Κείμενο – Φωτογραφία: Μανώλης Αφραθιανάκης
Τα κρινάκια της άμμου, με το μεθυστικό άρωμα, έχουν αρχίσει μέρες τώρα να στολίζουν τις παραλίες της Κρήτης, αν και λιγότερα φέτος. Το φυτό που επιμένει εδώ και πάνω από τρεισήμισι χιλιάδες χρόνια να φυτρώνει στην καυτή και άνυδρη άμμο του καλοκαιριού και να χαρίζει το σπάνιο άρωμά του σε όσους το παρατηρούν. Είναι εντυπωσιακή η ελαστικότητα του βλαστού του, ώστε να λυγίζει μέχρι το έδαφος, όταν έχει δυνατό άνεμο, για να μη σπάει.
Έχει πανελλαδικά πολλά ονόματα (Κρινάκι της Παναγίας, Κρινάκι της Κνωσού, Κρινάκι της Άμμου, Κρινάκι της Θάλασσας, Αμαρυλλίς, Παγκράτιο, Θαλάσσιος Ασφόδελος κ.α.)
Η πρώτη σωζόμενη αναπαράσταση του φυτού στην ιστορία θεωρείται ότι γίνεται στην τοιχογραφία της Κνωσού με το μπλε πουλί, όπου φαίνονται κρινάκια της άμμου στο κάτω μέρος. Γι’ αυτό το λόγο ονομάζονται και κρινάκια της Κνωσού ή Κρινάκια του Μίνωα. Ανάλογες τοιχογραφίες υπάρχουν στη μινωική πόλη του Ακρωτηρίου της Σαντορίνης, με τις νεαρές κρoκοσυλλέκτριες που προσφέρουν κρίνους στη θεά.
Τα τελευταία χρόνια η εμφάνιση του έχει περιοριστεί, λόγω της συρρίκνωσης των αμμοθινών όπου ζει. Πλέον, το κρινάκι θεωρείται είδος σε κίνδυνο και προστατεύεται από την ελληνική νομοθεσία.
Το Συμβούλιο της Ευρώπης, το έχει χαρακτηρίσει ως σπάνιο και απειλούμενο είδος και για την προστασία του, προτείνει την οριοθέτηση και την προστασία των περιοχών που φύεται, την απαγόρευση κάθε δραστηριότητας που διαταράσσει τους αμμόλοφους, που είναι ο βιότοπος τους και την απαγόρευση, ακόμη και του καθαρισμού των ακτών, με εργαλεία που ανακατεύουν την άμμο.
Φωτογραφία από το Τσούτσουρα.
