Ο Σεπτέμβριος, ο πρώτος μήνας του φθινοπώρου, φέρνει μαζί του τη γλυκιά μελαγχολία της αλλαγής των εποχών αλλά και τις απαρχές ενός νέου κύκλου. Είναι ο ένατος μήνας του Γρηγοριανού Ημερολογίου και διαρκεί 30 ημέρες.
Η ονομασία του προέρχεται από το λατινικό “September”, που με τη σειρά του προέρχεται από το “septem” (επτά), καθώς ήταν ο έβδομος μήνας στο παλαιό δεκάμηνο ρωμαϊκό ημερολόγιο. Αν και μετέπειτα μεταφέρθηκε στην ένατη θέση, η αρχική ονομασία διατηρήθηκε. Μάλιστα, όταν προτάθηκε να μετονομαστεί προς τιμή του αυτοκράτορα Τιβέριου, εκείνος αρνήθηκε, θεωρώντας ότι τέτοιες αλλαγές προκαλούν σύγχυση.
📜 Ιστορικές ρίζες και έθιμα
Στη Ρώμη, ο Σεπτέμβριος ήταν μήνας σημαντικών εορτών, όπως τα Καπιτώλια και οι Ρωμαϊκοί Αγώνες (Ludi Romani), προς τιμή του Δία. Την 1η Σεπτεμβρίου οριζόταν και η Indictio, ο ετήσιος φορολογικός κύκλος, που στο Βυζάντιο ταυτίστηκε με την αρχή του εκκλησιαστικού έτους, γνωστή ως Αρχή της Ινδίκτου.
Στην αρχαία Αθήνα, ο Σεπτέμβριος συνέπιπτε με τα τέλη του Μεταγειτνιώνα και την αρχή του Βοηδρομιώνα, ενώ κυρίαρχη εορτή της περιόδου ήταν τα Ελευσίνια Μυστήρια στην Ελευσίνα.
🌾 Ο Σεπτέμβριος στο λαϊκό καλεντάρι
Ο μήνας είναι πλούσιος σε λαϊκές ονομασίες και παραδόσεις:
- Τρυγητής: Λόγω του τρύγου, της βασικής αγροτικής εργασίας του μήνα.
- Χινόπωρος: Ως πρώτος μήνας του φθινοπώρου.
- Ορτυκολόγος: Από το πέρασμα των ορτυκιών προς τα νότια.
- Σταυρίτης: Από τη γιορτή της Ύψωσης του Τιμίου Σταυρού (14 Σεπτεμβρίου).
🔮 Προλήψεις και λαϊκή σοφία
Η 1η Σεπτεμβρίου συνδέεται με προλήψεις. Σε πολλές περιοχές, θεωρείται Ημέρα του Χρονογράφου, όπου ο “Χάρος” σημειώνει όσους θα φύγουν μέσα στον χρόνο. Για προστασία, οι νοικοκυραίοι έσπαγαν ρόδι στην πόρτα του σπιτιού τους. Οι έγκυες γυναίκες απείχαν από δουλειές για να προστατέψουν τα αγέννητα παιδιά από “σημάδια” (λόγω της γιορτής του Αγίου Συμεών του Στυλίτη).
📌 Ο Σεπτέμβριος, λοιπόν, δεν είναι απλώς μια γέφυρα ανάμεσα στο καλοκαίρι και το φθινόπωρο, αλλά ένας μήνας γεμάτος ιστορία, πνευματικότητα, γιορτές και ανανεωμένη ενέργεια. Ένας μήνας για ξεκινήματα.
