Ἀρχιμ. Ἀντωνίου Φραγκάκη, ἱεροκήρυκος Ἱερᾶς Μητροπόλεως Γορτύνης καί Ἀρκαδίας Κρήτης
Σάν κεραυνός ὀξύφορτος μέ πανορθόδοξο ἐνεργειακό πεδίο ἔπεσε σήμερα τό πρωί ἡ εἴδηση: «Ὁ Μητροπολίτης Καστορίας Σεραφείμ ἐκοιμήθη»!
Τόν ἔκλαψα καί τόν θρηνῶ ἀπό τό πρωί.. Ἐτρώθη ἀπό τόν φονικό ἰό τῆς ἐνσκυψάσης ἐπιδημίας.. Mιλούσαμε στό τηλέφωνο, εἰδικά τώρα στό πυρωμένο δειλινό τῆς ἐπίγειας διαδρομῆς του. Εἴμαστε φίλοι ἀδελφικοί. Μέ στήριζε νά μή λυπᾶμαι γιά τήν περιπέτεια τῆς ὑγείας του, διότι «οἰκονομία γέγονεν τις θεϊκή».. Μέχρι τήν παραμονή τῆς ἐπιδεινώσεως τῆς υγείας του καί τῆς εἰσόδου του στήν μονάδα ἐντατικῆς θεραπείας.. Καί σήμερα τά ξημερώματα ἀπεκδύθῃ τό ἐξηντάχρονον χοϊκό του περίβλημα καί ἐνδεδυμένος πλέον τήν θεοΰφαντη Ἀρχιερατική ἐνδυμασία, μετέχει πανηγυρικά ἀπό τό ἀχειροποίητο θυσιαστήριο στήν παγκόσμια Θεία Λειτουργία «ἧς προεξάρχων ὁ Ἀρχιποίμην Χριστός»!
Ἡ ἔνδοξη κοίμησή του μέ πῆγε ἀρκετά χρόνια πίσω.. Στήν ἐνθουσιώδη καί πολυδιάστατη ἀπό πλευρᾶς ἐμπειριῶν φοιτητική μου ζωή.. Καθόμασταν δίπλα δίπλα στά πανεπιστημιακά ἔδρανα μέ τόν Θανάση.. Ἦταν ὁ φοιτητής τῆς εὔλαλης σιωπῆς, τῆς ἐμβιωμένης θεοσέβειας, τῆς παροιμιώδους σεμνότητος, τῆς ἀγγελικῆς καθαρότητος, τῆς μοναδικῆς εὐστροφίας, τῆς πανάριστης ἐπιδόσεως! Τό σέμνωμα καί ἐγκαλώπισμα ὅλης τῆς τότε φοιτητικῆς ὁμηγύρεως! Ὁ ἐπιστήθιος φίλος καί συμφοιτητής μας Γιάννης Παναγιωτόπουλος, νῦν τακτικός καθηγητής τῆς Ἐκκλησιαστικῆς Ἱστορίας στή Θεολογική Σχολή Ἀθηνῶν, μοῦ ἔλεγε πρό ὁλίγου καιροῦ ὅτι καί μόνο ἡ παρουσία τοῦ Θανάση ἐκείνα τά χρόνια χρωμάτιζε μέ Θεό τήν ἀτμόσφαιρα τῆς τροφοῦ Θεολογικῆς Σχολῆς μας! Ἦταν τό στενότερο πνευματικό τέκνο τοῦ κοιμηθέντος Μητροπολίτου Καστορίας, μετέπειτα Πρωτοσύγκελλός του καί τώρα Μητροπολίτης Σισανίου καί Σιατίστης.. Ὁ Θανάσης μέ παρακαλοῦσε νά πηγαίνω στήν ἐνορία του! Ἅγιος Νικόλαος ὁδοῦ Ἀχαρνῶν στά Κάτω Πατήσια τῶν Ἀθηνῶν.. Τί δέν ζήσαμε ἐκεῖ; Τί ἀναμνήσεις ἱερές! Τί σκιρτήματα Χριστοπρεπή! Τί νοσταλγικά βιώματα! Τί θεμελιακές ἀναστροφές μέ ἐμβληματικές μορφές τῆς σύγχρονης Ἐκκλησιαστικῆς Ἱστορίας! Κάθε Τετάρτη ὁ ἱεροκήρυκας τῆς Ἀρχιεπισκοπῆς Ἀθηνῶν Ἀρχιμ. Ἱερόθεος Βλάχος νῦν Μητροπολίτης Ναυπάκτου ἔκανε ἀνεπανάληπτες θεολογικές συνάξεις στήν αἴθουσα τοῦ Ναοῦ! Ἐκεῖ κυρίως γνώρισα τήν Ὀρθόδοξη Θεολογία, κοντά στόν οὐρανομήκη καθηγητή μου καί σθεναρό ὁμολογητή τῆς πίστεως π. Γεώργιο Μεταλληνό καί στό γραφεῖο τοῦ Νομικοῦ καί Θεολόγου Θανάση Σακαρέλλου στήν ὁδό Κάνιγγος 10 κοντά στήν πλατεία Ὁμονοίας. Προϊστάμενος τότε τοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ ὁ χειμαρρώδης καί νηφάλιος π. Σεραφείμ Παπακώστας! Ὁ σήμερον ἀναχωρήσας γιά τήν ὄντως ζωή Μητροπολίτης Καστορίας! Πῶς νά περιγράψει κάποιος τήν πολύπτυχη δραστηριότητα τῆς Ἐνορίας αὐτῆς; Ὁ π. Ἱερόθεος Βλάχος ἔλεγε ὅτι ἦταν ἡ Ἱερά Μονή Ἁγίου Νικολάου Ἀναπαυσᾶ! «Ἱερά Μονή» λόγῳ τῶν πολλῶν ἀκολουθιῶν! Καί «Ἀναπαυσᾶ» γιατί ἀνέπαυε καί τίς πιό ἀπαιτητικές ἤ καί ἀδιάφορες ἀκόμη ψυχές..
Πράγματι τί δέν ζήσαμε ἐκεῖ; Συχνώτατες ἀγρυπνίες Ἁγιορείτικου τύπου, κατανυκτικώτατες Παννυχίδες, καθημερινές Λειτουργίες, ἀπογευματινές παρακλήσεις, ἱκετήριους Κανόνες, Χαιρετισμούς Ἁγίων, ὀρθόδοξη διδαχή καί μυσταγωγική λατρεία, Ἀβραμιαία φιλοξενία καί ψυχική δωροφορία, ἀπλότητα συμπεριφορᾶς καί ἄνεση ἐπικοινωνίας, πατρότητα καί ἐνδιαφέρον, οἰκογενειακή θαλπωρή καί διακριτική προσέγγιση, παρουσία ἐπιφανῶν ἐκκλησιαστικῶν προσωπικοτήτων καί ἀκαδημαϊκῶν διδασκάλων, νήψη καί ἱεραποστολή, ἔγκαρπο ἡσυχασμό καί ἄοκνη κατηχητική δραστηριότητα! Δίπλα ἀκριβῶς διέμενε ὁ παππούς ὁ Κωνσταντῖνος ὁ ἀδίκως ἐκβληθείς ἀπό τήν ἐπισκοπική του καθέδρα, Μητροπολίτης Διδυμοτείχου καί Ὀρεστιάδος. Ἦταν αὐτάδελφος τοῦ προσφάτως Ἁγιοκαταταχθέντος Ἁγίου Καλλινίκου Μητροπολίτου Ἐδέσσης. Ἔμενε στό σπίτι τῆς ἀδελφῆς του Θωμαΐδος Τσεβᾶ. Κατέβαινε σεβάσμιος στίς ἀκολουθίες. Ἀπελάμβανε τήν στοργή, τόν σεβασμό καί τό ἀνύστακτο ἐνδιαφέρον τοῦ π. Σεραφείμ. Καί ὁ παππούς ἀνταπέδιδε πλήρης ἀγάπης καί εὐγνωμόνων αἰσθημάτων.. Λειτούργησαν ἐκείνα τά χρόνια κορυφαίοι Μητροπολίτες τῆς σύγχρονης Ἱεραρχίας. Ξεχωρίζω τήν παρουσία τοῦ ἀειμνήστου καί σημειοφόρου Ἁγίου κατ’ ἐμέ Σεβαστιανοῦ Μητροπολίτου Κονίτσης πού ἦταν τό ἴνδαλμα τοῦ πατρός Σεραφείμ καί τοῦ Μητροπολίτου Κίτρους καί Κατερίνης Ἀγαθονίκου πού ἦταν ὁ γέροντάς του. Θυμᾶμαι τίς ἱστορίες τοῦ ἀγαθώτατου ὄντως κατά τήν ἐπωνυμία του, ὁσίου καί ταπεινοκάρδιου Ἀγαθονίκου.. Ἦταν μορφή πού διέθετε πλήρη ὁμοιογένεια τρόπων, ὕφους, ἀταραξίας, γλυκύτητος καί ἀνδροπρεποῦς ἀγάπης μέ τούς παλαιούς Ἁγίους τῆς Ἐκκλησίας μας.. Μᾶς διηγήθηκε κάποτε μέ δάκρυα πῶς ἐπιβίωσε στήν Ἀρχιεπισκοπή Ἀθηνῶν ὥς Ἱεροκήρυκας μετά τήν δεύτερη ἐκκλησιαστική περίοδο ἐπί χούντας Ἰωαννίδη μέ ἐκλεκτό Ἀρχιεπίσκοπο τόν γνωστό Σεραφείμ, μιά καί ἦταν ὁ π. Ἀγαθόνικος στενός συνεργάτης τοῦ Ἀρχιεπισκόπου Ἰερωνύμου τοῦ Α΄.. θεωροῦσε θαῦμα τήν ἐκλογή του σέ Ἀρχιερέα τό 1985 καί μάλιστα οὐράνια παρεμβολή τοῦ Μητροπολίτου Χαλκίδος Νικολάου Σελέντη ὅπως ἐν ὁράματι τοῦ ἀπεκαλύφθη..
Ὁ μετέπειτα ὁλιγοήμερος Μητροπολίτης Κεφαλληνίας π. Γεράσιμος Φωκᾶς ἦταν Διάκονος τότε παρ’ ὅλο προχωρημένης κάπως ἠλικίας διότι ἄργησε νά χειροτονηθεῖ.. Ἦταν ἕνας λεβέντης ρωμηόπαπας μέ ὅλα τά χαρακτηριστικά τῆς Ἁγιότητας ἀλλά καί ὅλα τά δείγματα τῆς μή ρετουσαρισμένης γνησιότητας.. Τίποτα τό κοσμικό δέν ἔδενε μέ τήν συμπεριφορά του ἀλλά καί τίποτα τό εὐσεβιστικό δέν κολλοῦσε στό ἁγιοπατερικό ἦθος του.. Δέν ἄφηνε τίποτα νά «πέσει κάτω» κατά τό κοινῶς λεγόμενο ὅταν χρειαζόταν νά ἀποκαταστήσει τήν ἀλήθεια καί νά βάλλει.. τήν κατσαρόλα ἴσια στήν «πυροστιά» ὅπως ὁ ἴδιος ἔλεγε.. Κάποτε, ἕνας ὑπερφίαλος κοσμικόφρων Μητροπολίτης τοῦ εἶπε μέ βλοσυρότητα:
- Πάτερ Γεράσιμε κρίμα.. μέ τόν πνευματικό πού ἔχεις (εἶχε τόν Ἅγιο Μητροπολίτη Ὕδρας Ἱερόθεο Τσαντίλη) καί τόν δάσκαλο πού θεωρεῖς πατέρα σου (τόν ἐπίσης Ἅγιο Μητροπολίτη Κερκύρας Πολύκαρπο Βαγενᾶ) δέν θά δεῖς ποτέ χαΐρι! Κρίμα καί εἶσαι καλός…
Μέ ἀνδροπρεπή παλληκαρίσια στάση ἀντιτάχθηκε ὁ γενναιόψυχος Διάκονος π. Γεράσιμος στόν καριερίστα Μητροπολίτη:
- Γιά ἐξηγείστε μου παρακαλῶ, δέν κατάλαβα τά ὑπονοούμενά σας..
- Νά.. εἶναι καί οἱ δύο Ζωηκοί.. ὁ Πολύκαρπος μάλιστα συντόνιζε ὅλους τούς Ἱερωνυμικούς στήν Ἱεραρχία.. Ὅ,τι τούς ἔλεγε ἔκαναν..
Καί ὁ λεοντόκαρδος Γεράσιμος μέ ἀπαθή δηκτικότητα, θερμουργό εἰλικρίνεια καί ἐμπνευσμένο αὐθορμητισμό ἀπάντησε:
- Ἄν αὐτοί εἶναι Ζωηκοί ὅπως τούς θεωρεῖτε, τότε κι ἐγώ εἶμαι τῆς ζωῆς καί ὅχι τοῦ θανάτου ὅπως ἐσεῖς οἱ Σεραφειμικοί! Ἄλλωστε σέ τί μπορεῖ νά ἐμποδίσετε ἐσεῖς τήν ἐξέλιξή μου ἄν λάβετε ὑπ΄ ὅψιν τίς πνευματικές μου καταβολές;
Φανερά ἐνοχλημένος ὁ Μητροπολίτης καί μέ κάπως ὀργίλο ὕφος ἀπάντησε:
- Ἐμεῖς διοικοῦμε Γερασιμάκο.. Ἐμεῖς..
Καί ὁ ἀνεπαίσχυντα ἀθυρόστομος Γεράσιμος, δέν ἔχασε καιρό καί τοῦ εἶπε:
- Κατάλαβέ το ὅτι χωρίς τόν Θεό πού ὄντως διοικεῖ δέν εἶστε τίποτα! Καί ἄν θέλει ὁ Θεός νά μέ κάνει Δεσπότη θά σᾶς κλείσει ὄλους σέ ἔνα ἀεροπλάνο καί θά σᾶς στείλει νά περικοσμήσετε τόν πυθμένα τοῦ Αἰγαίου Πελάγους μετά ἀπό μία θεαματική πτώση.. Γι΄ αὐτό ἀλλοῦ παρακαλῶ τά νταηλίκια τῆς ἐξουσίας.. Κατάλαβες;
Κατέβασε κατησχυμμένος τό κεφάλι ὁ Δεσπότης καί ἀποχώρησε.. δίπλα ὁ π. Σεραφείμ ἀμίλητος παρακολουθοῦσε τήν στιχομυθία.. Ποῦ νά μιλήσει καί νά παρατηρήσει τόν π. Γεράσιμο.. θά ἄκουγε λακωνικῷ τῷ τρόπῳ τά πιό ὀξύτονα ἀληθή ρήματα τῆς ζωῆς του..
Κάποτε ὁ π. Γεράσιμος εἶπε σ΄ ἐμᾶς τήν φοιτητοπαρέα:
- Θέλετε μπρέ νά γνωρίσετε ἕνα Δεσπότη στόν τύπο τοῦ Ἁγίου Νεκταρίου;
Ὄλοι ἀπαντήσαμε ἐνθουσιωδῶς καταφατικά. Τό θέλαμε πολύ λόγω καί τῆς ὑποβαθμίσεως πού ὑφίστατο ἀπό τότε τό ἀρχιερατικό ἀξίωμα.. Ὁ π. Σεραφείμ μᾶς ψιθύρισε: «Σίγουρα θά σᾶς πάει στήν Αἴγινα. Ἐκεῖ λειτουργεῖ ὁ Ἁγιώτερος Μητροπολίτης πού γνώρισα. Ὁ Λαρίσης Θεολόγος! Εἶναι ἀδελφικός φίλος τοῦ γέροντά μου Μητροπολίτου Ἀγαθονίκου.. Νά πᾶτε.. Νά πᾶτε..». Ὅντως πήγαμε. Ὁ σεβάσμιος καί μαρτυρικός Ἱεράρχης λειτουργοῦσε σάν ἀπλός παπάς μέ ἀπέριττα ὑφαντά ἄμφια στήν Ἱερά Μονή Ἁγίου Μηνᾶ Αἱγίνης.. Λόγια δέν ὑπάρχουν.. Μια λέξη ἀποδίδει τήν παραδείσια εὐφροσύνη τῆς λειτουργικῆς ἐκείνης πανδαισίας: Καθοριστική γεύση αἰωνιότητος!
Ἀργότερα ἄλλαξαν οἱ ρόλοι τοῦ καθενός μας. Ἀπομακρυνθήκαμε τοπικά ἀλλά ὄχι ψυχικά. «Τῷ μέν τόπῳ μακράν τῇ δέ ἀγάπη ἐγγύς» ὅπως ἔγραφε ἐξόριστος ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος στήν μαθήτριά του Ἁγία Ὀλυμπιάδα.. Ὁ π. Σεραφείμ μέ ἐπισκέφθηκε στήν Ἱερά Μονή Ἀπεζανῶν ἀμέσως μετά τήν κουρά μου. Ἡ στολή τῆς χειροτονίας μου εἰς πρεσβύτερο δῶρο δικό του. Καί ἀκόμη ἄλλες δύο πολυτιμότατες ἱερατικές στολές.. Μέ τήν ἵδια χαρά καί συγκίνηση συμμετεῖχα κι ἐγώ στή δική του χειροτονία εἰς Ἐπίσκοπο. Πρωτόγνωρες στιγμές πνευματικοῦ μεγαλείου καί θεόσδοτης χαρᾶς.. Φιλοξενήθηκα μέχρι εἰκοσαημέρου πλειστάκις στήν Μητρόπολή του.. Εἶδα τήν ἐργώδη ἀρχιερατική διακονία του καί τήν ἀναλλοίωτη παιδική ἀπλότητα καί καλοσύνη του. Πληθωρικός καί ἄτυφος. Ὀρμητικό κῦμα καί λιμάνι ἀπάνεμο. Γενναῖος καί συνετός. Ἐρωτικά φιλάγιος καί ὑπέρμετρα δοτικός. Πιστός ἀλλά καί εὐέλικτος. Ξεχωρίζοντας τήν οὐσία ἀπό τό ἐπίχρισμα. Τόν καρπό ἀπό τό τσόφλι. Τό πρόσκαιρο ἀπό τό αἰώνιο.
Παραδοσιακός ὡς τά τρίσβαθα τῆς ψυχῆς του, κρατοῦσε ἐν τούτοις ὅλη τήν αὐστηρότητα γιά τόν ἐαυτό του καί ἐξαντλοῦσε ὅλη του τήν ἐπιείκεια γιά τούς ἄλλους. Γιατί ἤξερε νά ἐκτιμᾷ τήν ἀνθρώπινη ἀσθένεια. Ἔφθασε νά γίνει ἕνας ἄνθρωπος, πού σκόρπιζε γύρω του τήν ὀσμή τῆς πνευματικῆς εὐωδίας. Χαρούμενος, ἐξυπηρετικός. Καρδιακά ἐκλεπτυσμένος. Χριστοειδῶς πολιτισμένος. Σοβαρότροπα προσιτός, ἀξιαγάπητος ἀπό ὅλους καί ἰδιαίτερα τούς νέους, τούς δύσκολους νέους τῆς ἐποχῆς μας, πού στό πρόσωπό του, ἀναγνώριζαν τήν γνησιότητα καί τόν ἐκύκλωναν χωρίς ἐπιφυλακτικότητα. Γιατί ἔβλεπαν στό προσωπό του ἕναν Ἱεράρχη μέ εὐαγγελική ζωή, πού ξεχώριζε. Καί τόν ξεχώρισαν. Καί ἔτσι ἔφυγε. Σάν ἰδιαίτερος, ξεχωριστός, ὑποδειγματικός ὀρθόδοξος Ἱεράρχης.
Σήμερα τό πρωί, μόλις μέ πληροφόρησε γιά τό συμβάν ὁ φίλος μου Ἀρχιμ. Ἰερεμίας Γεωργαλῆς ἀπό τήν Βέροια, ἀμέσως σκέφτηκα τόν πόνο τοῦ Μητροπολίτου Ναυπάκτου. Τοῦ ἔστειλα τό παρακάτω μήνυμα:
«Τήν εὐχή σας. Ἔκλαψα καί κλαίω τόν Σεραφείμ. Ἡ παρουσία του στήν φοιτητική μου ζωή καλύπτει ἕνα χρυσό φάσμα τῆς ἐπίγειας διαδρομῆς μου. Ἅγιος Νικόλαος Ἀχαρνῶν.. Τί ἀναμνήσεις! Τί ἐμπειρίες! Ὁ Κύριος νά καταχωρήσει πανηγυρικά στούς κόλπους τῶν Ἁγίων του τόν φιλάγιο Μητροπολίτη.. Καί νά ἀνταμείψει πλουσιοπάροχα τήν ζέση τῆς πίστεώς του, τήν ἁπλή καί φιλόξενη συμπεριφορά του καί τήν ποιμαντική ἐργασία του..»
Μοῦ ἀπάντησε σχεδόν ἀμέσως ὡς ἐξῆς: «Κι ἐγώ ἔκλαψα γιά τόν Σεραφείμ. Ὁ Θεός νά τόν ἀναπαύσει».
Ἀδελφέ μου π. Σεραφείμ. Δηλώνω κατοπτεύοντας νοερῶς τήν πανηγυρική σου ἄνοδο συγκλονισμένος κι ἔκθαμβος. Μαρμαρωμένος κυριολεκτικά ἀπό τήν δυνατή δυσάρεστη ἔκπληξη ἀλλά καί συνεπαρμένος ἀπό ἕνα μυστικό ὑπερφυσικό δέος λόγῳ τῆς ἄρρητης φωτοχυσίας πού περικοσμεῖ τήν παιδική ψυχή σου. Σάν νά ἀκοῦμε κάποιες οὐράνιες φωνές νά ψάλλουν: «Πρό τοῦ Τιμίου Σταυροῦ, Κύριε, φοβερός ὁ θάνατος τῷ ἀνθρώπῳ. Μετά τόν Τίμιο Σταυρόν Σου φοβερός ὁ ἄνθρωπος τῷ θανάτῳ..». Σήμερα ἔνοιωσα προσευχόμενος γιά σένα τό περιεχόμενο τῆς λέξεως «Μυσταγωγία» τόσο ἔντονο, τόσο βαθύ, τόσο ζωντανό, τόσο ἄμεσο.. Σέ ὑποδέχεται ἡ ἐπουράνια Ἐκκλησία καί ἐμπλουτίζεται ἡ ἁγιόλεκτη Ἱεραρχία.. Κάποτε σέ μιά ἐπίσκεψή μας στόν χαρισματικό Γέροντα π. Εὐμένιο Λαμπάκη στήν Μονή Ρουστικῶν Ρεθύμνης ἀμέσως μετά τήν ἐκλογή σου, ἀφοῦ σέ ὑπεδέχθη μέ ἀνείπωτη χαρά, σοῦ εἶπε:
- Νά ὁμοιάσετε παρακαλῶ σέ ἕνα ἄλλο Σεραφείμ.
- Ποιόν ἀπ’ ὅλους; Τόν ρώτησες.
- Στόν Καρυστίας παιδί μου, ἀπάντησε ὁ θεόσοφος Γέρων.
- Τόν γνωρίζετε Γέροντα;
- Νοερῶς! Αὐτός θά πάει μέ χέρια λάμποντα στόν οὐρανό. Δέν θά δώσει λόγο γιά χειροτονία στόν Θεό. Ἄν τό πετύχεις αὐτό, σχεδόν ἐξασφάλισες τήν σωτηρία σου!!!
Αὐτός ὁ λόγος σέ σημάδευσε ὅπως μοῦ ἔλεγες. Ἔτρεμε τό χέρι σου μπροστά στά ψηφοδέλτια τῶν ὑποψηφίων Ἀρχιερέων καί ἐνώπιον τῆς μεταδόσεως τοῦ χαρίσματος τῆς ἱερωσύνης. Σέ συνεῖχε ἡ παράστασή σου «ἐν ἐκείνῃ τῇ ἡμέρᾳ» ἐνώπιον τοῦ Δικαιοκρίτου καί ἡ ἔνδικος μισθαποδοσία Του. Τώρα, πιστεύω, μέ ἀκατάκριτα χέρια καί πάλλευκη συνείδηση παραστέκεσαι ἐκεῖ, διότι, ὄντως ὑπῆρξες, φύλακας πατρώων θεσμῶν, νεωτεροποιίας ἐχθρός, ἔδειξες μέ τήν πολιτεία σου τό παλαιό τῆς Ἐκκλησίας Σχῆμα, κατά τό Βασιλειανόν ρῆμα. Ἐκεῖ, στήν ἐκθαμβωτική παστάδα τοῦ Χριστοῦ, εἴθε κάποτε νά συναντηθοῦμε γιά νά ἀνιστορηθοῦμε περιχαρεῖς τά παλιά καί νά στερεώσουμε ἀμετάκλητα τήν ἀδελφικότητα καί τήν ἀγάπη μας.
Εὔχου ὑπέρ ἡμῶν!
