Κείμενο: Γεώργιος Χουστουλάκης
Γυρίζουμε το ρολόι μας 71 χρόνια πίσω, για να σταματήσουμε στο έτος 1952!
Ήταν μια πλούσια χρονιά σε γεγονότα, αφού η κωμόπολις των Μοιρών έσφυζε από ζωή και υπήρχε μεγάλη δραστηριότητα σε όλους τους τομείς!
Το ίδιο πλούσια και ιδιαίτερα ξεχωριστή, ήταν τότε και η ημέρα της 25ης Μαρτίου, που ξεχώριζε για την μεγαλοπρέπεια και επιβλητικότητα της.
Εκείνη ακριβώς την ημέρα, θα γινόταν ο εορτασμός της εθνικής παλιγγενεσίας, και θα ακολουθούσε παρέλαση στον κεντρικό δρόμο των Μοιρών.
Για πρώτη φορά όμως, είχαν προγραμματισθεί να γίνουν και αθλητικοί αγώνες!
Δήμαρχος στις Μοίρες, ήταν ο γιατρός Καμαριανάκης.
Το πρωί έγινε η καθιερωμένη δοξολογία στον ιερό ναό του Αγίου Γεωργίου, όπου παρέστησαν μεταξύ άλλων, ο Δήμαρχος Καμαριανάκης, με όλο το δημοτικό συμβούλιο και ο Διοικητής του 43ου Συντάγματος Πεζικού Αντ/χης Μπέκας.
Εκτός των Αξιωματικών και υπαξιωματικών του στρατού, παρίσταντο και πολιτικές και αστυνομικές αρχές, αλλά και άλλες τοπικές αρχές, με σημαντικά πρόσωπα του Δήμου, και φυσικά πολλοί δημότες.
Τον πανηγυρικό της ημέρας εκφώνησε ο Διοικητής του 43ου Συν/τος Αντ/χης Μπέκας.
Μετά τη δοξολογία, που τελέσθηκε παρουσία του Επισκόπου Γορτύνης και Αρκαδίας Ευγένιου (Ψαλιδάκη), ακολούθησε μεγαλειώδης παρέλαση, όπου όμοια της δεν υπήρξε ποτέ άλλοτε, ούτε πριν άλλα ούτε και μετά!
Οι επίσημοι περίμεναν στην εξέδρα τους, μπροστά από το παντοπωλείο του Αντώνη Φραγκάκη, δίπλα από το παλιό πρακτορείο, απέναντι δηλαδή από του Αστρινάκη.
Αργότερα βέβαια η εξέδρα των επισήμων, μεταφέρθηκε στην κεντρική πλατεία Μοιρών, απέναντι από την σημερινή Εθνική τράπεζα.
Για τα δεδομένα της εποχής, ο κόσμος που παρακολούθησε την παρέλαση ήταν απίστευτα ασυνήθιστος, αφού πλησίαζε τις 10 χιλιάδες άτομα!
Είχε έρθει πλήθος κόσμου από όλα τα χωριά της ευρύτερης περιοχής Μεσαράς, δηλ. από όλες τις κοντινές επαρχίες του νομού!
Ο κεντρικός δρόμος μαζί και η πλατεία δεν χωρούσε όλους, καθώς η είδηση για την τέλεση αθλητικών αγώνων αποτέλεσε ισχυρό κίνητρο συγκέντρωσης. Έτσι είχαν γεμίσει όλα τα μπαλκόνια κατά μήκος του δρόμου, όπως και όλες οι ταράτσες, περιμένοντας να δουν και να θαυμάσουν τις μεγαλειώδεις αυτές εκδηλώσεις.
Την παρέλαση άνοιξαν πρώτοι οι οι στρατιώτες του 641 τάγματος Πεζικού με επικεφαλής τον Αντ/χη Σεβαστάκη.
Ακολούθησαν οι μαθητές του Δημοτικού Σχολείου Μοιρών και του Γυμνασίου Πόμπιας, κατόπιν οι πρόσκοποι, έπειτα οι νεανίδες ντυμένες με κρητικές ενδυμασίες και τέλος παρήλασαν και δύο λόχοι ανδρών ΤΕΑ.
Οι αγώνες δρόμου και οι ποδηλατικοί αγώνες ήταν εκείνα που έδωσαν αυτήν την τεράστια αίγλη στην εορταστική εκδήλωση!
Τα αγωνίσματα της 25 Μαρτίου 1952 περιελάμβαναν τις παρακάτω διαδρομές.
α) Τον Γορτύνιο δρόμο αντοχής εφήβων 5 χιλιομέτρων, με διαδρομή Βοριανό Χάνι-Μοίρες, όπου έλαβαν μέρος πλήθος νέων.
β) Τους Φαστίους ποδηλατικούς αγώνες νεανίδων 5 χιλιομέτρων, με διαδρομή Βοριανό Χάνι-Μοίρες.
γ) Τους ποδηλατικούς αγώνες νέων, 13 χιλιομέτρων, με διαδρομή Τυμπάκι-Αγία Τριάδα – Μοίρες.
Σε όλο το μήκος της διαδρομής, πλήθος κόσμου από τα κοντινά χωριά επευφημούσε με ζητωκραυγές και χειροκροτήματα τους διερχόμενους αθλητές.
Κύριε Γιώργο
Η θεία Σοφία είπε πως δήμαρχος ήταν ο Καμαριανάκης και ο δεσπότης ο Ειρηναίος.
Ο τερματισμός γινόταν στην γωνία της σημερινής Θεοτοκοπούλου και 25ης Μαρτίου.
Μετά τον τερματισμό μπροστά στην εξέδρα των επισήμων στις Μοίρες, απονεμήθηκαν τα κύπελα των νικητών.
Στον Γορτύνιο δρόμο, πρώτος βγήκε ο μαθητής Βασίλης Χαλκιαδάκης από τις Μοίρες και δεύτερος ο Γιώργης Λαμπράκης από την Πόμπια.
Στους ποδηλατικούς αγώνες, νεανίδων στα 5 χιλιόμετρα, πρώτη βγήκε η Σοφία Τσαλόγλου (φωτό με απονομή Δημάρχου Καμαριανάκη).
Δεύτερη βγήκε η γνωστή σε πολλούς νοσοκόμα Ειρήνη Ξενάκη από τις Μοίρες και τρίτη η Θαλίτσα Τσαλόγλου.
Να πούμε εδώ, πως ο Θεοδόσης Τσαλόγλου ήταν Μικρασιάτης, είχε πέντε κόρες και ένα γιο και είχε βοηθήσει πολύ στο αντάρτικο, συγκεντρώνοντας και μεταφέροντας τρόφιμα και ρουχισμό, σε ένα σπήλαιο στο Μαγαρικάρι, όπου κατέβαιναν οι αντάρτες του Πετρακογιώργη από το βουνό και τα παραλάμβαναν. Διατηρούσε μαγαζί στις Μοίρες, όπου πωλούσε και επισκεύαζε ποδήλατα.
Τέλος, στους ποδηλατικούς αγώνες 13 χιλιομέτρων, πρώτος βγήκε ο Ζωγραφάκης Ελεύθερος εκ Ζαρού.
Δεύτερος ο Εμμανουήλ Κορνάρος από του Σίβα.
Από ένα κύπελλο, (όπως αυτό της Σοφίας Τσαλόγλου στην φωτογραφία), απονεμήθηκαν μόνον στους πρώτους νικητές των τριών αγωνισμάτων τα οποία χορηγήθηκαν από τον Δήμο Μοιρών, το 43ο Σύνταγμα και την Οργανωτική Επιτροπή.
Το απόγευμα της ίδιας μέρας, ακολούθησαν χορευτικές εκδηλώσεις, όπου χόρεψαν νέοι και νεανίδες της περιοχής.
Οι εκδηλώσεις ολοκληρώθηκαν με βραδινή λαμπαδηφορία στους δρόμους της κωμοπόλεως από τους προσκόπους.
Η πρωτοφανής πάντως αυτή επιτυχία των εκδηλώσεων και η όλη μεγαλοπρέπεια τους, οφείλονταν στον τότε Δήμαρχο με το Δημοτικό Συμβούλιο και στην Επιτροπή των Αγώνων.
Υπεύθυνος της Επιτροπής αυτής, ήταν ο Διευθυντής του Δημοτικού Σχολείου Μοιρών, Εμμ Πατσιδιώτης, ο οποίος είχε και την ιδέα και ανέλαβε όλες τις πρωτοβουλίες για την άρτια οργάνωση των αγώνων.
Ότι έγινε εκείνη την ημέρα, αποφασίστηκε από όλους να επαναλαμβάνεται κάθε έτος, προς τιμήν των αρχαίων πόλεων της περιοχής Γόρτυνας, Φαιστού και Αγίας Τριάδας.
Η διαφορά του σήμερα με το τότε, είναι σαφώς τεράστια!
Και την δεκαετία του ’60 και ’70, πολλοί από εμάς θυμόμαστε ημέρες της 25ης Μαρτίου, όπου λάμβαναν μέρος στην παρέλαση, όλα τα παιδιά δημοτικού και γυμνασίου Μοιρών, ο στρατός τα ΤΕΑ και ακολουθούσαν επίσης αθλητικοί αγώνες ταχύτητας.
Ο κάθε μαθητής προσωπικά καμάρωνε όση ώρα παρήλαυνε, αφού η αδελαλίνη του ανέβαινε στα ύψη, βλέποντας δεξιά και αριστερά τον κόσμου να χειροκροτεί, να επευφημεί και να ζητωκραυγάζει.
Τη δεκαετία βέβαια του “70, οι επίσημοι ήταν απέναντι από την εθνική τράπεζα και τις εντυπώσεις της παρέλασης τις κέρδιζαν σίγουρα οι φαντάροι από το στρατόπεδο Ταγ/χη Νικολούδη Εμμανουήλ!
Παρήλαυναν συνήθως τελευταίοι, προβάλοντας έναν απίστευτο δυναμισμό και μια επιβλητικότητα, που προκαλούσε τον θαυμασμό όλων!
Ο κόσμος καμάρωνε τους φαντάρους και ένιωθε πως με έναν τέτοιο στρατό, μπορεί να κοιμάται ήσυχος.
Για αυτό είναι χαραγμένα στη μνήμη πολλών που έτυχε να ζήσουν εκείνες τις εποχές.
Όλες οι εκδηλώσεις της εποχής είχαν τεράστια επιτυχία, γιατί υπήρχε ζήλος και αγάπη, όπως ήταν και οι γυμναστές επιδείξεις ή οι λαμπαδηφορίες, όπου κι αυτές ήταν από τα υπερθεάματα των εποχών και φυσικά ο κόσμος ανταποκρινόταν πλήρως σε όλα αυτά.
Να αναλογιστούμε όμως, τις τόσες δυσκολίες της εποχής εκείνης, τα φτωχά μέσα, ακόμα και αυτά της μεταφοράς, όμως υπήρχε κοινωνική ζωή, ο κόσμος είχε ψυχή, και κατάφερνε να ξεπερνά όλα τα εμπόδια!
Στις μέρες μας δυστυχώς, τα πράγματα είναι ακόμα πιο φτωχά σε ανάλογες εκδηλώσεις, όμως εμείς οι παλαιότερο, δεν σταματήσαμε να θυμόμαστε πόσα όμορφα πράγματα περάσαμε, και ζήσαμε κάποτε στις Μοίρες!
(Ευχαριστούμε την κα Μαίρη Μαχαίρα εγγονή του Θεοδόση, για τις φωτογραφίες, και τις σχετικές πληροφορίες).
Πληροφορίες – Φωτογραφίες: Μαίρη Σαρίκα-Μαχαίρα
Απόκομμα εφημερίδας ΠΑΤΡΙΣ, ΗΡΑΚΛΕΙΟ, Αρ. φυλ. 1591/29.3.1952, σελ. 3.
Ο Νίκος Σαρίκας σύζυγος της Θαλίτσας. Ήταν Ηρακλειώτης και ήρθε στις Μοίρες όταν παντρεύτηκε την Θαλίτσας το 1958. Εργάστηκε στο εργοστάσιο του Πετρακογιώργη και αργότερα στην Ένωση. Δεν είχε σχέση με τις ποδηλατοδρομίες.
Απονομή πρώτου βραβείου από τον Δήμαρχο Καμαργιανάκη, στην Σοφία Τσαλόγλου, κατά την πρώτη ποδηλατοδρομία στις Μοίρες
