Γράφει: Μαρία Πανάγου
Μήπως το παιδί σας βαριέται στο σχολείο; Μήπως παίζει μόνο του, κάνει αταξίες, προκαλεί καυγάδες, είναι αφηρημένο; Ή μήπως είναι κακός μαθητής, απρόσεκτος και κάνει συνέχεια λάθη; Αν ναι, το πιθανότερο είναι να πρόκειται για ένα χαρισματικό παιδί!
Οι περισσότεροι νομίζουμε ότι τα παιδιά με ιδιαίτερες ικανότητες είναι υπάκουα, ήσυχα, εξαίρετοι μαθητές, διαβάζουν τα μαθήματά τους, αριστεύουν στις εξωσχολικές δραστηριότητες, είναι «πρώτα» σε όλα!
«Υπάρχουν πολλοί μύθοι και προκαταλήψεις γύρω από το θέμα αυτό», μας λένε οι ειδικοί. Πρόκειται για ένα θέμα που απασχολεί εδώ και δεκαετίες τα εκπαιδευτικά συστήματα του εξωτερικού -μόνο που στην Ελλάδα είμαστε ακόμα … στο νηπιαγωγείο. Εύκολα χαρακτηρίζουμε ένα αφηρημένο αδιάφορο παιδί μες στην τάξη, ανίκανο, ένα παιδί που βαριέται με όλα, προβληματικό. Κι, όμως, επειδή η σχολική ύλη και οι μέθοδοι διδασκαλίας απευθύνονται κυρίως στον μέσο μαθητή, τα ικανά παιδιά δείχνουν να πλήττουν γιατί δεν ικανοποιούνται οι υψηλές απαιτήσεις τους. Μερικές συνέπειες σε αυτές τις περιπτώσεις είναι να «κλείνουν τους διακόπτες», να ονειροπολούν, να αποφεύγουν το σχολείο «φτιάχνοντας» πλασματικές ασθένειες ή ακόμα χειρότερα να προκαλούν αναστάτωση στην τάξη, να γίνονται επιθετικά ακόμα και οι κλόουν της παρέας.
Οι γραπτές τους εργασίες μπορεί να είναι αδύναμες, να είναι τεμπέλικα, να ξοδεύουν πολύ χρόνο ζωγραφίζοντας αφηρημένα στο τετράδιό τους, ενδέχεται να χαζολογούν, να μην είναι συνεργάσιμα, να μην παρακινούνται εύκολα, να είναι επικριτικά προς τους άλλους. Ένα άλλο σύμπτωμα-παρακλάδι είναι -προκειμένου να προσαρμοστούν στο επίπεδο της τάξης- να κρύβουν τις ικανότητές τους για να μη ξεχωρίζουν. Τα χαρισματικά παιδιά μπορεί να κάθονται ήσυχα και να απαντούν «δε ξέρω» και να έχουν χαμηλές επιδόσεις. «Αυτό το πρόβλημα φαίνεται να εμφανίζεται περισσότερο στα αγόρια παρά στα κορίτσια σε αναλογία 3 προς 1», εξηγεί η κυρία Πόπη Ευέλθοντος, ειδική στην εκπαίδευση των χαρισματικών παιδιών και πρόεδρος του Συνδέσμου Γονέων και φίλων των χαρισματικών Παιδιών Κύπρου.
Το χαρισματικό παιδί μπορεί να θέλει να περνάει απαρατήρητο για να αποφεύγει την απόρριψη και την ταπείνωση από τα να αποκαλύπτει τη δυναμική του -στην περίπτωση που κάτι τέτοιο μπορεί να διαφαίνεται ως απειλή- ίσως να λειτουργεί αποθαρρυντικά λόγω του ότι πάντα γνωρίζει την απάντηση ή να θεωρηθεί ότι προκαλεί αναταραχή όταν αντιλαμβάνεται ανακολουθίες ή αμφισβητεί τον στόχο μιας δραστηριότητας. Όταν οι πραγματικές τους ανάγκες δεν αναγνωρίζονται, αναγκάζονται να γίνουν το παιδί του μέσου όρου.
ΜΥΘΟΙ ΚΑΙ ΑΛΗΘΕΙΕΣ
Στην υπόλοιπη Ευρώπη και στην Αμερική προσπαθούν να εντοπίσουν αυτά τα παιδιά για να καλύψουν τις ιδιαίτερες ανάγκες τους. «Είναι προκατάληψη ότι τα πολύ ικανά παιδιά δε χρειάζονται ειδική προώθηση γιατί τα χαρίσματά τους θα αποδειχθούν, έτσι κι αλλιώς, κατά τη διάρκεια της ζωής τους. Για να αναπτυχθούν οι ικανότητές τους χρειάζεται ειδική εκπαίδευση», εξηγεί η επιστήμων.
Είναι μύθος, επίσης, ότι τα παιδιά με υψηλές νοητικές ικανότητες έχουν καθυστέρηση στην κοινωνική και συναισθηματική τους ανάπτυξη, αντιθέτως τα ποσοστά των ψυχολογικών προβλημάτων σε αυτά τα παιδιά είναι λιγότερα από τον κανονικό πληθυσμό.
Άλλος μύθος είναι ότι οι γονείς τους είναι πολύ φιλόδοξοι και τα «σπρώχνουν». Η αλήθεια είναι ότι είναι περίεργα τις περισσότερες φορές, μαθαίνουν από μόνα τους.
Σύμφωνα με την Εθνική Ένωση Χαρισματικών παιδιών στη Μεγάλη Βρετανία οι πρώτες παρατηρήσεις γίνονται μέχρι τα δύο πρώτα έτη -το πολύ μέχρι τα τέσσερα.
Συνήθως πρόκειται για παιδιά που μιλούν και γράφουν πολύ νωρίς, έχουν αυξημένη φωτογραφική μνήμη, συχνά «πηδάνε» τα ενδιάμεσα στάδια σε μια επιχειρηματολογία κάνοντας πρωτότυπους συσχετισμούς, έχουν ασυνήθιστη αίσθηση του χιούμορ και χάνουν το ενδιαφέρον τους όταν τους ζητηθεί να επαναλάβουν μια εργασία.
Είναι πολύ εύκολο να συντριβεί η αυτοπεποίθηση ενός ταλαντούχου παιδιού. Επειδή οι εμπειρίες τους στις συναναστροφές τους είναι κρίσιμες είναι πολύ σημαντικό να αναζητούνται οι ενδείξεις που υποδεικνύουν ότι ένα δύσκολο, δυστυχισμένο ή βαριεστημένο παιδί έχει κάποιο κρυφό ταλέντο.
