Μετά από δύο έτη εργασιών και εν μέσω πανδημίας, ολοκληρώθηκαν το φθινόπωρο του 2021 οι μόνιμες εγκαταστάσεις της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Διαστήματος (European Space Agency – ESA) στη Γαύδο σε έκταση του Πολυτεχνείου Κρήτης.
Οι εγκαταστάσεις αυτές ελέγχουν το πώς λειτουργούν, πώς συμπεριφέρονται και πώς εξελίσσονται διαχρονικά τα όργανα που φέρουν δορυφόροι αλτιμετρίας, ποια είναι η αξιοπιστία και η ακρίβεια των μετρήσεων και των αποτελεσμάτων τους. Δορυφόροι αλτιμετρίας παρατηρούν από 1300 km την μεταβολή της στάθμης της θάλασσας, το ύψος κύματος και την ταχύτητα του ανέμου και ουσιαστικά την κλιματική αλλαγή, με αντικειμενικό και αδιαμφισβήτητο τρόπο χάριν των εγκαταστάσεων στη Γαύδο, ως προς το κέντρο μάζας της Γης και με ακρίβεια ±1 cm.
Ο έλεγχος των δορυφορικών παρατηρήσεων γίνεται από επιστημονικό εξοπλισμό (μικροκυματικός αναμεταδότης) που αναπτύχθηκε και κατασκευάστηκε από το Πολυτεχνείο Κρήτης και την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Διαστήματος. Τα δύο αυτά όργανα είναι μοναδικά στον κόσμο και είναι εγκατεστημένα στα βουνά της Δυτικής Κρήτης και στη Γαύδο. Παρόμοιο εξοπλισμό εδάφους ετοιμάζεται να λειτουργήσει και η ΝΑSΑ από το νησί Catalina, ανοικτά των ακτών της Νότιας Καλιφόρνια (η αντίστοιχη Γαύδος) στις ΗΠΑ.
Στις αρχές Οκτωβρίου 2021, το διευθυντικό στέλεχος όλων των αποστολών της ESA για την παρατήρηση της Γης (πλην ατμόσφαιρας), Dr. Craig Donlon, επισκέφθηκε το Πολυτεχνείο Κρήτης για μία εβδομάδα. Επιθεώρησε τις νέες εγκαταστάσεις της Διαστημικής Υπηρεσίας στη Γαύδο, είχε συναντήσεις με την Πρυτανεία του Ιδρύματος και το Εργαστήριο Γεωδαισίας και Γεωπληροφορικής, και παρευρέθηκε στην πρώτη μέτρηση που έγινε 11 Οκτωβρίου 2021 στη Γαύδο στις 16:33:42 το απόγευμα με τους δορυφόρους Sentinel-6A και Jason-3. Από τις 18 Δεκεμβρίου 2020 και μέχρι τον Μάρτιο 2022, oι δορυφόροι Sentinel-6A και Jason-3 πετούν o ένας πίσω από τον άλλον, στην ίδια ακριβώς τροχιά και σε απόσταση 200km. Έτσι, οι μετρήσεις και η συμπεριφορά του νέου δορυφόρου Sentinel-6A αναλύονται και αξιολογούνται από τη Γαύδο ως προς τον προπορευμένο κατά 200 km παλαιότερο δορυφόρο Jason-3.
Σημειώνεται ότι η βαθμονόμηση του ύψους (αλτιμετρία) γίνεται με ακρίβεια της τάξης του ενός εκατοστού, παρόλο που η απόσταση μεταξύ του δορυφόρου σε τροχιά και του επίγειου σταθμού είναι περίπου 1300 χιλιόμετρα!
Οι μετρήσεις και τα αποτελέσματα των δύο αυτών δορυφόρων από τις εγκαταστάσεις εδάφους της ESA στη Γαύδο αναλύονται και αξιολογούνται από ομάδα 15 ατόμων με εκπροσώπους του Πολυτεχνείου Κρήτης, της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Διαστήματος, του Ευρωπαϊκού Κέντρου Eumesat στη Γερμανία, της Γαλλικής Υπηρεσίας Διαστήματος, της ΝΑSΑ, του Κέντρου Ωκεανών και Ατμόσφαιρας των ΗΠΑ (NOAA), και συνεργάτες της ESA από Γαλλία, Ισπανία, Ιταλία και Γερμανία. Επιστημονικά Υπεύθυνος του σταθμού είναι ο Καθ. Στέλιος Πολ. Μερτίκας της Σχολής Μηχανικών Ορυκτών Πόρων του Πολυτεχνείου Κρήτης.
Σύμφωνα με τον επιστημονικά υπεύθυνο του σταθμού, καθ. Στέλιος Μερτίκας της Σχολής Μηχανικών Ορυκτών Πόρων και Διευθυντής του Εργαστηρίου Γεωδαισίας και Γεωπληροφορικής, πρόκειται για ένα έργο εθνικής, στρατηγικής, αλλά και επιστημονικής σημασίας. Ο λόγος είναι ότι στο σημείο αυτό πάνω από τη Γαύδο διασταυρώνονται οι τροχιές πολλών επιχειρησιακών και επιστημονικών δορυφόρων και ο σταθμός λειτουργεί ως ένας άλλος δορυφόρος επί της γης που επικοινωνεί με τους διερχόμενους για να επιτρέψει τη βαθμονόμησή τους και τη διόρθωση των συσσωρευμένων σφαλμάτων σε κάθε διέλευσή τους πάνω από τη Γαύδο.
Πρόκειται επίσης για μοναδική εγκατάσταση σε επίπεδο εξειδικευμένου εξοπλισμού transponder (υπάρχουν μόνο τρεις στον κόσμο), η οποία λειτουργεί πλέον ως η μόνιμη εγκατάσταση της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Διαστήματος (European Space Agency) για τη βαθμονόμηση όλων των δορυφόρων της που παρακολουθούν την κλιματική αλλαγή.
Σημειώνεται ότι στον Σταθμό βρέθηκε και ξεναγήθηκε και η Πρόεδρος της Δημοκρατίας, κατά την πρόσφατη επίσκεψή της στο ακριτικό νησί την ημέρα των Θεοφανίων.
Πηγή: efsyn.gr
