Την παραμονή των Θεοφανείων η νηστεία που τηρούμε είναι αλάδωτη. Η μόνη περίπτωση να αρτηθούμε το λάδι είναι εάν πέσει Σάββατο ή Κυριακή.
Κάποιοι λανθαμένα πιστεύουν ότι την παραμονή των Θεοφανείων η νηστεία που τηρούμε αποσκοπεί στο να πιούμε τον Μεγάλο Αγιασμό την 6η Ιανουαρίου. Μάλιστα, επίσης λανθασμένα, συχνά συγχέεται ο Αγιασμός με τη Θεία Κοινωνία.
Σύμφωνα με τους Πατέρες της Εκκλησίας για να πιούμε τον Μεγάλο Αγιασμό απαιτείται μονάχα να μην έχουμε φάει ή πιεί από τις 12.00 τα μεσάνυχτα μέχρι εκείνη την ώρα . Ο μέγας αγιασμός πρέπει να πίνεται μετά την θεία κοινωνία και μετά τον αγιασμό να ακολουθεί το αντίδωρο .
Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης στο «Ιερό Πηδάλιο», «ο λόγος που νηστεύουμε την Παραμονή των Θεοφανείων, αντίστοιχα και την Παραμονή των Χριστουγέννων, είναι προκειμένου να αναπληρώσουμε τη Νηστεία που χάνουμε, όταν οι εορτές αυτές πέφτουν Τετάρτη ή Παρασκευή, ημέρες δηλαδή κατά τις οποίες η νηστεία καταλύεται λόγων των Μεγάλων αυτών Εορτών. Η παραμονή των Φώτων, είναι ειδική μεμονωμένη ημέρα αυστηρής νηστείας. Κατά τον Άγιο Νικόδημο τον Αγιορείτη, η νηστεία της Παραμονής των Φώτων (5/1), όπως και η αυστηρή νηστεία της Παραμονής των Χριστουγέννων (24/12), θεραπεύει την κατάλυση εις πάντα που γίνεται ακόμα και τις Τετάρτες και Παρασκευές κατά τη διάρκεια του Αγίου Δωδεκαημέρου .
Όσον αφορά το ερώτημα αν υπάρχει διαφορά ανάμεσα στό Μεγάλο Ἁγιασμό πού τελεῖται τήν παραμονή των Θεοφανείων καί εκείνον της κύριας ημέρας της εορτής , ο Μεγάλος Ἁγιασμός πού τελεῖται τήν παραμονή τῶν Θεοφανείων και ανήμερα της εορτής των Θεοφανείων είναι ακριβώς ο ίδιος. Λανθασμένα κάποιοι θεωρούν ότι δήθεν τελείται την παραμονή ο «μικρός Αγιασμός» και την επόμενη ο «Μέγας». Και στις δύο περιπτώσεις τελείται ὁ Μεγάλος Ἁγιασμός.
Μικρός Ἁγιασμός τελείται την πρώτη μέρα κάθε μήνα, καθώς και εκτάκτως όταν το ζητούν οι χριστιανοί σε διάφορες περιστάσεις (εγκαίνια οικιών, καταστημάτων και ιδρυμάτων, σέ θεμελίωση κτισμάτων κ.λπ.). Ὁ Μεγάλος Ἁγιασμός τελεῖται μόνο δύο φορές τό χρόνο (τήν 5η καί 6η Ἰανουαρίου) στό Ναό.
Όσο για το ερώτημα αν πίνεται ο μέγας αγιασμός είναι ναι
Πίνεται .Αφού με τον αγιασμό αυτόν ο ιερέας ραντίζει όλους τους χώρους και τους εξαγιάζει, δεν επιτρέπεται να τον πιούμε; Η ίδια η ακολουθία του αγιασμού μας λέει ότι πρέπει να τον πίνουμε.
Πηγή: Το μέγα Γεροντικόν
