Από τη μητέρα μου κατάγομαι από το Γαβαλοχώρι, ένα χωριό έξω από τα Χανιά, στην Κρήτη.
Ο παππούς μου είχε καφενείο στα Χανιά.
Τη γιαγιά μου τη θυμάμαι να μας λέει ιστορίες σε αυτή τη μουσικότατη κρητική διάλεκτο.
Η γιαγιά έμενε μαζί μας.
Περισσότερο απ’ όλα μου μένει η φιγούρα της μέσα στο σπίτι, με αυτή τη μουσική της γλώσσα που κουβαλούσε μαζί της όλη την Κρήτη.
Κυρίως τις μνήμες της, από την εποχή της Τουρκοκρατίας.
Θυμάμαι ένα περιστατικό που συνέβη πολύ αργότερα, όταν βρέθηκα στην Κωνσταντινούπολη ως πρόεδρος της κριτικής επιτροπής στο κινηματογραφικό της φεστιβάλ.
Οι Τούρκοι μας πηγαίνανε – μια καθόλου αδιάφορη επιτροπή, αφού ήταν μέλη της ο Κριστόφ Κισλόφσκι, ο Νικίτα Μιχάλκοφ, η Γκρέτα Σκάκι, αλλά και δύο Τούρκοι καθηγητές πανεπιστημίου – μας πηγαίνανε λοιπόν μετά τις προβολές για φαγητό σ’ ένα μαγαζί.
Ο μαγαζάτορας ήταν Τουρκοκρητικός και μόλις άκουσε ότι είμαι Έλληνας με καταγωγή από την Κρήτη, μου έλεγε: ”Εσύ δε θα φας από αυτά που τρώνε οι άλλοι”
και μου έφερνε μια ειδική μερίδα.
Μου μιλούσε κρητικά και ξεχώρισα μέσα τους τον ήχο της γιαγιάς μου.
Τα βαθιά βαθιά κρητικά.
Πήγα στην Κρήτη, στα Χανιά, για να γυρίσω την ταινία ”Μέρες του ’36”, ίσως επειδή
αισθανόμουν την ανάγκη κάπου να ακουμπάω κάνοντας μια ταινία για τη δικτατορία,
μέσα στη δικτατορία.
Ένιωθα έναν φόβο και ταυτόχρονα μιαν ανάγκη να προφυλάξω τον εαυτό μου.
Πήγα, λοιπόν, στο χωριό της μητέρας μου, το Γαβαλοχώρι, προκειμένου
να βρω τους κομπάρσους για να γυρίσω σκηνές.
Εκεί συνάντησα όλους μου τους συγγενείς, που τους χρησιμοποίησα ως κομπάρσους.
Ξαναπήγα στο Γαβαλοχώρι το 2004.
Δεν υπήρχε κανείς από εκείνους που ζούσαν τότε.
Ήταν ένα χωριό με πολλούς κατοίκους.
Τώρα έχει πολύ λίγους, αλλά πολλούς ξένους, Γερμανούς και άλλους.
Αυτή είναι η αλλαγή του χρόνου, αυτή είναι η αλλαγή που έχει συμβεί στον ελληνικό χώρο, τουλάχιστον σε αυτήν την περιοχή.
Θόδωρος Αγγελόπουλος
Σαν χθες 24 Ιανουαρίου το 2012, έφυγε από τη ζωή.
Πηγή: tovima. gr – συνέντευξη στον Θανάση Θ. Νιάρχο
Πηγή: Κρητικό
