του Πέτρου Μηλιαράκη*
Το παρόν κείμενο συναρτάται τόσο με τις Άγιες Ημέρες της Μεγάλης Εβδομάδας, όσο και με την απόφαση του Ελληνικού Κοινοβουλίου της 17ης Απριλίου 2019, αναφορικώς με τις «Γερμανικές Αποζημιώσεις».
Γράφεται δε στα πλαίσια αναστοχασμού, όχι μόνο αναφορικώς με τις διεθνείς συνθήκες και την επανεμφάνιση του φασισμού, αλλά και με το κατά πόσον η Καινή Διαθήκη με τον πολιτισμό που διδάσκει και υιοθετεί, αποτελεί ιδανική προσφυγή κάθε πολιτισμένου ανθρώπου, για να εμβαθύνει στα ουσιαστικά της ζωής και των αξιών που πρέπει να διακατέχουν την κοινωνική συμβίωση και την ατομική συμπεριφορά. Δεν είναι δε υπερβολή ότι πράγματι οι βασικές αρχές του Δημοσίου Διεθνούς Δικαίου βάση τους έχουν τις αξίες του χριστιανικού πολιτισμού. Δεν είναι δε καθόλου τυχαίο ότι οι διεθνείς κανόνες ιδρύθηκαν με πρωτοπόρους Θεολόγους Νομομαθείς που μεταλαμπάδευσαν τις αξίες της Διδασκαλίας του Κυρίου.
Ας επανέλθουμε όμως στο ζήτημα που επιδιώκει να θέσει το παρόν κείμενο. Το ζήτημα αφορά το «ήθος» των δοσίλογων της κατοχής με την κατάντια των Ρωμαίων στρατιωτών που κατ’ ουσίαν υφάρπαξαν τα Ιμάτια του Εσταυρωμένου Ιησού και τα διένειμαν μεταξύ τους με κλήρο.
Αναφέρομαι σε ταυτότητα πολιτισμού ανεξαρτήτως της διαφοράς της ιστορικής αιτίας. Ας εστιάσουμε όμως στο ζήτημα της πρόσφατης απόφασης του Ελληνικού Κοινοβουλίου της 17ης Απριλίου 2019, αναφορικώς με τις έναντι της Ελλάδας υποχρεώσεις της ενωμένης πλέον Γερμανίας (1).
- ΙΔΟΥ ΟΡΙΣΜΕΝΑ ΑΓΝΩΣΤΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ:
Υπ’ όψιν του αναγνώστη ότι δεν υπάρχει μόνο «κατοχικό δάνειο». Υπάρχει και ληστεία! Για τη ληστεία αυτή καταγράφονται τα παρακάτω.
Ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος, που αφετηρία του είχε το Φθινόπωρο του έτους 1939, ήταν φανερό ότι αναποφεύκτως θα έπληττε και την Ελλάδα.
- Με την έναρξη του Ελληνοϊταλικού Πολέμου, ανήμερα της 28ης Οκτωβρίου 1940, η Ελληνική Κυβέρνηση (Δικτατορία Μεταξά) ανακοίνωσε στον Πρεσβευτή της Μεγάλης Βρετανίας ότι βρισκόταν σε πλήρη αδυναμία να αντιμετωπίσει τις πολεμικές δαπάνες και ότι βασιζόταν στη Βρετανική Κυβέρνηση προκειμένου να της παράσχει την υπεσχημένη οικονομική βοήθεια.
Οι δαπάνες δε ήταν διπλές: αφενός μεν αφορούσαν σε συνάλλαγμα για την προμήθεια στρατιωτικού υλικού και αφετέρου σε δραχμές για την αντιμετώπιση στο εσωτερικό των έκτακτων πολεμικών αναγκών. Έτσι άρχισαν οι διαπραγματεύσεις με αντικειμενικό σκοπό την κάλυψη σε στερλίνες των αναγκών της ελληνικής κυβέρνησης. Τις διαπραγματεύσεις δε από Ελληνικής πλευράς διεξήγαγε ο τότε Διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, Καθηγητής Κυριάκος Βαρβαρέσος.
Πράγματι, η Βρετανική Κυβέρνηση προσέφερε βοήθεια, σε πίστωση του Ελληνικού Δημοσίου, που αφορούσε απευθείας οφειλή του Ελληνικού Κράτους και θα αποδιδόταν μέχρι τη λήξη των εχθροπραξιών. Αργότερα και με παρέμβαση των Η.Π.Α., τα πολεμικά αυτά χρέη αποφασίστηκε να μην αποδοθούν. Έτσι το 1946 η Κυβέρνηση της Μεγάλης Βρετανίας παραιτήθηκε από την αξίωση και επιστροφή των πιστώσεων αυτών!
- Χάρις στη βοήθεια αυτή έγινε δυνατή η έκδοση νέου χαρτονομίσματος, ενώ ενισχύθηκαν σημαντικότατα και τα συναλλαγματικά αποθέματα της Χώρας. Η συνολική βοήθεια που έδωσε η Βρετανική Κυβέρνηση αφορούσε σαράντα πέντε (45) εκατομμύρια λίρες και πέντε (5) εκατομμύρια δολάρια. Από τις λίρες αυτές τριάντα πέντε (35) εκατομμύρια διατέθηκαν για την έκδοση δραχμών, ενώ τα δέκα (10) εκατομμύρια διατέθηκαν για πληρωμή στρατιωτικών προμηθειών στο εξωτερικό. Υπ’ όψιν δε ότι η αναλογία του (τότε επιβαλλόμενου) καλύμματος προς την κυκλοφορία, το Δεκέμβριο του 1940, ήταν 65,06%.
Κάτω από τις δραματικές συνθήκες της Γερμανικής εισβολής την 5η προς 6η Απριλίου 1941, ήταν αναγκαίο να διασωθεί τουλάχιστον ο χρυσόςτης Χώρας. Επισημειώνεται δε ότι η Ελλάδα ήταν η μόνη κατεχόμενη Χώρα «της οποίας ο χρυσός μετεφέρθη εξ ολοκλήρου εις το εξωτερικόν και διέφυγε την γερμανικήν αρπαγήν» (2).
Ενταύθα καταγράφονται και τα παρακάτω τα οποία δεν μπορούν να αμφισβητηθούν από γερμανικής πλευράς:
Οι Γερμανοί προέβησαν σε αφαίμαξη της Ελληνικής οικονομίας με αρπαγή των χαρτονομισμάτων και καταλήστευση περιουσιακών στοιχείων της Τράπεζας της Ελλάδος. Η αρχική αρπαγή των χαρτονομισμάτων αφορούσε εκείνα που είχαν εκδοθεί στην κάλυψη που είχε παράσχει η Κυβέρνηση της Μεγάλης Βρετανίας.
Αυτό που διαφεύγει μέχρι σήμερα δημοσιότητας είναι ότι οι κατακτητές Γερμανοί από το Νοέμβριο του 1943 άρχισαν να πωλούν στην αγορά των Αθηνών (ως εάν επρόκειτο περί …λαϊκής αγοράς!) χρυσές λίρες Αγγλίας και χρυσά εικοσόφραγκα, τα οποία είχαν υφαρπάσει από την Τράπεζα της Ελλάδος, κατά παράβαση κάθε έννοιας του Δικαίου του Πολέμου.
- ΟΙ ΔΟΣΙΛΟΓΟΙ ΚΑΙ Η ΛΗΣΤΕΙΑ
Βεβαίως εδώ συνέπραξε και μια ελάχιστη μειονότητα συναλλασσομένων που ήταν προδήλως συνεργάτες των Γερμανών οι οποίοι πλούτισαν όπως καταγράφει ο Η.Βενέζης: «εν μέσω της γενικής και πρωτοφανούς απαθλιώσεως και δυστυχίας της ολότητος του ελληνικού λαού» (3).
Επίσης, οι κατακτητές με τους εγκάθετούς τους τοποτηρητές Hahn και Volkmer (που ήταν εγκατεστημένοι στην Τράπεζα της Ελλάδος), καταλήστευαν τα αποθεματικά της Χώρας. Αξίωναν δε πριν από οποιαδήποτε άλλη πληρωμή να τους παραδοθούν τα ήδη τυπωμένα χαρτονομίσματα για τις ανάγκες των κατακτητών.
Η τρομακτική(!) εικόνα που οι Γερμανοί άφησαν φεύγοντας από την Ελλάδα τον Οκτώβριο του 1944, συνοψίζεται στα παρακάτω:
- Η κυκλοφορία των τραπεζογραμματίων το 1942 ήταν στα 15,7. Η τιμή της χρυσής λίρας ήταν στα 127,7 και ο τιμάριθμός του κόστους ζωής ήταν στα 156,5.
- Τον Οκτώβριο του 1944 η κυκλοφορία των τραπεζογραμματίων από τα 15,7 ανήλθε στα 8.276.320, η τιμή της χρυσής λίρας από τα 127,7 ανήλθε στα 1.633.540.989 και ο τιμάριθμός του κόστους ζωής από τα 156,5 ανήλθε στα 2.305.984.911.
- ΟΙ ΑΘΛΙΟΙ ΠΟΥ ΠΛΟΥΤΙΣΑΝ
Από τα παραπάνω καταδεικνύεται ότι όλοι όσοι πλούτισαν με χρυσές λίρες την περίοδο της κατοχής έγιναν δισεκατομμυριούχοι την επομένη της απελευθέρωσης, ενώ το εθνικό νόμισμα είχε ευτελισθεί στην κυριολεξία, καθόσον τον Οκτώβριο του 1944, δηλαδή τον τελευταίο μήνα της κατοχής, η κυκλοφορία της δραχμής είχε αυξηθεί κατά οκτώ εκατομμύρια διακόσιες εβδομήντα έξι χιλιάδες φορές(!) και η τιμή της χρυσής λίρας είχε αυξηθεί κατά ένα δισεκατομμύριο εξακόσια τριάντα τρία εκατομμύρια πεντακόσιες σαράντα χιλιάδες φορές!
Επίσης το βιοτικό πρόβλημα ήταν μέγιστο και απόλυτο, λόγω της σπανιότητας των τροφίμων. Υπερακόντισε δε ακόμη και αυτή την ασύλληπτη αύξηση της τιμής της χρυσής λίρας!…
- ΤΑ ΙΜΑΤΙΑ ΤΟΥ ΙΗΣΟΥ
Όπως προαναφέρθηκε οι ημέρες της Μεγάλης Εβδομάδας είναι πρόσφορες για αναστοχασμό. Θα πρέπει δε στην παρούσα περίοδο, ο κάθε Χριστιανός να επικαιροποιεί τα διδάγματα της Καινής Διαθήκης και να αυτοσυγκεντρώνεται, προκειμένου να προβεί σε εξαγωγή συμπερασμάτων ζωής και συμπεριφοράς. Αυτό όσον αφορά στο ατομικό επίπεδο. Στο συλλογικό επίπεδο, στη κάθε κοινωνία και σε κάθε φάση της ιστορίας, διαμορφώνονται αξίες. Επιβάλλεται όμως η κάθε κοινωνία να προβληματίζεται συλλογικώς για το «τι» βιώνει και για το «που» θέλει να κατευθυνθεί…
Με τούτα τα δεδομένα ας εστιάσουμε στα εξής:
Είναι πρόσφορη για προβληματισμό στην παρούσα συγκυρία, η αναφορά της Καινής Διαθήκης στο Μαρτύριο του Ιησού και στο Σταυρικό Του Θάνατο, σε συνδυασμό με την αθλιότητα που έλαβε χώρα ανάμεσα στους Ρωμαίους εκτελεστές που επεδίωξαν, ενώ εξελισσόταν η μεγαλύτερη αμαρτία στην ιστορία της ανθρωπότητας, εκείνοι να «ωφεληθούν»(!) των Ιματίων του Εσταυρωμένου. «Σταυρώσαντες δε αυτόν διεμερίσαντο τα ιμάτια αυτού βάλλοντες κλήρον» (Ματθαίος 27/35)
Ας αναλογιστεί ο καθένας και η καθεμία από εμάς στο πλαίσιο των ατομικών και κοινωνικών σχέσεων, κατά πόσον η Γραφή αυτή θα πρέπει να μας προβληματίζει και το κυριότερο να μας καθοδηγεί.
ΚΑΛΗ ΑΝΑΣΤΑΣΗ!
ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:
(1) Βλ. F.Mann, The Consequences of International Wrong in International and National Law BY-BIL 1976-77 και, International Law, Sixth Edition, Sweet & Maxwell, 2009, σελ. 194 και επ.
(2) Πράγματι διασώθηκε ο χρυσός αφού μεταφέρθηκε αρχικώς στο Ηράκλειο της Κρήτης, στη συνέχεια στη Σούδα, και από εκεί κατέληξε μέσω Αιγύπτου στη Νότια Αφρική. Ήταν δε κεκανονισμένης καθαρότητας, βάρους 608.350 ουγγιών.
(3) Βλ. Η.Βενέζης, Χρονικόν της Τραπέζης της Ελλάδος, 1955, σελ. 249 και 301.
——————
*Ο Πέτρος Μηλιαράκης δικηγορεί στα Ανώτατα Ακυρωτικά Δικαστήρια της Ελλάδας και στα Ευρωπαικά Δικαστήρια του Στρασβούργου και του Λοξεμβούργου (ECHR και GC-EU).
