του Πέτρου Μηλιαράκη*
Η εκλογή της νέας Προέδρου της Δημοκρατίας, ο απόηχος από την επίσκεψη του Πρωθυπουργού στις ΗΠΑ και ο εκλογικός νόμος, μονοπώλησαν τούτες τις ημέρες την επικαιρότητα, ενώ λαμβάνουν χώρα παρασκηνιακώς και άλλες πολιτικές τις οποίες αγνοεί η επικαιρότητα γιατί αποσιωπούνται!..
Αφορά όμως ανάγκη να επισημανθεί ότι στον παρόντα χρόνο ισχύουν και τα παρακάτω τα οποία πρέπει να λέγονται και να γράφονται ! Γιατί κάπως έτσι μας έπιασαν στον ύπνο με τη Λιβύη!
Ο διεθνής τύπος μήνες τώρα όλο και «κάτι» έγραφε, αλλά εμείς αλλού αρμενίζαμε! Άλλο θέμα επίσης σε εκκρεμότητα τούτες τις ημέρες είναι και η παραίτηση του Ζάεφ. Τα Σκόπια διέρχονται νέα φάση λόγω των εκλογών του προσεχούς Απριλίου, που αφορούν εξέλιξη κρίσιμη για τη Συνθήκη των Πρεσπών. Είναι και αυτό ζήτημα υπό παρακολούθηση… Ενταύθα όμως ας ασχοληθούμε με το λεγόμενο «Τσάμικο» , καθόσον ,παρά που υποβόσκει , πολλοί το αγνοούν!..
- το «Τσάμικο» υποβόσκει
Η αλβανική τάξη πραγμάτων δεν εγκαταλείπει πάγιες τακτικές της. Ο Πρωθυπουργός της Αλβανίας Έντι Ράμα διαρκώς μεριμνά και τυρβάζει περί το λεγόμενο «Τσάμικο ζήτημα» και ισχυρίζεται ότι «οι Τσάμηδες έχουν το δικαίωμα να διεκδικήσουν περιουσίες» από την Ελλάδα, τονίζοντας όμως παραλλήλως , ότι: «εδαφικό ζήτημα μεταξύ Αλβανίας και Ελλάδας δεν μπορεί να σταθεί».
Ωστόσο, υπερασπίζεται τους άνομους και προκλητικούς ισχυρισμούς των Τσάμηδων που διεκδικούν τις ακίνητες περιουσίες Ελλήνων πολιτών -που αφορούν εδάφη (έστω ιδιωτικά) που ανήκουν στην ελληνική επικράτεια. Δημοσίως δε προβάλει ζήτημα «δικαιώματος στην ανάμνηση». Δηλαδή, ανέγερσης «μνημείου στην Ήπειρο», χάριν των Τσάμηδων. παραβλέποντας ότι οι Τσάμηδες δεν είναι κάτι διαφορετικό από τους εγκληματίες πολέμου!
- σύντομη ιστορική αναφορά
Τούτων δοθέντων καλό (θα) είναι να λεχθούν επιγραμματικώς τα εξής:
Αρχικώς πρέπει να διευκρινιστεί ότι το όνομα Τσάμης προσδιορίζει μια ομάδα Μουσουλμάνων, η οποία έζησε στη Θεσπρωτία από τον 17ο αιώνα μέχρι τα μέσα του 20ου αιώνα. Η λέξη δε «Τσάμης» είναι συνέπεια παραφθοράς του ονόματος Θύαμις, όπως ήταν γνωστός στην αρχαιότητα ο ποταμός Καλαμάς.
Οι Τσάμηδες είναι απόγονοι Ορθοδόξων Χριστιανών της Ηπείρου, οι οποίοι εξισλαμίσθηκαν βιαίως την περίοδο 1601 (και μετά) χωρίς να παραβλέπεται ότι αρκετοί από αυτούς προσχώρησαν εκουσίως στο Ισλάμ αποβλέποντας στο να αποκτήσουν αξιώματα! Έτσι, η αλλαγή του θρησκεύματος, μετέβαλε και τις συνειδήσεις. Τους εμπεδώθηκε δε το «ιδεολόγημα» ότι είναι Τουρκαλβανοί, παρά που έχουν δική τους πολιτιστική ταυτότητα, και η γλώσσα τους είναι η τόσκικη διάλεκτος.
Οι Τσάμηδες από την περίοδο της Τουρκοκρατίας, εναντιώθηκαν σε οτιδήποτε ελληνικό και χριστιανικό. Υπηρέτησαν τον Αλή Πασά, ενώ πάρα πολλοί απ’ αυτούς εντάχθηκαν στο στράτευμα του Ομέρ Βρυώνη στην πρώτη Πολιορκία του Μεσολογγίου, αγωνιζόμενοι κατά της εθνεγερτήριας Επανάστασης του 1821.
- οι Τσάμηδες από το 1821 και μετά
Οι Τσάμηδες, ως κάτοικοι της Θεσπρωτίας, ενσωματώθηκαν στην ελληνική επικράτεια το 1913. Το 1923 δε, με βάση τη Συνθήκη Ειρήνης της Λωζάννης ως Αλβανόφωνοι Μουσουλμάνοι της Θεσπρωτίας κρίθηκαν «ανταλλάξιμοι». Επιβαλλόταν δε να εγκαταλείψουν την ελληνική επικράτεια. Όμως η τότε κυβέρνηση του Στρατηγού Θ.Πάγκαλου, ενώ θα έπρεπε να τους κατευθύνει προς την Αλβανία, δεν το έπραξε. Η παράλειψη βεβαίως αυτή ελέγχεται από την ιστορία ως «ιστορικό λάθος».
Έτσι, παρέμειναν οι Τσάμηδες στην περιοχή της Θεσπρωτίας για να διαδραματίσουν ιστορικώς, όχι απλώς αρνητικό, αλλά και εγκληματικό ρόλο. Αποκορύφωμα έναρξης του εχθρικού ρόλου τους κατά των Ελλήνων Χριστιανών ήταν η περίοδος της ιταλικής κατοχής στην Αλβανία, οπότε οι Τσάμηδες από το 1939 είχαν μεταβληθεί σε υπηρέτες των συμφερόντων των Ιταλών και αποτέλεσαν όργανο προπαγάνδας τους, που αποσκοπούσε στο να δικαιολογείται η κήρυξη του πολέμου της Ιταλίας κατά της Ελλάδας. Κατά τη διάρκεια δε τη κατοχής (1931-1944), στο σύνολό τους οι Τσάμηδες υπηρέτησαν τις δυνάμεις του Άξονα με αλυτρωτικούς σκοπούς και με «ιδεολόγημα» πλέον τη δημιουργία της «Μεγάλης Αλβανίας». Κατά το διάστημα δε αυτό της κατοχής υπήρξαν άριστοι συνεργάτες των κατοχικών δυνάμεων σε βάρος του ελληνικού και χριστιανικού πληθυσμού. Έτσι υποχρεώθηκαν χιλιάδες Έλληνες Χριστιανοί κάτω από καθεστώς παράνομης βίας είτε να μεταναστεύσουν, είτε να ενταχθούν στις αντιστασιακές οργανώσεις του ΕΑΜ και του ΕΔΕ?
- οι Τσάμηδες ως εγκληματίες πολέμου
Όπως προαναφέρθηκε οι Τσάμηδες συνεργάστηκαν τόσο με τις φασιστικές δυνάμεις των Ιταλών όσο και με τις φασιστικές δυνάμεις των Γερμανών. Ιδιαιτέρως δε επισημειώνεται ότι όταν στα μέσα Ιουλίου του 1943 εισέβαλε στην Ήπειρο μέσω της Αλβανίας η 1η Γερμανική Μεραρχία Ορεινών Καταδρομών, με βασική αποστολή την αποτροπή ενδεχόμενης συμμαχικής απόβασης στις Ηπειρωτικές ακτές, οι Τσάμηδες ήταν οι άμεσοι συνεργάτες τους. Ιδιαιτέρως δε επιχειρήθηκε (μεταξύ των άλλων) και η εξόντωση των προκρίτων της Παραμυθιάς. Έχουν δε βρεθεί τα στοιχεία εκείνα που αποδεικνύουν ότι οι εκτελέσεις των αμάχων στην Παραμυθιά έλαβαν χώρα με βάση τον κατάλογο ονομάτων που είχε συντάξει η ηγεσία των Τσάμηδων στην περιοχή.
Έτσι η λήξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, υποχρέωσε τους Τσάμηδες, προκειμένου να μην αντιμετωπίσουν τις προβλεπόμενες ποινές από το Δίκαιο του Πολέμου, και τις ποινές των ad hoc ποινικών νόμων της μεταπολεμικής περιόδου, να διαφύγουν στην Αλβανία. Άλλωστε, το τίμημα της δοσιλογικής πρακτικής και δραστηριότητάς τους, τόσο με τους Γερμανούς φασίστες, όσο και με τους Ιταλούς φασίστες, ήταν βαρύ.
Υπ’ όψιν δε ότι όσοι Τσάμηδες διέφυγαν στην Αλβανία, η υπό τον Ενβέρ Χότζα «Λαϊκή Δημοκρατία της Αλβανίας», δεν είχε κανένα λόγο να μην τους παράσχει προστασία, καθόσον η προστασία των Τσάμηδων αποσκοπούσε στο να διασπάσει και να τρομοκρατήσει τους Έλληνες κατοίκους της Βορείου Ηπείρου.
Συνέπεια αυτής της παράνομης βίας των Τσάμηδων εναντίον των Ελλήνων ήταν την περίοδο 1945-1946 να διαφύγουν στην Ελλάδα 8.000 περίπου Έλληνες που ζούσαν στην Αλβανία. Αντιστοίχως οι περίπου 20.000 Τσάμηδες που διαβιούσαν πριν τον πόλεμο στη Θεσπρωτία, ήδη είχαν προσφύγει στην Αλβανία
- η ποινική νομοθεσία για συνεργάτες των κατακτητών
Μετά την απελευθέρωση της Ελλάδας, θεσπίστηκε ειδική ποινική νομοθεσία για την τιμωρία όσων συνεργάσθηκαν με τους Γερμανούς, Ιταλούς και Βούλγαρους. Με την Συντακτική Πράξη (Σ.Π.) αρ. 6 της 2ας Ιανουαρίου 1945 και τον Αναγκαστικό Νόμο (Α.Ν.) 533/1945, ρυθμίστηκαν οι απαραίτητες λεπτομέρειες για την συγκρότηση των Ειδικών Δικαστηρίων, για τη δικονομία τους, για τα αδικήματα που προβλέπονταν και τιμωρούνταν και για τις ποινές που θα επιβάλλονταν.
Το άρθρο 2 της Σ.Π. και ο Α.Ν. 533/1945 προέβλεπαν ότι, αναλόγως της βαρύτητας της πράξης του καταδικασθέντος, το Ειδικό Δικαστήριο μπορούσε να επιβάλει μερική ή ολική δήμευση της περιουσίας του. Το άρθρο 27 παρ. 2 της Σ.Π. και ο Α.Ν. 533/1945 προέβλεπαν ότι η περιουσία της συζύγου ή τέκνων του καταδικασθέντος, που αποκτήθηκε μετά την διάπραξη των εγκλημάτων, υπόκειται σε δήμευση. Με βάση δε την ad hoc αυτή ποινική νομοθεσία, την 23η Μαΐου 1945 καταδικάσθηκαν ερήμην σε θάνατο 1.930 Τσάμηδες από το Ειδικό Δικαστήριο Δοσίλογων των Ιωαννίνων (Απόφαση 344/1945), ενώ από το ίδιο Δικαστήριο καταδικάστηκαν ερήμην σε θάνατο την 27η Μαΐου 1046 και άλλοι 179 Τσάμηδες (απόφαση 344/1946). Σε όλους δε τους καταδικασθέντες επιβλήθηκε ολική δήμευση της περιουσίας τους.
- τα «μνημεία» του ναζισμού και φασισμού
Η οποιαδήποτε υπεράσπιση του λεγόμενου «Τσάμικου ζητήματος» δεν αφορά τίποτα περισσότερο και τίποτα λιγότερα από υποστήριξη φασιστών, ναζιστών και εγκληματιών πολέμου. Υπ’ όψιν δε ότι η μεταπολεμική έννομη τάξη υπό την αιγίδα του Διεθνούς Στρατοδικείου, έχει ιδρύει νομολογιακές παραδοχές, όπου παρόμοια εγκλήματα όπως εκείνα των Τσάμηδων δεν μπορεί να γίνονται ανεκτά από το σύγχρονο νομικό και πολιτικό πολιτισμό. Πέραν δε της δίκης της Νυρεμβέργης, υπάρχουν και οι λεγόμενες (ορθώς) «επακόλουθες δίκες». Ήδη δε από το Δεκέμβριο του 1946 μέχρι τον Απρίλιο του 1949, Αμερικανοί δημόσιοι κατήγοροι καταδίκασαν 97 κατηγορούμενους φασίστες και ναζιστές.
Επίσης, πολλά κράτη με τη λήξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου διεξήγαγαν δίκες τιμωρητικές κατά των εγκληματιών και των εγκληματικών πράξεων που έλαβαν χώρα κατά τη διάρκεια του πολέμου. Η πιο γνωστή δε περίπτωση είναι εκείνη της Πολωνίας. Αφορά τη δίκη της Κρακοβίας, όπου καταδικάσθηκαν σε θάνατο ναζιστές και φασίστες του στρατοπέδου του Άουσβιτς. Επίσης, μια από τις πιο γνωστές δίκες των Γερμανών εγκληματιών πολέμου πραγματοποιήθηκε και στην Ιερουσαλήμ. Η δίκη αυτή έλαβε χώρα το 1961 και αφορούσε στον Άντολφ Άιχμαν που ήταν ο αρχιτέκτονας του εκτοπισμού της Εβραίων στην Ευρώπη. Η δίκη αυτή είχε τόσο ενδιαφέρον, ώστε αποτέλεσε την αφετηρία της ανάδειξης των εγκλημάτων του Ολοκαυτώματος.
- η προσφυγή στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο
Οι Τσάμηδες προκαλούν τη διεθνή έννομη τάξη καθόσον οργανώσεις τους προσέφυγαν προσφάτως στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο (ΔΠΔ) της Χάγης, (International Criminal Court-ICC)με αίτημα: α) να διερευνηθεί η διάπραξη εγκλημάτων κατά της Ανθρωπότητας, που έλαβαν χώρα από τις ελληνικές κυβερνήσεις την περίοδο 1913-1945, β) να αναγνωρισθεί ότι συντελέσθηκε Γενοκτονία κατά των Τσάμηδων, βάσει των διατάξεων της Σύμβασης της Γενοκτονίας του 1948, γ) να τους επιστραφεί όλη η ακίνητη περιουσία τους και δ) να αναγνωρισθεί το δικαίωμα του επαναπατρισμού για όποιους εκδιώχθηκαν ή εκτοπίστηκαν.
Και μόνο η προσφυγή των Τσάμηδων στο Διεθνές αυτό δικαιοδοτικό Όργανο αποτελεί απο μόνη της πρόκληση, και μόνο από το δεδομένο ότι το διεθνές αυτό Δικαστήριο δεν μπορεί να δικάσει οποιαδήποτε πράξη που έλαβε χώρα πριν την 1η Ιουλίου 2002!..
Ιδού λοιπόν ότι οι Τσάμηδες δεν το βάζουν κάτω. Άλλωστε έχουν ιδρύσει στην Αλβανία και τον «Σύνδεσμο της Τσαμουριάς», που αφορά 100μελή άτυπη «βουλή» (!) και συχνά κάνουν πορείες στα Τίρανα επηρεάζοντας τις εκάστοτε Αλβανικές κυβερνήσεις, που υιοθετούν τις αλυτρωτικές τους αντιλήψεις. Παραλλήλως προς τα «Αλβανοτουρκικά» , και ενώ ακόμη η Αλβανία μετρούσε ακόμη τις πληγές τις από τους πρόσφατους σεισμούς, ο Πρωθυπουργό της Αλβανίας Έντι Ράμα μετέβη στην Κωνσταντινούπολη για τρίωρη συνάντηση με τον Ταγίπ Ερντογάν. «Αφορμή» για την επίσκεψη αυτή του Έντι Ράμα ήταν το «Συνέδριο Επενδύσεων Δημόσιου και Ιδιωτικού τομέα του Οργανισμού Ισλαμικής Συνεργασίας». Ωστόσο στη συνάντηση αυτή συζητήθηκαν τα στενά συμφέροντα της Τουρκίας στα Βαλκάνια.
Άλλωστε η παρουσία της Τουρκίας στην Αλβανία στα χρόνια διακυβέρνησης του Έντι Ράμα έγινε ιδιαιτέρως αισθητή και έντονη όχι μόνο οικονομικά, αλλά κυρίως διπλωματικά και στρατιωτικά!
Οι στρατιωτικές σχέσεις των δύο χωρών είναι άριστες. Η Τουρκία εκπαιδεύει Αλβανούς στρατιώτες, συνδράμει στον εκσυγχρονισμού του στρατού της, ενώ το τουρκικό ναυτικό ανά τακτά διαστήματα έχει παρουσία στο Δυρράχιο.
- τέλος υπ’ όψιν και τα εξής:
Από διπλωματικούς κύκλους άλλωστε αποδίδεται στην Τουρκία η ακύρωση της ελληνοαλβανικής συμφωνίας για οριοθέτηση των θαλάσσιων συνόρων καθώς και η δεκαετής καθυστέρηση με διάφορα προσχήματα από τα Τίραννα. Ως εκ τούτου οι Ελληνοαλβανικές σχέσεις πρέπει να εξετάζονται στον παρόντα χρόνο και με το πρίσμα των όποιων προκλήσεων και ως προς το «Τσάμικο» …καθώς και «ποια» είναι σήμερα η σχέση Αλβανίας-Τουρκίας. Στον ύπον δεν επιτρέπεται να ξαναπιαστούμε όπως με το Λιβυκό!..
————————————-
* Ο Πέτρος Μηλιαράκης δικηγορεί στα Ανώτατα Ακυρωτικά Δικαστήρια της Ελλάδας και στα Ευρωπαϊκά Δικαστήρια του Στρασβούργου και του Λουξεμβούργου (ECHR και GC-EU).
