Του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Λαρίσης και Τυρνάβου κ.κ. Ιερωνύμου
(απομαγνητοφωνημένη ομιλία εκφωνηθείσα στον I.N. Αγίου Νικολάου Λαρίσης κατά τον Όρθρο της Μεγάλης Δευτέρας 13-4-2025)
…Μας προβάλλει το παράδειγμα του Ιωσήφ του δικαίου σήμερα η Αγία μας Εκκλησία. Τον ονομάζει «Πάγκαλο» η Εκκλησία τον Ιωσήφ, γιατί είχε όλα τα καλά. Δύο περιστατικά από την ζωή του για να δείτε πώς το ένα συνδέεται με το άλλο και πώς η αποφασιστικότητα της στιγμής, το στερεό φρόνημα και η γενναιότητα στο να μην καμφθούμε από τους πειρασμούς, τελικά πάντα ανταμείβεται. Δούλος ήταν στην αυλή ενός συμβούλου του Φαραώ. Και μια μέρα που ο αφέντης του έλειπε για μια υπόθεση του παλατιού, η γυναίκα του επειδή ηράσθη το κάλλος του Ιωσήφ, του ρίχθηκε με σκοπούς ανόμους, με σκοπούς ατίμους, και ο Ιωσήφ αντέστη… Προτίμησε να αφήσει τον χιτώνα του στα χέρια της, καθώς αποπειράθηκε να του τον αφαιρέσει και να φύγει γυμνός τρέχοντας στους δρόμους, παρά να προδώσει την εντολή του Κυρίου, παρά να υποπέσει σε σαρκικό αμάρτημα, παρά να τελέσει πορνεία. Και προσέξτε πάλι κάτι: Θα μπορούσε να συμβιβασθεί, δούλος ήταν στο κάτω κάτω, δεν ήταν ελεύθερος. Θα μπορούσαν να προβληθούν πολλές δικαιολογίες. Εδώ και η ίδια μας η Εκκλησία, μέσα από τους ιερούς της κανόνες, ειδικά στους δούλους, όταν ίσχυε η δουλεία, προβλέπει ελαφρύτερα μέτρα, διότι κατανοεί ότι δεν έχουν πολλά περιθώρια αντιδράσεως.
Και όμως εκείνος ο Ιωσήφ προτίμησε να δεχθεί την συκοφαντία που σήμαινε ακόμη και θάνατο, διότι η γυναίκα που του επετέθη, είπε μετά στον άνδρα της τα ακριβώς αντίθετα, ότι δηλαδή ο Ιωσήφ της επετέθη, με αποτέλεσμα ο Ιωσήφ, αν και ο κύριός του δεν την επίστευσε την σύζυγό του, για να προστατεύσει την τιμή του να τον ρίξει στη φυλακή. Τέλος πάντων από εκεί με θεία πρόνοια βγαίνει και καθίσταται σύμβουλος του Φαραώ και υπεύθυνος να διαχειρισθεί τις μεγάλες αποθήκες της Αιγύπτου την περίοδο του μεγάλου λιμού… Επτά χρόνια ευφορίας η γη της Αιγύπτου και επτά χρόνια ο Ιωσήφ, σώφρων, δίκαιος, μαζεύει τα πάντα με μέτρο, έτσι ώστε να μην τα χαλάσουν, να μην τα τελειώσουν όλα τον καιρό της καλοπέρασης, τον καιρό του πλούτου, αλλά να υπάρξει αποθεματικό, ώστε όταν θα έρθει ο καιρός της δυσκολίας, τα επτά έτη της πτώχειας, να υπάρξουν αποθέματα στην Αίγυπτο και να μην πεθάνει ο λαός από λιμό. Και τα καταφέρνει τόσο καλά, ώστε αν και υπήρχε λιμός και δεν υπήρχε σοδειά, επτά χρόνια οι Αιγύπτιοι όχι μόνο έζησαν καλά οι ίδιοι, αλλά και όσους προσέτρεξαν προς αυτούς ως υποτελείς και σύμμαχοι, τους βοήθησαν και τους έθρεψαν και αυτούς … Επτά χρόνια λιμός και δεν απωλέσθηκε κανένας, εξ αιτίας της συνέσεως, της εντιμότητας του Ιωσήφ του Παγκάλου.
Τι θέλει να μας πει η Εκκλησία; Κάτι πολύ απλό. Κοιτάξτε να δείτε: Όποιος προσέχει στα ηθικά με την στενή έννοια, όποιος αποφεύγει τα σαρκικά αμαρτήματα, όποιος τηρεί σωφροσύνη, σύνεση και αγνότητα, αυτός είναι και ο πιο ικανός και κατάλληλος να διαχειρισθεί με εντιμότητα ό,τιδήποτε του ανατεθεί. Και ο λόγος είναι απλός. Ένας ο οποίος υποπίπτει στα σαρκικά αμαρτήματα, ένας ο οποίος πορεύεται προς τον άλλον άνθρωπο όχι με διάθεση σεβασμού αλλά με πρόθεση εκμετάλλευσης προκειμένου να ικανοποιήσει πάθη, προκειμένου να κάνει πράγματα τα οποία είναι ανομολόγητα και «αισχρόν εστί και λέγειν» περί τούτου, ένας λοιπόν ο οποίος δεν πορεύεται με σεβασμό στην εικόνα του Θεού, στο πλάσμα του Θεού, αλλά τον αντιμετωπίζει τον άλλον τελείως χρηστικά, αντιμετωπίζει τον άλλον ως αντικείμενο προς εκμετάλλευση προκειμένου να ικανοποιήσει το πάθος του, ένας τέλος πάντων που δεν σέβεται τον ίδιο τον άνθρωπο, γιατί μετά να σεβαστεί την περιουσία του… Όποιος δεν σέβεται την τιμή και την υπόληψη, γιατί μετά να σεβαστεί τα χρήματα και τα αποκτήματα των άλλων ανθρώπων;
Η συλλογιστική της Εκκλησίας στο πρόσωπο του Ιωσήφ του Παγκάλου είναι πολύ απλή, αλλά και πάντα επίκαιρη, διαχρονικά ουσιαστική και πάντοτε αληθινή. Όποιος δεν σέβεται τον άνθρωπο, δεν πρόκειται ποτέ να σεβαστεί και την περιουσία του ανθρώπου. Όποιος πάσχει και έχει πάθη σαρκικά, δεν μπορεί ποτέ να είναι έντιμος και στα υλικά αγαθά. Δεν μπορεί ποτέ να τα διαχειρισθεί με σωφροσύνη και με σύνεση. Γιατί η σωφροσύνη και η σύνεση περί την αυτοσυγκράτηση στα ηθικά, συνεπάγεται σωφροσύνη και αυτοσυγκράτηση και στα υλικά αγαθά… Το παράδειγμα του Ιωσήφ του Παγκάλου μας προβάλλεται ως πρότυπο ζωής και η Εκκλησία το παρουσιάζει την Μεγάλη Δευτέρα πρώτο πρώτο διότι η Αγία και Μεγάλη Εβδομάδα δεν είναι για να περαστούν μηνύματα μόνο στα μοναστήρια, στους μοναχούς, αλλά κυρίως στην κοινωνία, στους ανθρώπους… Και το πρώτο που ξεκαθαρίζει η Εκκλησία είναι αυτό, την συνάρτηση των σαρκικών παθών με την εντιμότητα και την πτώση σε κλοπές, στην ιδιοτέλεια, στην απληστία. Όποιος δεν σταθεί στα πρώτα, είναι αδύνατον να σταθεί στα δεύτερα. Και η Εκκλησία ομολογεί και λέει «δείτε το παράδειγμα του Ιωσήφ του Παγκάλου! Και πάρτε αυτή την απόφαση. Αυτοσυγκρατηθείτε. Βάλτε φραγμό στον εαυτό σας, για να μπορείτε να ζείτε έντιμα, για να μπορείτε να έχετε εμπιστοσύνη ο ένας στον άλλον, για να μπορείτε να ζείτε σε μια κοινωνία, αν όχι αγγέλων, τουλάχιστον ουσιαστικών ανθρώπων, ανθρώπων που αγωνίζονται, ανθρώπων που προσπαθούν, που θέλουν να γίνουν τέκνα και άνθρωποι του Θεού…»
Πηγή: ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ. info
