Εις μνήμην
Ο τάφος του Σάλη του Βαρκάρη στα Χανιά
Σαλής, το πιο αγαπημένο χελιδόνι των Χανίων
Δύσκολο να εντοπίσεις τον τάφο του στο νεκροταφείο του Αγίου Λούκα στην οδό Αναπαύσεως. Κοντά στα ρωσικά μνήματα μου είπαν, με μια άγκυρα πάνω στο μνήμα να θυμίζει ότι ήταν ο πιο γρήγορος βαρκάρης και ένα επίγραμμα λατρείας που εξέφραζε όλο τον λαό των Χανίων που θέλησε ο μουσουλμάνος Σαλής να ταφεί σε νεκροταφείο χριστιανών
Διαβάζω το επίγραμμα:
“Ας ήσουν μαύρος
Ας μην ήσουν χριστιανός
Ας ήταν μαύρη η μορφή σου
Από το χιόνι πιο λευκή ήταν η ψυχή σου ”
Τα λόγια του ποιητή φίλου του ήταν λόγια αγάπης και αφοσίωσης, σήμερα μπορεί όμως να ξενίζουν και κάποιος θα μπορούσε να τα δει περίεργα: Μπορει να ήσουν μαύρος και μουσουλμάνος Σαλη αλλά η ψυχή είναι λευκή και εσένα τέτοιο χρώμα είχε η ψυχή σου”.
Δεν ερμηνεύεται αυτό με το σήμερα όμως, αλλά με το χτες του 1967, τότε που ο Σαλής πέθανε φτωχός αφού είχε δώσει τα πάντα σε όλους.
Δεν είχε πλούτο, φτωχός ήταν αλλά αυτά τα ελάχιστα που είχε τα είχε δώσει ορμώμενος από την επιθυμία του να κάνει ευτυχισμένους τους συνανθρώπους του. Τότε οι προκαταλήψεις απέναντι σε άτομα σαν το Σαλη ήταν τεράστιες.
Πρόλαβα το εφιαλτικό “φάε όλο το φαΐ σου γιατί θα έρθει ο Αράπης” που λέγανε στα παιδάκια.
Θα έρθει ο αράπης, ο τρομακτικός άνθρωπος δηλαδή, ο φόβος.
Το θυμάμαι έφηβος να το λέει μια γιαγιά στο εγγόνι της
Ο Σαλής γεννήθηκε στα Χανιά και αρνήθηκε να τα αφήσει με την ανταλλαγή των πληθυσμών μετά το 1922 γιατί τα λάτρευε και ήταν ο τόπος του.
Ήταν βαρκάρης ο καλύτερος όλων, ήταν πάμφτωχος και όλοι τον θυμούνται ακόμα ως απλά ένα δοτικό άτομο που έβαζε τους άλλους πάνω από εκείνον, που ό,τι είχε το μοίραζε και ας είχε ελάχιστα και δεν κοίταξε ποτέ την ευημερία του αλλά την ευτυχία των συνανθρώπων του.
Το τέλος του δεν ήταν ένα τέλος θλίψης ήταν το τέλος που όλοι θα θέλαμε να έχουμε. Πέθανε χωρίς τίποτα, έχοντας τα πάντα όμως αφού είχε βοηθήσει τόσους και τόσους. Πέθανε με τον κόσμο να τον λατρεύει, για εκείνους ήταν το αγαπημένο τους χελιδόνι.
Σαλής ο φιλάνθρωπος φτωχός.
Πηγή: Αθηνολόγιο
