Το ζύμωμα και το ψήσιμο του ψωμιού ήταν μια ιεροτελεστία…
Νύχτα σηκωνόταν η μάνα και έμπαινε στη σκάφη, ενώ αποβραδίς είχε ετοιμάσει τα υλικά…
Ξυπνούσαμε από το θόρυβο που έκαναν τα χέρια της στη σκάφη…
Στο ξημέρωμα το ζύμωμα είχε τελειώσει…
Άρχιζε το πλάσιμο του ψωμιού, η τοποθέτησή του στις τάβλες και η αναμονή να ανέβει…
Την ίδια ώρα ο πατέρας άναβε το φούρνο…
Πάντα άκουγα την ίδια φράση: «Να τον πυρώσεις καλά…»
Ακολουθούσε το σκούπισμα του φούρνου, τα κάρβουνα σε μια μεριά, το φούρνισμα του ψωμιού, το ξεφούρνισμα, αλλά και η γλίνα στο ζεστό ψωμί με αλάτι, το τυρί και οι σταφιδολιές…
Το κόψιμο του ψωμιού σε καρβέλια, το ξαναφούρνισμα…
Σε λίγες μέρες πιάναμε δουλειά και εμείς τα παιδιά. Να μπούμε στο φούρνο να πάρουμε τα παξιμάδια και να τα βάλουμε στο κοφίνι…
– Σιγά – σιγά να μην τα κάνετε θρουλιά, μας φώναζαν απ΄ έξω!
Πώς να ξεχάσεις αυτό που σε μεγάλωσε;
Το ψωμί…
Κουσές, δεκαετία 1960…
(Φωτογραφίες από τα Δαμάνια: Τα όμορφα χωριά της Ελλάδας)