Τα σπίτια χτισμένα με πέτρα, με υπέροχη θέα και απόλυτη αρμονία και ομοιομορφία. Πρόκειται όμως για ένα χωριό που κινδυνεύει να χάσει την αίγλη του παρελθόντος, καθώς τα κτίσματα πλέον είναι ακατοίκητα και ερημικά .Τα γέλια και οι φωνές σίγησαν, οι πίκρες «έσβησαν» , τα ιστορικά γεγονότα που διαδραματίστηκαν σε αυτά τα σοκάκια πέρασαν στις σελίδες των βιβλίων.
Για τον επισκέπτη που φτάνει στην περιοχή αυτή της Κρήτης είναι σαν τα σπίτια να εγκαταλείφθηκαν βιαστικά, όλα να έμειναν στη μέση και ο οικισμός να αφέθηκε στη λήθη.
Ο μυστηριώδης «ξεχασμένος» οικισμός
Ακόμα και για τους πιο έμπειρους λάτρεις της φύσης και της ιστορίας ο οικισμός Ψαλίδα είναι λιγότερο γνωστός και μυστηριώδης, αφού δεν υπάρχουν και πολλά στοιχεία και πληροφορίες για αυτόν.
Αποτελεί όμως μια εικόνανοσταλγική και ένα γραφικό σημείο της Μεσσαράς.
Για να φτάσεις στον εγκαταλελειμμένο οικισμό ακολουθείς τη διαδρομή από τα χωριά Σίβα- Αγία Βαρβάρα-Πανασός-Γέργερη-Ψαλίδα. Την ίδια διαδρομή ακολούθησε ο Φυσιολατρικός σύλλογος Ηρακλείου με τα μέλη του να μένουν άναυδα μπροστά στην ομορφιά του σχεδόν άγνωστου οικισμού. Όπως ανέφερε μιλώντας στο neakriti.gr ο Χρυσόστομος Στεφανάκης, μέλος του συμβουλίου του συλλόγου και αρχηγός της πορείας «έχω συναντήσει εγκαταλελειμμένα χωριά και έχω γυρίσει όλη την Κρήτη .Εδώ τα σπίτια ήταν σε αρκετά καλή κατάσταση, γιατί σε άλλους οικισμούς που έχω δει δεν σώζονται σπίτια και σε άλλους σώζονται ακόμη και οι σκεπές μετά από τόσα χρόνια».
Σπίτια μια άλλης εποχής
Όπως περιγράφει ο κ. Στεφανάκης « με συγκίνησε η θέα και τα ερείπια που αντίκρισα και σώζονται μέχρι σήμερα. Αυτό που παρατήρησα είναι ότι τα σπίτια ήταν όλα διώροφα. Το ισόγειο όπως είδα στα περισσότερα σπίτια ήταν το μέρος όπου διατηρούσαν τα ζώα με ταΐστρες .Μάλιστα το ένα σπίτι είχε 4 ή 5 στη σειρά. Οι κάτοικοι θα πρέπει να ήταν σχετικά εύποροι γιατί ήταν καλή η λιθοδομή και πρέπει να διέθεταν πολλά ζώα. Όσο για τη θέση του οικισμού είναι ιδιαίτερη, τα σπίτια πανοραμικά και έχουν θέα γιατί βλέπουν στο Ληθαίο ποταμό που φτάνει στη Γόρτυνα».
Οι 60 κάτοικοι και ο χαμός του Μαλικούτη
Ο οικισμός Ψαλίδα σύμφωνα με το «Πόλεις και χωριά της Κρήτης στο πέρασμα των αιώνων» αναφέρεται από τον Fr. Barozzi ως Psalidha. Σύμφωνα με αναφορές από το 1583 και το 1630 από τον Καστροφύλακα και από το Βασιλικάτα, το χωριό έχει 60 κατοίκους. Αργότερα σύμφωνα με την απογραφή του 2001 ο οικισμός δεν είχε πια κατοίκους.
Η τελευταία πράξη του δράματος της επανάστασης στην Κρήτη του 1821, ήταν ο χαμός του Ν. Μαλικούτη και των συντρόφων του και ο φόνος τριών Τούρκων που «τοποθετούνται» στο χωριό Ψαλίδα της Μεσαράς, από τον Κόρακα και τον Τσακίρη.
Όταν πλέον εγκαταλείφτηκε ο οικισμός, έμειναν μόνο τα σπίτια ως «μάρτυρες» των ιστορικών γεγονότων του παρελθόντος. Πολλοί κάτοικοι της περιοχής τον θυμούνται πλέον εγκαταλελειμμένο και χωρίς ζωή. Όπως αναφέρει ο κ.Στεφανάκης « η σύζυγός μου κατάγεται από το χωριό Βουρβουλίτης .Αυτό που θυμάται είναι ότι όταν ήταν μικρή είχαν κοπάδια στην περιοχή και πολλές φορές όταν πήγαινε σε βοσκούς φαγητό , έμεναν εκεί τα βράδια .Το χωριό όμως είχε ήδη εγκαταλειφτεί».
Σήμερα μια διαδρομή είναι αρκετή για να νιώσεις ότι κάποτε έσφυζε από ζωή, οι λιγοστοί κάτοικοί του φρόντιζαν τα σπίτια και σε αυτά τα χώματα «έπεσαν» αγωνιστές. Ενα χωριό που πλέον δεν έχει ζωή αλλά δεν χάσει εντελώς την λάμψη του παρελθόντος…
Πηγή: neakriti.gr – Ρεπορτάζ: Φιλία Σαριδάκη
Φωτογραφίες: Χρυσόστομος Στεφανάκης- ΦΥ.Σ.Η
