Γράφει ο Μιχάλης Πετρακάκης
Ο Πλατύς Ποταμός, όπως είναι γνωστό, πηγάζει και τροφοδοτείται από επιφανειακές απορροές εδαφικής περιοχής (Λεκάνη Απορροής),η οποία εξολοκλήρου βρίσκεται στο Αμάρι.
Το έργο της Αξιοποίησης των νερών του Ποταμού έχει απασχολήσει τους φορείς του τόπου από πολύ παλιά, αλλά ιδιαίτερα έχει απασχολήσει τους φορείς της Μεσσαράς. Μάλιστα, παλαιότερα επιχειρήθηκε από την πλευρά του Ηρακλείου η Εκτροπή του Πλατύ προς τον κάμπο της Μεσσαράς, λίγο πριν εκβάλλει στην θάλασσα πλησίον της Αγίας Γαλήνης και η πλήρης εκμετάλλευση των νερών του . Είναι χαρακτηριστικό ότι συναντά κανείς ακόμη και σήμερα σε Μ.Μ.Ε. και σε παράγοντες του Ηρακλείου τον τίτλο «Εκτροπή του Πλατύ» όταν αναφέρονται στο θέμα.
Ωστόσο, αυτός ο ανεπίτρεπτος και μη νόμιμος αρχικός σχεδιασμός (η Λεκάνη Απορροής κατά προτεραιότητα σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία καλύπτει τις δικές της αρδευτικές ανάγκες και στην συνέχεια οι γειτονικές) δεν προχώρησε και τέλη του 2008 μετά από συντονισμένες κινήσεις των φορέων, έγινε εφικτό να υπογραφεί η Απόφαση για την ουσιαστική Αξιοποίηση των νερών του Πλατύ με την ένταξη της πράξης:
«Μελέτη Φράγματος Πλατύ , Αγωγού μεταφοράς , Αρδευτικών Δικτύων , Γεωτεχνικές μελέτες» στο Τομεακό Πρόγραμμα «Αγροτικής Ανάπτυξης της Ελλάδας 2007-2013» Προϋπολογισμού 8.918.852 ευρώ.
Η διάρθρωση της Μελέτης, ενός τόσο μεγάλου και σημαντικού έργου, συμπεριελάμβανε σειρά Ερευνών και επί μέρους Μελετών, (Τοπογραφικής, Γεωλογικής, Γεωργοτεχνικής, Μελέτη Οικονομικής Σκοπιμότητας, Περιβαλλοντική Μελέτη, Αρδευτικών Δικτύων κ.λπ.), με χρόνο περαίωσης, μετά την εξασφάλιση των απαιτούμενων εγκρίσεων, τα δύο (2) περίπου έτη.
Το τεράστιο υδάτινο δυναμικό της Λεκάνης του Πλατύ έχει προσδιοριστεί με αρκετή ακρίβεια από πολύχρονες υδρομετρικές μετρήσεις των σταθμών του Αύλακα, Γερακαρίου, Μελάμπων και Αγίας Γαλήνης.
Οι Μελέτες χωροθετούν στην θέση Αύλακα βορειοδυτικά του οικισμού Αγίου Ιωάννη (στην στενωπό του Φαραγγιού) Φράγμα μικρού ύψους με μεγάλο όμως ωφέλιμο όγκο, που μπορεί να προσεγγίσει και τα είκοσι (20) εκατομμύρια κυβικά μέτρα.
Η διαχείριση των νερών του Φράγματος, σύμφωνα με τον σχεδιασμό, έχει ως εξής:
- Η μισή ποσότητα του ταμιευμένου νερού θα προορίζεται για την κάλυψη των αναγκών των Δήμων Αμαρίου και Αγίου Βασιλείου για άρδευση περίπου 45.000 στρεμμάτων .
- Μέρος του πλεονάζοντος όγκου νερού θα μεταφέρεται με αγωγό στο Φράγμα Φανερωμένης.
- Το υπόλοιπο θα εμπλουτίζει τον υπόγειο υδροφορέα της Δυτικής Μεσσαράς, που ως γνωστόν, κινδυνεύει σοβαρά με καταστροφή από την γενικευμένη υφαλμύρωση και την είσοδο θαλάσσιου νερού στις γεωτρήσεις.
Συγκεκριμένα, θα ξεκινά μεγάλος αγωγός υπό πίεση, που θα μεταφέρει νερό στο Φράγμα Φανερωμένης σε απόσταση 23.900 μέτρων, θα διανέμει καθοδόν ποσότητες νερού σε δίκτυα και θα εμπλουτίζει τον υδροφορέα Μεσσαράς.
Η λειτουργία του πολυσύνθετου αυτού συστήματος ταμίευσης και διανομής των υδάτινων πόρων φαίνεται στο παρακάτω σχεδιάγραμμα.
Τα αρδευτικά δίκτυα των 45.000 στρεμμάτων προβλέπεται ότι θα καλύπτουν τρεις περιοχές:
α) Την πρώτη Περιοχή, κατάντι και νότια του Φράγματος με φυσική ροή,19.000 στρέμματα.
β) Την δεύτερη Περιοχή, δυτικά του Φράγματος, μια σχετικά χαμηλή υψομετρική ζώνη με άντληση , 8.000 στρέμματα.
γ ) Την τρίτη περιοχή, βόρεια του Φράγματος ,όπου για την υψηλή ζώνη άρδευσης θα απαιτηθεί περισσότερες από μια αντλήσεις, 18.000 στρέμματα.
Σε αυτό το σημείο, γίνεται αντιληπτό ότι με αυτό το σχεδιασμό για τις εκτάσεις της Τρίτης Περιοχής στην υψηλή ζώνη άρδευσης βόρεια του Φράγματος, θα απαιτείται δεύτερη και τρίτη άντληση, δηλαδή στην ουσία αποκλείονται της άρδευσης, λόγω του απαγορευτικού κόστους που θα έχει το αντλούμενο νερό.
Περιοχές όπως του Γερακαρίου, του Άνω Μέρους, ο Σμιλιανός κάμπος, μεγάλες εκτάσεις της Αμπαδιάς και γενικά, όσες εκτάσεις του Αμαρίου βρίσκονται σε σχετικά υψηλό υψόμετρο είναι ουσιαστικά αποκλεισμένες.
Για αυτό το λόγο και ύστερα από τις έντονες αντιδράσεις και παρεμβάσεις φορέων του Αμαρίου και Ρεθύμνου, χωροθετήθηκε σε δεύτερη φάση το μικρό Φράγμα (1.7000 κυβικά μέτρα) στην περιοχή Φώτη, ανατολικά των οικισμών Γερακαρίου και Ελενών, για την ταμίευση ενός μέρους από τις τεράστιες ποσότητες των νερών σε υψηλό σημείο της Λεκάνης, έτσι ώστε να παρέχεται η δυνατότητα άρδευσης με φυσική ροή όλων των καλλιεργήσιμων εκτάσεων της περιοχής του Αμαρίου.
Σήμερα όμως, μετά από δέκα (10) ολόκληρα χρόνια και ενώ οι Μελέτες για το κυρίως Φράγμα του Πλατύ στον Αύλακα έχουν παραδοθεί, αδικαιολόγητα και ανεξήγητα δεν έχουν ακόμη ολοκληρωθεί οι Μελέτες για το μικρό Φράγμα του Φώτη, παρά την ύπαρξη και της συγκεκριμένης πίστωσης.
Είναι απορίας άξιο, ένα τόσο σημαντικό αναπτυξιακό έργο που η υλοποίησή του θα δώσει κυριολεκτικά ζωή στο Αμάρι, θα αναζωογονήσει τον Πρωτογενή Τομέα και θα συμβάλει στην ανάπτυξη του Τουρισμού και της Τοπικής Οικονομίας , να μην προωθείται αλλά να έχει αφεθεί στην τύχη του .
Σημείωση: Tο άρθρο γράφτηκε με αφορμή την αυριανή ενημερωτική εκδήλωση από παράγοντες του Υπουργείου Υποδομών ,ύστερα από πρόσκληση της Δημοτική Αρχής του Δήμου Αμαρίου , για ένα αποφασισμένο και δρομολογημένο έργο .
Αμάρι 01/10/2019
* Ο κ. Μιχάλης Πετρακάκης είναι πρώην Δήμαρχος Συβρίτου
