Γράφει ο Μιχάλης Ανδριανάκης*
Είναι ένα από τα πιο στρατηγικά σημεία στο κέντρο της Μεσογείου. Οι Βενετοί το χαρακτήριζαν σε “Οφθαλμό του Βασιλείου (της Κρήτης)”, αφού είχαν αντιληφθεί πολύ καλά τη σημασία του και φρόντιζαν διαρκώς για την οχύρωσή του. Ο σχεδιασμός και η υλοποίηση των έργων οχύρωσης συνδέονται με μερικά από τα πιο διάσημα ονόματα στο χώρο της οχυρωτικής, που εξελισσόταν ήδη από το 16ο αιώνα, σε κτήσεις της Βενετίας, προκειμένου να αντιμετωπιστεί η αναμενόμενη Τουρκική επίθεση.
Δεκάδες χάρτες επωνύμων και ανωνύμων μηχανικών, αξιωματούχων και χαρτογράφων, από τα μέσα του 16ου αιώνα μέχρι και τα μέσα του 18ου αιώνα, όταν βρέθηκε στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος τόσο της Βενετικής Δημοκρατίας, όσο και της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, σώζονται στα αρχεία της Βενετίας.
Στην εξαίρετη απεικόνιση του R.F.Monani, που δημοσιεύω, φαίνεται ο Κόλπος της Σούδας με τις εκατέρωθεν περιοχές του Ακρωτηρίου και του Αποκορώνου και των Κεραμιών. Σημειώνονται επίκαιρα σημεία, χωριά και οχυρωματικά έργα. Από την πλευρά του Ακρωτηρίου (Acrotiri) αναφέρονται τα ονόματα Spalatea (Κόλπος του Ασπαλαθέα), Aroni (χωριό Αρώνι), Cinsterne (χωριό Στέρνες), Santa Venerada (Αγία Παρασκευή), καθώς και το νησί Marati (Μαράθι, ή παλιά Σούδα) στην είσοδο του κόλπου και P(ort)ο Novo (νέο λιμάνι), που δημιουργήθηκε με την αποκοπή μιας στενής λωρίδας γης απέναντι από την οχυρωμένη νησίδα του Αγίου Νικολάου, που αναφέρεται ως Suda f(orteza) και τη μετατροπή της μικρής λίμνης σε ένα ασφαλές καταφύγιο. Στο μυχό του κόλπου (Culata) σχεδιάζονται οι αλυκές (Saline), το χωριό Cicalaria (Τσικαλαριά), κάτω από την οροσειρά τηνς Μαλάξας M(onti) di Malaxa. Από τη νότια πλευρά του Αποκορώνου αναφέρεται το φρούριο-οικισμός C(astel) Apicorno, πάνω από το χωριό Calives (Καλύβες), Paleocastro (Παλαιόκαστρο) στο χώρο της αρχαίας Απτέρας, Calami (χωριό Καλάμι), Salto della Vechia (Το πήδημα της Γριάς) και από πάνω S(anta) Venerada (Αγία Παρασκευή στο Πλατάνι),ενώ στο βάθος αριστερά, πάνω στα Λευκά Όρη σημειώνεται το χωριό Πεμόνια (Pomogna).
* Ο κ. Μιχάλης Ανδριανάκης, είναι επίτιμος Έφορος Αρχαιοτήτων
