Το φρούριο Ψηλό Καστέλι κτίστηκε πάνω σε ένα απότομο λόφο δυτικά του χωριού Καστέλι από το Γενοβέζο Ενρίκο Πεσκατόρε το 1206, με την Ενετική ονομασία Castel Nuovo. Μεταφράστηκε στα ελληνικά ως Νέο (Καινούργιο) Καστέλι και αναφέρεται σε έγγραφο του 1212. Τα τελευταία χρόνια μετονομάστηκε σε Ψηλό Καστέλι. Η επαρχία Καινούργιου του νομού Ηρακλείου οφείλει την ονομασία της στο νέο κάστρο.
Κατά την επανάσταση των Δύο Συμβριτών (1230-1236) το φρούριο κατείχαν οι Ενετοί και καταλήφθηκε από τους επαναστάτες. Κατά την επανάσταση των Καλλεργών Αγίου Τίτου (1363-1367) αποπειράθηκαν οι επαναστάτες να το καταλάβουν χωρίς επιτυχία.
Το όνομα του χωριού Καστέλι οφείλεται στο φρούριο. Το Καστέλι αναφέρεται στην ενετική απογραφή του Καστροφύλακα με την ονομασία Novo Proptio με 644 κατοίκους. Ο τότε οικισμός ονομάζονταν Βούργος και ήταν κτισμένος περιμετρικά του λόφου ψηλό Καστέλι.
Κατά τη διάρκεια του Κρητικού Πολέμου (1645-69) χρησιμοποιήθηκε ξανά το φρούριο από τους Κρητικούς. Με τον καιρό το φρούριο εγκαταλείφτηκε, ερημώθηκε, όπως έγινε και με τα άλλα φρούρια.
Σήμερα σώζονται ερείπια του κάστρου, αλλά και ερείπια του οικισμού μεταξύ των οποίων και εκκλησιών, ενώ στη δυτική πλευρά ήταν κατοικίες Εβραίων.-
Πηγές: Το ΗΡΑΚΛΕΙΟ και ο Νομός του, εκδόσεις Νομαρχία Ηρακλείου 1971, σελ. 470 και 552. Φωτογραφίες Δακανάλης Μανόλης.-
Πηγή: Αρχαιολογία – Archaeology – ΜΑΝΟΛΗΣ ΔΑΚΑΝΑΛΗΣ
