Γράφει η Έφη Μιχελάκη*
Εκρέμασές το πάλι,
στη τάβλα το τυρί,
και “βγήκανε” τα μάθια,
του κάτη να θωρεί…
Ετουτηνά τη μαντινάδα εταίριαξε στο ιδίωμα ντου ο Κρητικός για να διακωμωδήσει το προφανές….
Τηνε λέγανε, οντε θελά σάξουνε οι νυκοκεράδες τα τυροζούλια ντως και το ξινόχοντρο ντως και τον απλώνανε στη τάβλα για να τονε ξεράνουνε στον ήλιο και για να γλιτώσει του κάτη , τσι ζουρίδας , του ποντικού γη απ’ τα πετεινά του ουρανού.
Εβάνανε απάνω σε μια ξύλινη τάβλα ενα τούλι , κι απάνω τοποθετουσανε το τυρί και το ξινόχοντρο και τηνε κρεμούσανε ψηλά!
Ετσά εβγάνανε το βαρύ χειμώνα, επλουμίζανε το τραπέζι ντως , εδίνανε ” νόημα ” του χοίρου που νεθρέφανε, έδειχνανε το νοικοκεράτο ντως και εσυμβάλανε στην οικιακή οικονομία απο το δικό ντως μετερίζι….
Και ειχανε τοσηνά μεγάλη προσοχή το καιρό που ξερενανε το ξυνόχοντρο στη τάβλα, (είχανε το νου ντως τετρακόσα δηλαδή …να μην τονε ΄φανε τα μιαρά) που αποκειά εβγήκε και η φράση ” την εβλέπω σαν το χόντρο”…
δεν τη χάνω απ ‘τα μάτια μου δηλαδή…
Τα χρειαζούμενα; ξινισμένο γάλα και στάρι σπασμένο…
τα υλικά του μόχθου δηλαδή του βοσκού και του αγρότη τση γης που άμα τα βαβαλίζεις και τα αγαπάς, σου ανταποδίδουνε τσι κόπους σου πολλαπλάσια…
Αλλά , ποιός σπέρνει μπλιό τη γης;
Στον ατέλειωτο κάμπο , της Μεσαράς που ζω, με χιλιάδες καλλιεργήσιμα στρέμματα ζήτημα αν βρίσκονται μια δεκαριά μουστερήδες να σπέρνουνε το στάρι και πολλούς είπα το σίτο αυτή την ευλογία!
Τουλάχιστον το γάλα υπάρχει σε αφθονία ακόμη…
Αν αφήσουνε το κτηνοτρόφο να παράξει, να κρατήσει το βιός του και να επιβιώσει οι τιμές λίτρου στο γάλα, (μη ανακοινώσιμες ακόμη), υπολογίζονται φέτος στα 0.70 λεπτά του ευρώ…κι άντε να αντέξεις μετά…
Ας είναι ….
Ο ξινόχοντρος ακόμη σάζεται με το κλασσικό τρόπο στα πιο πολλά νοικοκυριά, με την παλιά συνταγή των γιαγιάδων μας, αφήνεται να στεγνώσει υπό σκιά για πολλές μέρες…
Μα, κι αυτό έχει αντικατασταθεί σήμερα…
το γάλα παστεριωμένο περνάει 180 ώρες στα ξηραντήρια σε χαμηλή θερμοκρασία και τέλος.
Όλοι συνηθίζανε να τονε σάζουνε τέλη Μάη αρχές Ιούνη γιατί ετότεσάς επογαλίζανε τα οζά ντως, και το γάλα τότε σαφώς και είναι πιο παχύ…
Στο δικό μας σπίτι , τονε σάζομε πάντα περίπου τέθοιο καιρό, μαζωμένες 2 – 3 καλές γειτόνισσες.
Μ’ αρέσει να παρατηρώ τσι παλαιινές νοικοκεράδες…
Γιατί είναι ψιμυθευτές σε όλα ντως!
* Η Έφη Μιχελάκη είναι Κτηνίατρος από το Ασήμι, με καταγωγή από του Παρανύμφους Αστερουσίων
