Γράφει η Μαρία Μελεσσανάκη*
Τσικνοπέμπτη σήμερα! Τα φώτα στραμμένα στις απόκριες! Και οι απορίες των μαθητών μας πολλές! Πως έπηζαν το γάλα οι παλιοί Κρητικοί για να το κάνουν τυρί; Πως φύλαγαν μετά το τυρί αφού δεν είχαν ψυγεία; Τι έτρωγαν αυτές της μέρες; Τι είναι το τριώδιο και η τυρινή; Που έβρισκαν τις αποκριάτικες στολές παλιά, αφού τα εμπορικά καταστήματα ήταν ελάχιστα και μακριά από τα χωριά; Αλλά ακόμη κι αν ήταν κοντά είχαν οι άνθρωποι τόσο μεγάλη οικονομική άνεση ώστε να διαθέσουν χρήματα για να πάρουν έτοιμες στολές; Ευτυχώς σήμερα μας επισκέφθηκε το κατάλληλο άτομο και μας βοήθησε να τις λύσουμε όλες μας τις απορίες. Η κα Καλλιόπη Λασιθιωτάκη, συγγραφέας και συνταξιούχος εκπαιδευτικός.
Η κα Λασιθιωτάκη με την κιθάρα της έφτασε στο Σχολείο μας από νωρίς για να προετοιμάσει το χώρο όπου θα υποδεχόταν τα παιδιά. Θα μοιραζόταν μαζί τους, μια ιστορία των παιδικών της χρόνων, η οποία είχε δράση, καθημερινά προβλήματα, αλλά και γέλιο, χορό, αποκριάτικα ήθη και έθιμα, αυτοσχέδιες κατασκευές μιας εποχής που ναι μεν αποτελεί παρελθόν, αλλά από εκείνα που δεν πρέπει να ξεχνάμε.
Μικρά κορίτσια ήταν, εκείνη και η αδερφή της η Πέλλα, όταν η γονείς τους κάποιες απόκριες, έπρεπε να μείνουν στο νοσοκομείο για 2-3 μέρες για να συμπαρασταθούν στη γιαγιά που αρρώστησε. Όμως τα κατάφεραν με τις δουλειές του σπιτιού άριστα, (σα να μην έλειπε η μητέρα από το σπίτι) και τότε οι δουλειές δεν ήταν και τίποτα εύκολες. Έπλεναν καθάριζαν και μαγείρευαν μέχρι και τις πίτες κατάφεραν να φτιάξουν με το τυρί που είχε μείνει στο τραπέζι όταν η μητέρα έμαθε ξαφνικά τα νέα της γιαγιάς. Έβαζαν το σκούφο και την ποδιά που φορούσε η μητέρα, της οποίας της είχαν δώσει μυθικές διαστάσεις. Πίστευαν πως όταν την φορούσαν το φαγητό θα πετύχαινε στα σίγουρα! Κάτι μαγικό συνέβαινε με τις ποδιές εκείνες! Κι αυτή η σιγουριά έκανε τα παιδικά χεράκια τους να δουλεύουν με αυτοπεποίθηση και σιγουριά.
Μεταφέρω ακριβώς από το απόσπασμα της ιστορίας της κας Λασιθιωτάκη:
«Στο ντουλάπι κάτω από τα ράφια με τα πιατικά, περίμενε υπομονετικά άλλο ένα βάζο γεμάτο τσιγαρισμένο κιμά συντηρημένο μέσα στη γλίνα. Το είχαμε φυλάξει από τα Χριστούγεννα όταν σφάξαμε το χοίρο. Δίπλα σ ένα άλλο βάζο με αμπελόφυλλα στην αλμύρα, Το βασικό έδεσμα, ορεκτικό, μεζέ, όπως και να τα αποκαλέσει κανείς τα ντολμαδάκια ήταν θαυμάσια κι απαραίτητα από τα χεράκια της γιαγιάς στο αποκριάτικο τραπέζι. Αχ βρε γιαγιά! Τι κρίμα που δεν μπορείς να τα γευτείς κι από τα χέρια μας φέτος. Ακόμη πιο κρίμα που δεν πρόκειται να τα γευτούμε άλλη χρονιά από τα δικά σου…
Μετά από χρόνια καθώς σκάβαμε το υπόγειο του σπιτιού της για να το υποστυλώσουμε, βρέθηκαν εκεί κοντά στον αχυρώνα, θαμμένα με το στόμιο προς τα κάτω δυο βάζα ξυνομυζήθρα, που ανοίγοντας τα, μοσχοβολούσαν ακόμη, λες και τα είχε φυλάξει εκείνη τη στιγμή!»
Μας είπε και για το μαγικό μπαούλο! Που μέσα φύλαγαν κάθε λογής ρούχο που αντί να το πετάξουν το ανακύκλωναν δημιουργώντας εντυπωσιακές, ευφάνταστες στολές για τις απόκριες! Παλιά σεντόνια για να ντυθούν φαντάσματα, παλιά τζεμπέρια και μαύρες ποδιές για να ντυθούν γιαγιάδες, κουρελιασμένα πουκάμισα και παντελόνια για να ντυθούν σκιάχτρα και πάει λέγοντας.
Η συζήτηση με την Ε τάξη πήγε ακόμη πιο μακριά. Με τις αυτοσχέδιες στολές τι σενάρια μπορείς να κάνεις; Όταν στο μπαούλο βρεθεί ένα παλιό κοστούμι και ένα λευκό φόρεμα για παράδειγμα θα μπορούσε να διοργανωθεί ολόκληρος γάμος! Με καλεσμένους με παπά και με κουμπάρο! Και όλοι οι μασκαράδες να γίνουν μια μεγάλη παρέα! Φτιάξαμε και μάσκες το απόλυτο αξεσουάρ της αποκριάς.
Την ευχαριστούμε από καρδιάς για την υπέροχη μέρα που μοιραστήκαμε σήμερα μαζί της κι έκανε την Τσικνοπέμπτη μας ξεχωριστή και ευχάριστη!
* Η Μαρία Μελεσσανάκη είναι Δασκάλα και Δ/ντρια του Δημοτικού Σχολείου Πύργου Μονοφατσίου.
