Του Δημήτρη Κ. Σαρρή*
Το Λυκαυγές του 21ου αιώνα θεωρείται, δικαιολογημένα, ως η εποχή της ψηφιακής τεχνολογίας.
Στην εποχή αυτή, όπου οι αλληλοεπιδράσεις, από χώρα σε χώρα, αυξάνουν με γεωμετρική πρόοδο, ενώ οι παραδοσιακοί δεσμοί χαλαρώνουν με γρήγορους ρυθμούς, ο Πολιτισμός καθίσταται ένα από τα βασικότερα πεδία της κοινωνικής ζωής και αποτελεί το κύριο ανάχωμα προστασίας της πολιτιστικής μας κληρονομιάς.
Σήμερα, που ο ελεύθερος χρόνος των εργαζομένων αυξάνει, ιδιαίτερα κατά την περίοδο αυτή της Καραντίνας,που είμαστε κλεισμένοι στα σπίτια μας , αποκτά σημαντική θέση στην ζωή όλο και περισσότερων πολιτών και τα Μ.Μ.Ε. προσφέρουν αμφίβολης ποιότητας ψυχαγωγία, οι επενδύσεις στους τομείς των εκδόσεων, της Μουσικής, του Κινηματογράφου και γενικότερα των επιχειρήσεων θεάματος, έχουν φθάσει σε ιλιγγιώδη ύψη.
Ο Πολιτισμός έχει αποκτήσει πλέον μαζικές διαστάσεις και δεν αφορά μόνο κάποια πρόσωπα ή κάποιες κοινωνικές ομάδες.
Ο Πολιτισμός αποτελεί μοχλό Ανάπτυξης και πεδίο σημαντικών οικονομικών πρωτοβουλιών, ιδιαίτερα για τη χώρα μας με την πλούσια πολιτιστική κληρονομιά που προσελκύει εκατομμύρια τουρίστες ολόκληρο το χρόνο.
Ο Πολιτισμός σήμερα, περισσότερο από ποτέ άλλοτε, έχει την οικονομική του διάσταση, όμως δεν μπορεί να αφεθεί ολοκληρωτικά στις ακόρεστες ορέξεις των δυνάμεων της κερδοσκοπίας.
Η ανέλεγκτη κυριαρχία της Αγοράς στον Πολιτισμό, με μοναδικό κριτήριο της περισσότερες εισπράξεις, θα οδηγήσει στην ισοπέδωση κάθε μη εμπορικής τέχνης, όπως τα δοκίμια, η ποίηση, η φιλοσοφία καθώς και κάθε μορφή πειραματισμού, ανανέωσης, καινοτομίας και ακηδεμόνευτης έκφρασης.
Η επικράτηση ακόμα των νόμων της Αγοράς πάνω στον Πολιτισμό θα οξύνει τις πολιτιστικές ανισότητες και θα χειραγωγήσει το κοινό, και κοινωνικές ομάδες πληθυσμού, που δεν έχουν πρόσβαση στα κέντρα των αποφάσεων θα υποστούν αποκλεισμούς οι οποίοι δεν θα τους επιτρέψουν να διατυπώσουν ελεύθερα τις απόψεις τους.
– Γι αυτό το λόγο είναι αναγκαία η παρέμβαση της Πολιτείας ώστε να μειωθούν οι πολιτιστικές ανισότητες και να αυξηθούν οι ελευθερίες πολιτιστικής έκφρασης. Αυτή ακριβώς είναι η νέα πρόκληση που θέτει ο Πολιτισμός στην πολιτική.
Απαιτείται λοιπόν νέα άσκηση πολιτικής στο χώρο του Πολιτισμού εντελώς διαφορετική από εκείνη την πολιτική παραδοσιακού τύπου.
Τέτοιες νέες πολιτικές είναι:
Α. Ο σχεδιασμός και η εφαρμογή ενός θεσμικού πλαισίου, που θα συμβάλει στη δραστική μείωση της αυξανόμενης ανισορροπίας υπέρ της αγοράς και σε βάρος της πολιτιστικής δημιουργίας.
Η Πολιτεία δηλαδή πρέπει να εγγυηθεί την πολυφωνία και την ελευθερία της πολιτιστικής έκφρασης και δημιουργίας.
Β. Η δημιουργία σύγχρονων πολιτιστικών υποδομών που θα υποβοηθούν, στην ταχεία πρόσβαση των πολιτών στην πληροφόρηση, για την καλλιέργεια της γνώσης τους και την ανάπτυξη της ελεύθερης έκφρασής τους.
Γ. Η προώθηση των πειραματικών, σύνθετων και καινοτομικών μορφών δημιουργίας.
Δ. Η θεσμοθέτηση κανόνων ελέγχου της διαφάνειας λειτουργίας της Αγοράς.
Ε. Η αναβάθμιση της παρεχόμενης από το κράτος Παιδείας στον τομέα όλων των μορφών της τέχνης και του λόγου.
Επίσης στα πλαίσια μιας πολιτείας Αλληλεγγύης, την οποία δομούμε η πολιτιστική δημιουργία πρέπει να είναι η τελική συνισταμένη όλων των επιμέρους συνιστωσών πολιτιστικών δυνάμεων του τόπου.
Μια τέτοια κοινωνία πρέπει να κατοχυρώνει δίκτυα διαλόγου και επικοινωνίας ανάμεσα στις πολιτιστικές κοινότητες του τόπου, χωρίς αποκλεισμούς και ανισότητες.
Η παρέμβαση της πολιτείας πρέπει να τείνει :
Στην σωστή επιλογή των ικανών αλλά κύρια εντίμων προσώπων στις θέσεις ευθύνης στον τομέα Διοίκησης του Πολιτισμού, ενέργεια που απαιτείται, ιδιαίτερα μετά τι; πρόσφατες δυσώδεις αποκαλύψεις στο χώρο του θεάτρου.
-Στην πολιτιστική αποκέντρωση.
-Στην ενθάρρυνση, ευαισθητοποίηση και προσέγγιση όλων εκείνων των στρωμάτων του πληθυσμού που διστάζουν ή αδυνατούν να συμμετάσχουν ισότιμα στο πολιτιστικό γίγνεσθαι της χώρας.
-Στη στήριξη κάθε ερασιτεχνικής δημιουργίας και κάθε νεανικής μορφής τέχνης και λόγου.
Ο Ελληνικός Πολιτισμός είναι από τους λίγους τομείς στους οποίους η χώρα μας μπορεί να πρωταγωνιστήσει στο διεθνές πολιτιστικό στερέωμα.
Σήμερα ιδιαίτερα, που η πολιτιστική μας ταυτότητα και η γλώσσα μας ,δέχονται πιέσεις αλλά και γόνιμα ερεθίσματα από πολιτισμούς άλλων χωρών, στα πλαίσια της Ευρωπαϊκής μας ολοκλήρωσης αλλά και της παγκοσμιοποίησης της οικονομίας, η ανάδειξη της ιδιαιτερότητας της πολιτιστικής μας φυσιογνωμίας, ως χώρας, θα ενδυναμώσει τη συλλογική μας αυτοπεποίθηση και θα συμβάλει στη θετική διάκριση της κοινωνίας μας στο νέο διεθνές περιβάλλον.
