Γράφει η Έφη Μιχελάκη*
Εκρέμασές το πάλι,
στη τάβλα το τυρί
και “βγήκανε” τα μάθια
του κάτη να θωρεί…
Ετουτηνά τη μαντινάδα εταίριαξε στο ιδίωμα ντου ο Κρητικός για να διακωμωδήσει το προφανές.
Τη νε λέγανε οντε θε λα σάξουνε οι νοικοκεράδες τα τυροζούλια ντως και το ξινόχοντρο ντως και τον απλώνανε στη τάβλα για να το νε ξεράνουνε στον ήλιο και για να γλιτώσει του κάτη τση ζουρίδας του αποντικού γή απ’ τα πετεινά του ουρανού.
Εβάνανε απάνω σε μια ξύλινη τάβλα ενα τούλι κι απάνω τοποθετούσανε το τυρί και το ξινόχοντρο και τηνε κρεμούσανε ψηλά.
Ετσά εβγάνανε το βαρύ χειμώνα, επλουμίζανε το τραπέζι ντως , εδίνανε ” νόημα ” του χοίρου που’ νεθρέφανε έδείχνανε το νοικοκεράτο ντως και εσυμβάλανε στην οικιακή οικονομία απο το δικό ντως μετερίζι.
Και είχανε τοσηνά μεγάλη προσοχή το καιρό που ξεραίνανε το ξυνόχοντρο στη τάβλα,( είχανε το νου ντως τετρακόσα δηλαδή να μην τονε ΄φανε τα μιαρά ), που απο κειά εβγήκε και η φράση” την εβλέπω σαν το χόντρο” δεν τη χάνω απ ‘τα μάτια μου δηλαδή.
Τα χρειαζούμενας;
ξινισμένο γάλα και στάρι σπασμένο, τα υλικά του μόχθου δηλαδή του βοσκού και του αγρότη τση γης, που άμα τα βαβαλίζεις και τα αγαπάς σου ανταποδίδουνε τση κόπους σου στο πολλαπλάσιο ..
Αλλά ποιός σπέρνει μπλιό τη γης;
Στον ατέλειωτο κάμπο τση Μεσσαράς όπου ζω με χιλιάδες καλλιεργήσιμα στρέμματα, ζήτημα ανέ βρίσκουνται μια δεκαριά μουστερήδες να σπέρνουνε το στάρι, και πολλούς είπα.. Το σίτο, αυτή την ευλογία !!
Τουλάχιστον το γάλα υπάρχει σε αφθονία ακόμη, αν αφήσουνε το κτηνοτρόφο να παράξει, να κρατήσει το βιός του και να επιβιώσει.
Οι τιμές λίτρου στο γάλα υπολογίζονται φέτος στα 0.75 λεπτά του ευρώ, κι άντε να αντέξεις μετά.
Ο ξινόχοντρος ακόμη σάζεται με το κλασσικό τρόπο στα πιο πολλά νοικοκεργιά με την παλιά συνταγή των γιαγιάδων μας, αφήνεται να στεγνώσει υπό σκιά για πολλές μέρες δηλαδή , μα κι αυτό έχει αντικατασταθεί σήμερα .
Το γάλα παστεριωμένο περνάει πλέον 180 ώρες στα ξηραντήρια σε χαμηλή θερμοκρασία, και κατευθείαν στο εμπόριο..
Όλοι συνηθίζανε να τονε σάζουνε τέλη Μάη αρχές Ιούνη, γιατί ετότεσάς επογαλίζανε τα οζά ντως, και το γάλα τότε σαφώς και είναι πιο παχύ..
Στο δικό μας σπίτι το νε σάζομε πάντα περίπου τέθοιο καιρό, μαζωμένες 2 – 3 καλές γειτόνισσες.
Μ’ αρέσει να παρατηρώ τσι παλεεϊνές νοικοκεράδες, γιατί είναι ψιμυθευτές σε όλα ντως.!!
* Η κ. Έφη Μιχελάκη είναι Κτηνίατρος από το Ασήμι, με καταγωγή από τ΄ Αστερούσια
