίκους τον τρόπο συλλογής του καρπού της.
Αυτά μάλιστα υπήρξαν και η αιτία ώστε να ψυχραθούν οι Άγγλοι με την μονοπωλιακή εξαγωγή που γινόταν προς την Αίγυπτο καθώς η Αγγλία δεν έπερνε την αιτούμενη ποσότητα που ζητούσε και έτσι διαμαρτυρήθηκαν έντονα στην τακτική του Μωχάμετ Αλυ που προσπαθούσε με κάθε τρόπο να γίνει η Αίγυπτος ο κύριος κάτοχος της εξαγώγιμης ποσότητας των βελανιδιών.
Η εξαγωγή τότε των βελανιδιών από την Κρήτη στην Αίγυπτο έφτανε τον χρόνο στα 170.000 καντάρια που ισοδυναμεί με 10.000 τόνους βελανιδιών.
Τις τελευταίες δεκαετίες όμως τα βελανίδια της Κρήτης σχεδόν απαξιώθηκαν και η συλλογή τους γίνεται από λίγους και μόνο για ζωοτροφή.
Όλα αυτά μου πέρασαν στην σκέψη όταν διαβάζοντας στο ypaithros. gr σήμερα ότι ένα ζευγάρι που ζει τα τελευταία χρόνια στην Κέα – Τζιά εκμεταλλεύεται εμπορικά την παραγωγή των βελανιδιών του νησιού που αφθονούν εκεί και παρασκευάζει νόστιμα προϊόντα από τα βελανίδια χωρίς την γλουτένη όπως μπισκότα, μπάρες ενέργειας, ζυμαρικά που είναι πλούσια σε πρωτεΐνες, ποτάσιο, μαγνήσιο, ασβέστιο, βιταμίνη Β6.
Στην Κορέα το βελανίδι αποτελεί μέρος της εθνικής τους κουζίνας. Στην Αμερική και στην Αγγλία μπορεί κάποιος να βρει αλεύρι από αυτά και επίσης βρίσκεται σε καταστήματα ειδών υγιεινής.
Στην Ελλάδα, μια σχετικά πρόσφατη έρευνα του Ινστιτούτου Βιολογικών Ερευνών και Βιοτεχνολογίας, σε συνεργασία με την εταιρεία καλλυντικών Κορρέ διαπιστώθηκε πως η ουσία κερσετίνη, που βρίσκεται κρυμμένη στο βελανίδι είναι μια ουσία που μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως αντιγηραντική κρέμα.
Αυτά ως προς τα βελανίδια τα απαξιωμένα βελάνια μας που αφθονούν στην Κρήτη και που μπορούν να γίνουν μια πηγή οικονομικής ωφέλειας .-
Φουκαράκης Ν
Βοηθήματα
Η Κρήτη υπό Αιγυπτιακή εξουσία
Ζενάπ Ισμάτ Ρασέντ
Τα βελανίδια δεν είναι( μόνο) για τα γουρούνια
ypaithros. gr
