Του Βασίλη Σμπώκου*
Τη χρονική αυτή περίοδο που διανύουμε, ετοιμάζεται στο Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, ο Εθνικός φάκελος για τη νέα Κοινή Αγροτική Πολιτική(Κ.Α.Π.)2022-2027.
Παράλληλα είναι σε εξέλιξη και η όποια διαπραγμάτευση-επαφή με τους παραγωγικούς φορείς για το πολύ σοβαρό αυτό θέμα.
Η κυβέρνηση προ κορωνοϊού είχε σκοπό κατά τα λεγόμενα της τουλάχιστον,να διοργανώσει μία ημερίδα ανά Περιφέρεια,με τη συμμετοχή όλων των εμπλεκόμενων(πολιτική ηγεσία,αιρετοί,διοικητικοί, αγροτοκτηνοτρόφοι συνεταιριστές,συνδικαλιστές και εκπρόσωποι των λοιπών παραγωγικών κλάδων του πρωτογενούς τομέα).
Θέλω να πιστεύω ότι τώρα με την επιστροφή από τις συνθήκες εγκλεισμού,θα γίνουν πράξη αυτές οι ημερίδες.
Την προηγούμενη προγραμματική περίοδο 2015-2022,η απόφαση για την εφαρμογή της πάρθηκε από την κυβέρνηση Σαμαρά το 2014 και η προεργασία με την επαφή-διαπραγμάτευση με τους παραγωγούς διήρκησε περίπου δύο χρόνια με κυβερνήσεις Παπανδρέου-Παπαδήμο-Σαμαρά.
Τι θέσπισε αυτή η απόφαση και ποιες ήταν οι συνέπειες της για την τσέπη του ελαιοπαραγωγού και του αμπελουργού της Πατρίδας μας?
Θα τα γράψω όσο πιο απλά γίνεται για να τα κατανοήσουν όλοι που θα τα διαβάσουν.
Καταρχάς θέλω να ξεκαθαρίσω ότι εστιάζομαι στο κομμάτι των άμεσων ενισχύσεων,κοινώς στην επιδότηση.
Θα παρουσιάσω,το πως έγινε το μοίρασμα των 2,1 δις ευρώ ανά έτος,στους παραγωγούς του πρωτογενούς τομέα της Πατρίδας μας.
Τόσο είναι περίπου το ποσό των άμεσων ενισχύσεων που αναλογούσε και αναλογεί στους δικαιούχους παραγωγούς,με κάποιες μικρές αποκλίσεις προς τα κάτω από έτος σε έτος,από την 1η Ιανουαρίου 2015 έως την 1 Ιανουαρίου 2021+1 έτος παράταση,συνολικά δηλαδή 14,5 δις ευρώ περίπου,την επταετία που διανύουμε.
Θα αναδείξω την αδικία της απόφασης αυτής για τους παραγωγούς αγρότες δενδρώδη καλλιεργειών και ιδιαίτερα για τους ελαιοπαραγωγούς και τους αμπελουργούς,αν και τα ίδια εν πολλοίς ισχύουν και για τους παραγωγούς πορτοκαλιού,μήλων και άλλων αντίστοιχα δενδρώδη καλλιεργειών στην Πατρίδα μας.
Θα προτείνω τρόπους αντίδρασης ώστε να αρθεί αυτή η αδικία και να μη συνεχιστεί την προσεχή προγραμματική περίοδο 2022-2027.
Η απόφαση αυτή του 2014 που αναφέρω παραπάνω,θέσπισε τη δημιουργία τριών(3) περιφερειών στρεμματικής ενίσχυσης και τη διάθεση ενός σημαντικού μέρους του ποσού των ενισχύσεων,σε συνδεδεμένες ενισχύσεις και ειδικά καθεστώτα.
Ετσι,για τους αγροτοκτηνοτρόφους παραγωγούς της Πατρίδας μας το πακέτο των 2,1δις ανά έτος,κατανεμήθηκε στην:
1.Περιφέρεια αροτραίων-ψυχανθών εκτάσεων καλλιεργειών(μονοετής καλλιέργειες,σιτηρά,βαμβάκι)…800 εκατομμύρια ευρώ περίπου,42 ευρώ επιδότηση ανά στρέμμα(ενιαία ενίσχυση+πρασίνισμα).
2.Περιφέρεια δενδρώδων εκτάσεων καλλιεργειών(ελιές,αμπέλια,μήλα,πορτοκάλια κ.λ.π.)…460 εκατομμύρια ευρώ περίπου,55 ευρώ ανά στρέμμα(ενιαία ενίσχυση+πρασίνισμα).
3.Περιφέρεια βοσκοτοπικών εκτάσεων
410 εκατομμύρια ευρώ περίπου,37 ευρώ ανά στρέμμα(ενιαία ενίσχυση+πρασίνισμα).
4.Συνδεδεμένες με την παραγωγή ενισχύσεις διαφόρων προϊόντων και ειδικό καθεστώς βάμβακος,450-500 εκατομμύρια ευρώ ανά έτος.
Ο όρος που έπρεπε να υλοποιηθεί από την Χώρα μας,ήταν να συγκλίνει στο τέλος της εξαετίας,στο 90% της αξίας του δικαιώματος των 55, 42, 37 ευρώ ανά στρέμμα.
Για να το καταλάβετε.
Ενας ελαιοπαραγωγός με 20 στρέμματα ελιές είχε ιστορικά δικαιώματα αξίας 5.000€.Δηλαδή 250€ ανά στρέμμα.Στο τέλος της εξαετίας η αξία του δικαιώματος ανά στρέμμα,θα έπεφτε στα 55€ στο τέλος της εξαετίας.
Η επιδότηση του θα έπεφτε στα 1.100€.
Αντίστοιχα,αν κάποιος άλλος ελαιοπαραγωγός είχε 20 στρέμματα ελιές και η επιδότηση που έπερνε ήταν 500€,δηλαδή 25 ευρώ το στρέμμα,αυτή θα αυξανόταν με την σύγκλιση στα 1100€,πάντα στο τέλος της εξαετίας.
Η αδικία που συντελέστηκε ήταν στο ύψος της στρεμματικής αξίας ανά καλλιέργεια.
Δεν είναι δίκαιο η μόνιμη πολυετή καλλιέργεια της ελιάς και του αμπελιού να επιδοτείται 55€ το στρέμμα και η μονοετή καλλιέργια του βαμβακιού ή των σιτηρών 42€ και οι βοσκότοποι 37€.
Και γίνομαι πιο συγκεκριμένος.
Ενας μέσος παραγωγός καλλιεργητής σιτηρών έχει στην κατοχή του 200-300 στρέμματα περίπου καλλιεργήσιμης έκτασης.Όπερ 200-300στρέμματα×42€=8.400-12.600€ επιδότηση.
Ένας μέσος ελαιοκαλλιεργητής ή αμπελουργός,έχει στην κατοχή του 20-30 στρέμματα περίπου καλλιεργήσιμης έκτασης.Όπερ 20-30στρέμματα×55€=1.100-1650€ επιδότηση.
Επιπλέον,συγκεκριμένες μονοετή καλλιέργειες(σιτηρά,βαμβάκι),παίρνουν και συνδεδεμένη με την ποσότητα παραγώμενου προϊόντος ενίσχυση, ύψους 250 εκατομυρίων ευρώ από τα 450-500 περίπου των συνδεδεμένων ενισχύσεων που αναφέρω πιο πάνω,στην παράγραφο 4.
Δεν θέλω να προχωρήσω άλλο σε τεχνικά θέματα.Θεωρώ οτι όλοι σας καταλαβαίνετε τα παραδείγματα που αναφέρω.
Θέλω να γίνει πλήρως κατανοητό,οτι αυτή δεν είναι δίκαιη κατανομή ενισχύσεων,από τη στιγμή που αποδεδειγμένα δεν υφίσταται επιπλέον κόστος καλλιεργητικής δαπάνης στα σιτηρά και στο βαμβάκι,σε σχέση με την ελιά το αμπέλι και τις λοιπές δενδρώδεις καλλιέργειες της Πατρίδας μας.
Η απόφαση ήταν καθαρά πολιτική.
Σε μία περίοδο οικονομικής κρίσης,η διαχείριση και η κατανομή των χρημάτων αυτών έπρεπε να γίνει με γνώμονα τον περιορισμό:
1.Των αντιδράσεων του αγροτικού κόσμου
2.Του πολιτικού κόστους για τις κυβερνήσεις που το διαχειρίστηκαν και το ψήφισαν την περίοδο 2012-14,στην οποία αναφερόμαστε.
Και όταν οι επιτελείς του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων αναφέρονται σε αγρότες-κι αυτό συμβαίνει διαχρονικά-εννοούν τους αγρότες που εδρεύουν από την Αθήνα έως τη Θεσσαλονίκη δεξιά-αριστερά της Εθνικής Οδού.
Αυτούς σκιάζοταν και σκιάζονται και σε αυτούς αποφάσισαν την χρονική περίοδο της Κ.Α.Π.που διανύουμε(2015-2022),να κατευθυνθεί το 50% περίπου των άμεσων ενισχύσεων(1 δις ευρώ το έτος),σε δύο ουσιαστικά καλλιέργειες(σιτηρά και βαμβάκι).
Δεν ξέρω οι αγροτοεκπρόσωποι των ελαιουργών και αμπελουργών της Χώρας μας την περίοδο εκείνη της διαπραγμάτευσης, αν κατάλαβαν τι ετοιμαζόταν να γίνει.
Προσωπικά πιστεύω ότι δεν πήραν χαμπάρι.Ο ύπνος τους ήταν βαθύς και διαρκείας όπως αποδείχθηκε από το αποτέλεσμα.
Την ίδια ακριβώς περίοδο βρισκόμασταν οι εκπρόσωποι των κτηνοτρόφων της Κρήτης στο Υπουργείο και διαπραγματευόμαστε και διεκδικούσαμε για την ΚΑΠ 2015-2020.
Δεν θέλω να περιαυτολογώ.Τα αποτελέσματα τα γνωρίζουν οι Κρητικοί κτηνοτρόφοι.
Σε ερώτηση μου λοιπόν τότε σε επιτελικό στέλεχος του Υπουργείου,γιατί πάει να γίνει αυτή η μείωση στους ελαιοπαραγωγούς και τους αμπελουργούς,αφού μου απάντησε οτι δεν θα επηρεαστούν δραματικά οι επιδοτήσεις αυτών-έτσι προφανώς έλεγε και στους “αγροτοσυνδικαλισταράδες του ύπνου”-στος τέλος παραδέχτηκε μία ελαφριά κατά τα λεγόμενα του μείωση που δικαιολογούνταν λέει,επειδή οι ελαιοπαραγωγοί και οι αμπελουργοί ζούσαν σε περιοχές που είχαν υψηλό κατά κεφαλή εισόδημα σε σχέση με τον Ευρωπαϊκό μέσον όρο και είχαν επιπλέον…άκουσον-άκουσον… εναλλακτική μορφή εργασίας τον….Τουρισμό!!!
Αυτά έγιναν εν πολλοίς την περίοδο εκείνη.
Αποτέλεσμα σήμερα σε νούμερα:
2 δις ευρώ μείον επιδότηση την επταετία της Κ.Α.Π.2015-2022 για τους ελαιοπαραγωγούς και τους αμπελουργούς της Πατρίδας μας.
Πάνω από 600 εκατομμύρια μείον στους Κρητικούς παραγωγούς.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα ο Νομός Ηρακλείου.
Το 2014 οι ελαιοπαραγωγοί και οι αμπελουργοί του Νομού πληρώθηκαν 140 εκατομμύρια ευρώ επιδότηση ελαιολάδου και σουλτανίνας.
Το 2019 το ποσό είχε πέσει στα 75-80 εκατομμύρια.
Πραγματική σφαγή!!!
Εδώ πρέπει να αναφερθεί οτι συνηγόρησε επιπλέον σε αυτό η απόφαση της κομισιόν να σταματήσουν να λαμβάνουν επιδότηση όσοι παραγωγοί έπερναν μέχρι 250 ευρώ ανά έτος.
Επίσης χάθηκαν χρήματα από την περιβόητη πλέον “φόρμα 6”.
Αυτή σε γενικές γραμμές είναι η προηγηθείσα και τωρινή κατάσταση,με ορίζοντα λήξης την 01/01/2022.
Τι πρέπει να γίνει σήμερα.
Με δεδομένο όλα τα παραπάνω και επιπλέον:
1.Την κλιματική αλλαγή που έχει επηρεάσει τις δενδρώδεις καλλιέργιες και έχει υποβαθμίσει την ποιότητα,με συνέπεια και την τιμή πώλησης του παραγόμενου προϊόντος,με χαρακτηριστικό παράδειγμα το ελαιόλαδο τα τελευταία δύο τουλάχιστον έτη.
2.Την κρίση της επιδημίας του κορωνοιού,που αν λάβουμε υπόψιν την άποψη που είχε διατυπωθεί και αναφέρω παραπάνω,περί εναλλακτικής μορφής εργασίας των παραγωγών τον Τουρισμό,αυτό καταρίπτεται σήμερα ισοπεδωτικά.
3.Το εισόδημα του ελαιοπαραγωγού και του αμπελουργού έχει καταρακωθεί ως αποτέλεσμα των δύο παραπάνω λόγων.
Θα πρέπει να ασκηθεί πίεση στον Υπουργό και τους αρμόδιους πολιτικούς και υπηρεσιακούς παράγοντες του Υπουργείου Α.Α.&Τ. που χειρίζονται το μεγάλο αυτό ζήτημα,με αίτημα την ανακατανομή των κοινοτικών ενισχύσεων για τη νέα προγραμματική περίοδο της Κ.Α.Π.2022-2027 και την αποκατάσταση της αδικίας που ανάφερα και την έμπρακτη στήριξη των παραγωγών να συνεχίσουν να καλλιεργούν και να παράγουν προϊόντα που έχουν απαγορευτεί Εθνικά,όπως είναι το ελαιόλαδο.
Το θέμα το είχα αναδείξει με τη λεκτική μου παρέμβαση στην εκδήλωση που έγινε στο Επιμελητήριο Ηρακλείου αρχές Δεκεμβρίου του περασμένου έτους,παρόντος του Υπουργού κ.Βορίδη που πραγματοποιούσε επίσκεψη στην Κρήτη.
Είναι πολύ σημαντική η σύσταση πρόσφατα,του ενοποιημένου συνδικαλιστικού φορέα των ελαιοπαραγωγών και αμπελουργών Κρήτης.Ο συγκεκριμένος φορέας πρέπει να δράσει άμεσα.
Τις επόμενες ημέρες θα επιδιώξω συνάντηση μαζί τους για να καθορίσουμε τις περαιτέρω ενέργειες.
Τις προσωπικές μου προτάσεις επί του θέματος,θα τις καταθέσω σε αυτήν τη συνάντηση.
Η νέα Κ.Α.Π.2022-2027 έχει ως στρατηγικό στόχο το μοντέλο “από το αγρόκτημα στο πιάτο” και συγκεκριμένο σχέδιο βιοποικιλότητας,ως αναπόσπαστο τμήμα της νέας ευρωπαϊκής πράσινης συμφωνίας.
Το κυρίαρχο βέβαια ζήτημα πάντα είναι ο προϋπολογισμός της και η κατανομή των κονδυλίων.
Η αγωνία είναι δεδομένη,προπάντων για τους παραγωγούς, απο τη στιγμή που με τις αναλύσεις της ίδιας της Κομισιόν,την τελευταία δεκαετία οι άμεσες ενισχύσεις,καλύπτουν το 70% του εισοδήματος του Ευρωπαίου αγροτοκτηνοτρόφου παραγωγού.
Τα επιμέρους ζητήματα και ειδικά αυτά που έχουν σχέση με την καλή γεωργική πρακτική και την προστασία του περιβάλλοντος είναι πάρα πολλά.
Επιπλέον θεμελιώδη ζητήματα πρέπει να τεθούν πιο έντονα με αφορμή και την κρίση του κορωνοϊού.
Όπως είναι η παρεμβατικότητα του κάθε Κράτους-μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης και η διαμόρφωση Εθνικού παραγωγικού μοντέλου με στόχο την αυτάρκεια προϊόντων και αγαθών σίτισης του πλυθησμού του κάθε Κράτους,ακόμα κι αν αυτό επιτάσει την αναθεώρηση της εφαρμογής της Κ.Α.Π. και των κανόνων του Διεθνούς Οργανισμού Εμπορίου.
Σε όλες αυτές τις συζητήσεις η παρουσία του ενεργού αγροτικού κόσμου κρίνεται απαραίτητη.
Αφορά πρώτα και πάνω απ’όλα εμάς τους παραγωγούς και δεν πρέπει οι αποφάσεις να παρθούν χωρίς εμάς παρόντες.
Γιατί όπως λέει και το γνωστό τραγούδι:
“Φοβάμαι όλ’αυτά που θα γίνουν για μένα,χωρίς εμένα”!!!
* Ο Βασίλης Σμπώκος είναι Αγροτοκτηνοτρόφος συνδικαλιστής, Πολιτευτής και μέλος Αγροτικού Τμήματος ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία
