Η κρητική διατροφή αλλά και ο κρητικός τρόπος ζωής αποκτούν διεθνή λάμψη μέσα από το Κέντρο Αριστείας για την Υγεία και την Ευεξία που συστάθηκε στο Ρέθυμνο τον Μάιο που μας πέρασε. Στόχος του κέντρου, που διατηρεί ακαδημαϊκή σχέση με το Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ, είναι να ευαισθητοποιήσει τη διεθνή αλλά και την τοπική κοινότητα σχετικά με τα σημαντικά οφέλη της κρητικής διατροφής για τη βελτίωση της υγείας. Τα μέλη της Συμβουλευτικής Επιτροπής του Κέντρου, με επικεφαλής τον Δρα Στέφανο Κάλη, καθηγητή Ιατρικής και Δημόσιας Υγείας του Χάρβαρντ, πέρασαν τέσσερις ημέρες στην Κρήτη και ξεναγήθηκαν από την Grecotel σε μια διαδρομή που παρακολουθεί την κρητική διατροφή από τον πρωτογενή τομέα έως το πιάτο του φιλοξενούμενου. Συμμετέχοντας στο οδοιπορικό αυτό, προσπαθήσαμε να αποτυπώσουμε τα επιμέρους «συστατικά» στα οποία αναλύεται ο περίφημος κρητικός τρόπος ζωής.
Στην πόλη του Ρεθύμνου και στην κοιλάδα του Αμαρίου
Ιδανικό σκηνικό για να ανακαλύψει κανείς –ή να μάθει περισσότερα– για το κρητικό τυρί αποτελεί η καταπράσινη κοιλάδα του Αμαρίου. Στις ειδυλλιακές πλαγιές της, τα πλατάνια εναλλάσσονται με τα λιόδεντρα και τα οπωροφόρα δέντρα, ενώ δεν σπανίζουν τα συναπαντήματα με κοπάδια από αιγοπρόβατα. Τα άγρια χόρτα και τα βότανα δίνουν στο γάλα και στο κρέας ξεχωριστή νοστιμιά, ενώ ιδιαίτερη γοητεία έχει η επίσκεψη σε τυροκομεία και ειδικά στους χώρους όπου ωριμάζουν εκατοντάδες κεφάλια γραβιέρας. Η γαλακτοκομική Αμάρι, το τυροκομείο της οποίας βρίσκεται στην περιοχή Καλόγερος, φημίζεται για τη φρέσκια μυζήθρα, τη γαλομυζήθρα και για την παλαιωμένη γραβιέρα της. Το τυροκομείο Καλλιγιάννη στο Αρκάδι ξεχωρίζει για τη γραβιέρα με τρούφα, ενώ το τυροκομείο Τζουρμπάκη στο Μιξόρρουμα παράγει, μεταξύ άλλων, εξαιρετικό ανθότυρο και κατσικίσια γραβιέρα χαμηλών λιπαρών.
Ο γαστρονομικός περίπατος συνεχίζεται στα στενά της παλιάς πόλης του Ρεθύμνου και έχει ως παραδοσιακή του αφετηρία το εργαστήριο παρασκευής φύλλου κρούστας του Γιώργου Χατζηπαράσχου. Από το 1958, και διατηρώντας ακόμη τον εξοπλισμό της εποχής εκείνης, ο μάστορας συνεχίζει να φτιάχνει στο χέρι κανταΐφι και φύλλο κρούστας. Και οι δύο αυτές διαδικασίες είναι τόσο εντυπωσιακές, που προσελκύουν ένα πιστό κοινό θεατών στο εσωτερικό του ενετικού κτιρίου όπου στεγάζεται το εργαστήριο. Ο κύριος Χατζηπαράσχος και ο γιος του απλώνουν επιδέξια λευκούς κύκλους από ζυμάρι επάνω σε τραπέζια πλάτους τεσσάρων μέτρων. Τους τινάζουν στον αέρα σαν να ήταν πελώρια σεντόνια και έπειτα τους αφήνουν να πέσουν και να ακουμπήσουν στο τραπέζι, σχηματίζοντας έναν γιγαντιαίο τρούλο. Μετά, τεντώνουν με τρόπο τις άκρες τους, μέχρι τα φύλλα να γίνουν λεπτά και διάφανα σαν ρυζόχαρτο. Σχεδόν υπνωτιστική είναι η κυκλική κίνηση του μεγάλου περιστρεφόμενου ταψιού, πάνω στο οποίο απλώνονται τα «νήματα» ζύμης που θα γίνουν κανταΐφι. Η επίσκεψη εδώ κλείνει γλυκά, με ένα κομμάτι μπακλαβά ή κανταΐφι.
Ξεχωριστό σημείο στον γαστρονομικό χάρτη της παλιάς πόλης αποτελεί και ο παραδοσιακός ξυλόφουρνος Αλεξανδράκη, όπου η φωτιά ανάβει στις τέσσερις κάθε πρωί για να ψηθούν τα καρβέλια του ψωμιού και αρτοποιήματα όπως τα κρίθινα παξιμάδια και τα παξιμαδάκια με λαδορίγανη. Στην μπουτίκ του αποστακτηρίου της 35Ν μπορεί κανείς να βρει ποιοτική εμφιαλωμένη τσικουδιά, με τη μονοποικιλιακή από Μοσχάτο Σπίνας να ξεχωρίζει για τον αρωματικό της χαρακτήρα. Λίγα μέτρα μακριά, η κουζίνα του σεφ Μιχάλη Χάσικου μπολιάζει την κρητική κουζίνα με μικρασιατικά στοιχεία. Στο εστιατόριο Hasika πρωταγωνιστεί η απλότητα, όπως τη γεύεσαι στο εξαιρετικό ψωμί από χαρούπι, αλλά και διαχρονικοί συνδυασμοί, όπως ο ξινόχοντρος με μελιτζάνες ή ο ροφός με μπάμιες. Ο περίπατος στην παλιά πόλη ολοκληρώνεται μουσικά με μια επίσκεψη στο οργανοποιείο Παπαλεξάκη. Μέσα στα ελάχιστα τετραγωνικά του εργαστηρίου, πατέρας και γιος κατασκευάζουν λύρες και άλλα παραδοσιακά μουσικά όργανα.
