Το φετινό καλοκαίρι, οι λουόμενοι στην Ελλάδα μπορεί να βρεθούν σε μια παραλία όπου θα συναντήσουν μια δυσάρεστη έκπληξη: μωβ τσούχτρες (μέδουσες Pelagia noctiluca).
Τα εν λόγω ασπόνδυλα επισκέπτονται διαχρονικά τις θάλασσές μας, αλλά το φετινό είναι ένα καλοκαίρι που παρατηρείται έξαρση του φαινομένου. Είναι φυσικό να υπάρχει ανησυχία.
Την κοινή μέδουσα, η οποία ζει στο Αιγαίο και στο Κρητικό πέλαγος, ο λαός μας την ονομάζει τσούχτρα επειδή μόλις ακουμπήσει το ανθρώπινο σώμα εκκρίνει ένα υγρό το οποίο προκαλεί τσούξιμο και κνησμό.
Το ζώο που τρώει περισσότερο από κάθε άλλο τις τσούχτρες
Μεγάλα ζώα της θάλασσας όπως οι χελώνες, θηρεύουν τις μεγάλες μέδουσες, επομένως μία αύξηση στους πληθυσμούς των μεδουσών μπορεί να θεωρηθεί καλό για ορισμένα θαλάσσια είδη που απειλούνται υπό εξαφάνιση, όπως η δερματοχελώνα.
Τα αίτια της έξαρσης
Ωστόσο, οι χελώνες αποτελούν έναν από τους ελάχιστους θηρευτές μεγάλων μεδουσών, ενώ κινδυνεύουν και οι ίδιες από την υπεραλίευση, γεγονός που εξαλείφει οποιαδήποτε θετική επίδραση μπορεί να υπάρξει από τις εξάρσεις των μεδουσών.
Η χειρότερη όμως επίδραση αυτών των εξάρσεων, οφείλεται στο γεγονός ότι οι μέδουσες τρέφονται με τα αυγά και τις προνύμφες των ψαριών, προκαλώντας δραματική επιβάρυνση στην αφθονία των ιχθυαποθεμάτων.
Η αλιεία με συρόμενα αλιευτικά εργαλεία όπως οι μηχανότρατες, που υποβαθμίζουν το θαλάσσιο πυθμένα και καταστρέφουν τα παραγωγικά οικοσυστήματα όταν αλιεύουν αλόγιστα, συμβάλλουν στη δημιουργία ευνοϊκών συνθηκών για τις εξάρσεις των μεδουσών, καθώς απομακρύνουν τους ανταγωνιστές και θηρευτές τους, παρέχοντας τους με αυτόν τον τρόπο ένα σημαντικό πλεονέκτημα έναντι των ψαριών.
Διαλύοντας τον ανταγωνισμό
Οι μέδουσες, οι οποίες ανήκουν στο πλαγκτόν και τρέφονται με άλλους ζωοπλαγκτικούς οργανισμούς, ανταγωνίζονται τα ψάρια με δύο τρόπους, στερώντας τους τόσο την τροφή όσο και τους απογόνους τους.
Επειδή ακριβώς τρέφονται με ζωοπλαγκτόν, δρουν κατ’ αρχάς ανταγωνιστικά ως προς την τροφή. Δηλαδή, εάν μια μέδουσα τρώει επί παραδείγματι κωπήποδα και ένας γαύρος τρώει επίσης κωπήποδα, ανταγωνίζονται η μέδουσα με τον γαύρο για τα κωπήποδα ως πηγή τροφής. Επιπλέον, οι μέδουσες τρώνε τ’ αβγά και τις προνύμφες των ψαριών, καθώς αποτελούν και αυτά κομμάτι του ζωοπλαγκτού.
Αυτό αποτελεί πρόβλημα για ιχθυοαποθέματα και κατ’ επέκτασιν για την αλιεία.
Περιγραφή:
Η μέδουσα Pelagia noctiluca έχει διάμετρο 6-10cm και σχήμα «καμπάνας» με κυματοειδείς άκρες. Το χρώμα της είναι ροζ με μωβ χρώμα, με κάθετες ρίγες. Έχει οκτώ απλά πλοκάμια και τέσσερα παχύτερα γύρω από τη στοματική κοιλότητα. Έχει διακριτούς ιστούς, αλλά όχι όργανα και μόνο ένα άνοιγμα του σώματος.
Η P. noctiluca είναι ικανή να παρέχει μια ισχυρή δόση τοξίνης σε κάθε οργανισμό με τον οποίο θα έρθει σε επαφή. Η επαφή με την τοξίνη της μέδουσας μπορεί να είναι επώδυνη αλλά όχι επικίνδυνη. Η εκτιμώμενη διάρκεια ζωής της είναι 2-6 μήνες.
Συμπεριφορά:
Η μέδουσα αυτή είναι βιοφωσφορίζει όταν διαταραχθεί. Θεωρείται ότι ο λόγος που ανέπτυξε την ικανότητα αυτή είναι για να επικοινωνεί με άλλες μέδουσες του είδους της. Επίσης, είναι ικανή να ανιχνεύει το φώς μέσω της χρήσης των πρωτόγωνων “ματιών” της, γνωστά ως ocelli.
Οικότοπος:
Η P. noctiluca ζει στα παράκτια, ζεστά και εύκρατα νερά. Η μεγαλύτερη αφθονία παρατηρείται συχνά μεταξύ 12 – 30 μέτρα βάθος.
Κατανομή:
H P. noctiluca έχει μια ευρεία κατανομή και μπορεί να βρεθεί σε όλα τα ζεστά και εύκρατα νερά, συμπεριλαμβανομένης της Μεσογείου. Καταγράφεται στα ανώτερα στρώματα (12 -30 m) των υπεράκτιων υδάτων. Ομάδες των P. noctiluca μπορούν να παρασυρθούν και σε παράκτια ύδατα, μερικές φορές, σε πυκνές συγκεντρώσεις μέχρι 600 άτομα ανά κυβικό μέτρο.
Τροφή:
H P. noctiluca τρέφεται κυρίως με ζωοπλαγκτόν και τα αυγά ψαριών. Τα θηράματά της παραλύουν από τις νηματοκύστες της.
Πηγή: ieidiseis.gr
