Σε ένα λογιστικό γραφείο στο κέντρο της Αθήνας, στεγασμένο σε μια από τις χαρακτηριστικές μονοκατοικίες των Πετραλώνων, οι σπόροι έχουν εκτοπίσει τους ανθρώπους. Εκεί που κάποτε βρισκόταν το προσωπικό γραφείο του ιδιοκτήτη της επιχείρησης, κυρίου Αχιλλέα Γαργάλη, πλέον λιάζονται πλάι στο φως του παραθύρου δίσκοι σποράς από φελιζόλ. Σε καθένα από τα μικρά τους τετράγωνα, αναπτύσσεται ο σπόρος από μια διαφορετική ποικιλία ντομάτας. Κόλλες Α4 υπενθυμίζουν το επάγγελμα του κυρίως υπεύθυνου για όλη αυτή τη δουλειά, επισημαίνοντας με λογιστική ακρίβεια ποιο φυτό πρόκειται να βλαστήσει από το κάθε χώρισμα. Όλες οι ποικιλίες είναι κωδικοποιημένες με αριθμούς.
Στα ελάχιστα τετραγωνικά του δωματίου που έχει πια αφιερωθεί εξ ολοκλήρου στους σπόρους χωρά το μεγαλύτερο μέρος των διαδικασιών στις οποίες στηρίζεται η λειτουργία της «Αυλής των Κηπουρών», της ομάδας παραδοσιακών σπόρων που ξεκίνησε χάρη στο μεράκι του κυρίου Γαργάλη – και που εξακολουθεί να επιβιώνει κυρίως χάρη σε αυτό.
Σπόροι, σπόροι, σπόροι
Επάνω στο γραφείο που κάποτε φιλοξενούσε στοίβες από έγγραφα, μέσα σε πλαστικά ποτηράκια γεμάτα με χαμομήλι, πλέουν – τι άλλο; – σπόροι διαφόρων παραδοσιακών ποικιλιών, που προετοιμάζονται για την πρώτη τους γνωριμία με το χώμα. «Το χαμομήλι είναι απολυμαντικό, σκοτώνει τους όποιους μύκητες», εξηγεί ο κ. Γαργάλης. «Δεν χρησιμοποιούμε χημικά, ακολουθούμε τις παραδοσιακές μεθόδους. Μάλιστα, στο διάστημα της πανδημίας έχουμε διοργανώσει και μαθήματα μέσω Zoom για την καταπολέμηση των παράσιτων και των ασθενειών των φυτών με φυσικούς και μηχανικούς τρόπους. Για παράδειγμα, η πασχαλίτσα τρώει τις μελίγκρες».
Όταν οι σπόροι βλαστήσουν, θα μεταφερθούν σε μεγαλύτερα ποτηράκια στην ταράτσα, όπου θα λαμβάνουν όλο το φως που έχουν ανάγκη. Εκεί τα φυτά θα αναπτυχθούν αρκετά ώστε να είναι έτοιμα για τη δωρεάν διανομή τους στους ενδιαφερόμενους, σε κάποια από τις γιορτές που διοργανώνει κάθε χρόνο η «Αυλή». Φέτος, φυσικά, η πανδημία έχει φέρει εμπόδια (και) σε αυτή τη δραστηριότητα.
«Φέτος αργήσαμε συνειδητά να φυτέψουμε γιατί τα φυτά δεν μπορούν να ζήσουν για πολύ καιρό στα κυπελλάκια», εξηγεί ο κ. Γαργάλης. «Από κάποια στιγμή και μετά υφίστανται τροφοπενία. Κουλουριάζονται οι ρίζες στη βάση του ποτηριού, ασπρίζει όλο το κάτω μέρος, γίνεται ένα πράγμα συμπαγές».
Ένα ιδιαιτέρως ακριβό χόμπι
Όσο μου μιλάει, πίσω του βρίσκεται μια μεγάλη συρταριέρα, γεμάτη ασφυκτικά με μικροσκοπικά νάιλον σακουλάκια, το καθένα εκ των οποίων περιέχει ακόμη μικρότερους, αλλά τεράστιας αξίας, αβελτίωτους σπόρους. Οι περισσότεροι προέρχονται από την Ελλάδα, όμως το απόθεμα της «Αυλής» δεν γνωρίζει σύνορα. Μόνο οι ποικιλίες της ντομάτας μετριούνται στις εκατοντάδες.
Η βλάστηση των σπόρων δεν είναι εύκολη υπόθεση. Προκειμένου να επιτευχθεί, ο κ. Γαργάλης διατηρεί τη θερμοκρασία του δωματίου στους 22-23 βαθμούς Κελσίου σε όλη τη διάρκεια του χρόνου. Ο κλιματισμός προστίθεται στα υπόλοιπα έξοδα για την ανάπτυξή τους που, όπως εξηγεί, ξεπερνούν τα 4.000€ ετησίως. Όμως το έργο της «Αυλής» έχει ξεκάθαρα τεράστια σημασία για εκείνον – όχι μόνο ως χόμπι, αλλά κυρίως ως τρόπος ζωής.
Μια σειρά από επιτυχημένα πειράματα
Όλα ξεκίνησαν μάλλον τυχαία: Τον Μάιο του 2014, η ταράτσα του κ. Γαργάλη ήταν «γεμάτη από διάφορα πειράματα», όπως λέει χαρακτηριστικά, «γιατί τότε δεν ήξερα ποιοι σπόροι θα φύτρωναν». Εκείνη την εποχή, ό,τι κατάφερνε να βλαστήσει, μεταφερόταν στο εξοχικό του και είτε φυτευόταν εκεί, είτε δωριζόταν σε φίλους και γνωστούς για να το καλλιεργήσουν. Εκείνη τη χρονιά, αυτός ο προγραμματισμός θα ανατρεπόταν πλήρως.
«Στην άκρη-άκρη της ταράτσας, σε ένα σημείο που φαινόταν από τον δρόμο, είχα κάτι κυπελλάκια με βασιλικούς», θυμάται ο κ. Γαργαλής. «Περνάει ένας κύριος, τους βλέπει, κάνει μεταβολή, έρχεται στο γραφείο και ρωτάει τη σύζυγό μου τι κάνουμε και αν πουλάμε φυτά». Παρά την αρνητική απάντησή της, ο περαστικός αποφάσισε να μείνει για να κάνει «μερικές ερωτήσεις» στον κ. Γαργάλη. Φεύγοντας, εκείνος είχε πάρει ως δώρο έναν από τους βασιλικούς που τον είχαν προσκαλέσει στο κτίριο, αλλά και δυο-τρία καφάσια με διάφορα φυτά που είχαν αναπτυχθεί μεν, αλλά καθώς δεν είχαν μεταφυτευτεί εγκαίρως είχαν πια αρχίσει να φλερτάρουν όχι με το χωράφι, αλλά με τον κομποστοποιητή. Και η ιστορία της «Αυλής» είχε ξεκινήσει.
«Την άλλη μέρα ήρθαν δυο-τρεις φίλοι του και πήραν φυτά και εκείνοι. Επέστρεψε μετά από δυο-τρεις μέρες και κάναμε συζήτηση, μου είπε να κάνω μια ομάδα στο Facebook για να έρθει ο κόσμος να τα πάρει, να μην καταλήξουν κομπόστ. Δεν ήξερα πώς να τη φτιάξω, οπότε την έκανε εκείνος. Κάθισα στο γραφείο, με έβγαλε μια φωτογραφία και έτσι ξεκίνησε».
Η ανταπόκριση του κόσμου ήταν τεράστια από την πρώτη στιγμή, κι έτσι λίγους μήνες αργότερα, το Φθινόπωρο της ίδιας χρονιάς, διοργανώθηκε η πρώτη γιορτή στην πλατεία Κλαυθμώνος. «Μοιράσαμε σπορόφυτα και αποφασίσαμε να φτιάξουμε και την ομάδα. Αρχίσαμε να ανταλλάσσουμε σπόρους, να ζητάμε σπόρους, να κάνουμε γιορτές, να πηγαίνουμε σε γιορτές σε άλλες πόλεις – από όπου επίσης παίρναμε σπόρους – μαζεύαμε, δίναμε», εξηγεί.
Σήμερα, η «Αυλή» μετρά περισσότερα από 40.000 μέλη σε όλη την Ελλάδα. Καθένας από όλους αυτούς τους ανθρώπους, έχει τη δυνατότητα να ζητήσει από τον κ. Γαργάλη μια ποικιλία που θα ήθελε να καλλιεργήσει – και εκείνοι που το κάνουν, είναι χιλιάδες. Σε έναν διάδρομο της μονοκατοικίας των Πετραλώνων, είναι στοιβαγμένα καφάσια γεμάτα με φακέλους, ταξινομημένους σε «ανοιχτούς» και «ολοκληρωμένους». Οι πρώτοι περιέχουν ένα χαρτί στο οποίο αναγράφονται οι ποικιλίες που θέλει να λάβει ο αποστολέας και έναν κενό φάκελο. Οι δεύτεροι είναι πλέον άδειοι και οι σπόροι που έχουν αιτηθεί οι αρχικοί αποστολείς τους βρίσκονται ήδη καθ’ οδόν.
