Κείμενο – Φωτογραφία: Νικόλαος Φουκαράκης
Εικόνα από ένα χωριό της Κρήτης στην Ιεραπέτρα του χωριού Ανατολή στα τέλη της δεκαετίας του 50, μια εικόνα που με κέντρισε να γράψω δυο λόγια λογισμού μου εξ αφορμής της.
Εικόνα σαν αυτή που βλέπουμε παντού στην Κρήτη θάβλεπε κάποιος τότε σαν την περπατούσε από την μια άκρη της ως την άλλη .
Η Κρήτη ακόμα τότε το 50 προσπαθούσε να συνέλθει να γιατρέψει τις πληγές της αυτές τις ίδιες πληγές που δεν είχε προλάβει να κλείσει και ξανααιμορράγησαν από τα ναζιστικά νύχια των Γερμανών και των Ιταλών στην κατοχή.
Αιώνες η Κρήτη είχε μάθει να μάχεται και να αντιστέκεται στους επίδοξους κατακτητές της, νύφη ζηλευτή η Κρήτη και πολλοί αυτοί που την πολέμησαν κατά καιρούς, Ρωμαίοι, Σαρακηνοί, Φράγκοι, Ενετοί, Οθωμανοί, Γερμανοί αλλά η ατίθαση και ρωμαλέα ψυχή της αν και πληγωμένη βαθιά κατάφερνε πάντα στο τέλος να βγαίνει νικητής .
“Η γη που ρέει μέλι και γάλα ” έτσι την χαρακτήρισε την Κρήτη ο αρχηγός των Σαρακηνών κατακτητών.
Την φωτογραφική αυτή αποτύπωση στα τέλη του 50 στο χωριό Ανατολή βλέποντας την σκέφτεσαι πόσα και πόσα πράγματα άλλαξαν τόσο ραγδαία στο χρόνο μέσα σε λίγες μόνο δεκαετίες όταν ως τότε η ζωή του ανθρώπου ήταν σχεδόν ίδια και απαράλλαχτη για αιώνες και αιώνες.
Τα σπίτια ως τότε λιτά , πετρόχτιστα με δώμα από χώμα τα πιο πολλά συνήθως μικρά καθώς ακολουθούσαν τον κανόνα της ανάγκης που έλεγε “σπίτι όσο χωρείς και χωράφι όσο μπορείς ” .
Σπίτια μικρά φτωχικά που τα μόνα χρώματα που τα χαρακτήριζαν ήταν το λευκό χρώμα του ασβέστη και το μαύρισμα από την κάπνα του τζακιού .
Πολυμελείς οι περισσότερες οικογένειες μέσα σε αυτά τα απλοϊκά σπιτάκια αλλά μέσα σε αυτά υπήρχε απλωμένη η ζεστασιά των ανθρώπων .
Τα σοκάκια στενά με χώμα η καλντερίμι, κακόβολα και δυσκολοπερπάτητα .
Ζωή φτωχική όμως υπήρχε η ζωντάνια και η ζεστασιά των ανθρώπων που με το λίγο έβρισκαν συχνά την αφορμή να το γλεντίζουν να το ρίξουν στο χορό και να τραγουδήσουν και ο πόνος του κάθε χωριανού ήταν και αυτός πόνος δικός τους ολονών όπως και η χαρά το ίδιο.
Ο “πολιτισμός ” που διαφήμιζε η ΔΕΗ εκείνα τα χρόνια δεν είχε φτάσει ακόμα και σε ελάχιστα χωριά είχε φέρει το φώς της.
Ο λύχνος ήταν το εργαλείο φωτισμού που φώτιζε το βράδυ το σπίτι και κάτω από το φως του διάβαζαν και τα παιδιά του σχολείου, και μόνο σε κάποια καφενεία υπήρχε η πολυτέλεια του πιο σύγχρονου τότε του λούξ που είχε πολύ πιο δυνατό φωτισμό.
Το νερό δε και αυτό έφτανε από την πηγή μέχρι τις δυο , τρεις εξωτερικές βρύσες του χωριού που υπήρχαν μοιρασμένες στις γειτονιές του και στο κάθε σπίτι έφτανε με το σταμνί στον ώμο .
Είχα πολλά να γράψω…..
Πόσα και πόσα άλλαξαν στον τρελό αυτό ρυθμό της ανάπτυξης μέσα σε τόσα λίγα χρόνια μια ανάπτυξη μόνο και μόνο υλική που από μόνη της έχει αποδειχτεί δεν φέρνει την ευτυχία στους ανθρώπους αλλά καταστρέφει όμως τα πάντα στο βωμό του χρήματος και του ανταγωνισμού και δεν σέβεται την ισορροπία της φύσης που είναι ένα κομμάτι της και αυτός και χωρίς αυτήν δεν ζει όμως την καταστρέφει την εκβιάζει και την πολεμά καθημερινά .
—————
Φωτογραφία από το χωριό Ανατολή Ιεράπετρας του περιοδικού Meriam το 1962
