Ο Λέντας είναι ένας μικρός παραθαλάσσιος οικισμός στα νότια της Κρήτης με αμμώδη κολπίσκο και αποτελεί τουριστικό θέρετρο. Προστατεύεται δυτικά από το ακρωτήριο Λιοντάρι ή Κεφάλα, το οποίο μοιάζει με λιοντάρι. Σύμφωνα με το μύθο το λιοντάρι αυτό μαζί με άλλα λιοντάρια έσερναν την άμαξα της θεάς Ρέας της μητέρας του Δία, το οποίο απολιθώθηκε στο σημείο αυτό και έχει τη μορφή λιονταριού.
Στα βόρεια συνέχεια του οικισμού βρίσκεται ο αρχαιολογικός χώρος της Λεβήνας, η λέξη είναι προελληνική και ετυμολογείται Λάβι = λιοντάρι.
Με τις ανασκαφές το 1884 και 1913 του αρχαιολόγου Στυλιανού Αλεξίου ανακαλύφθηκε πρωτομινωικός οικισμός και πρωτομινωικοί τάφοι, που χρονολογούνται από το 2500 – 1900 π. X. Επίσης βρέθηκε ο βωμός όπου ήταν τα αγάλματα του Ασκληπιού και της Υγείας Σώτειρας, πολλές μαρμάρινες κολώνες στο έδαφος και ένα μικρό ψηφιδωτό. Υπήρχε διάσιμο ασκληπιείο, ψυχιατρείο χάρη στη φημισμένη ιαματική πηγή της. Αποτελούσε ξακουστό κέντρο υδροθεραπείας με κολυμπήθρες οι οποίες επικοινωνούσαν και λειτουργούσαν ως λουτρά.
Ασθενείς έρχονταν από διάφορα μέρη ακόμα και από τη Λιβύη για να γιατρευτούν. Σήμερα η πηγή είναι άνυδρη, εξ αιτίας των γεωτρήσεων που άνοιξαν στην περιοχή.
Ο Λέβην άκμασε ως ιερή πόλη, που λατρεύονταν ο θεοποιημένος Ασκληπιός και η Υγεία. Στα ελληνορωμαϊκά χρόνια ήταν επίνειο της αρχαίας Γόρτυνας και είχε εμπορικές σχέσεις με την Αίγυπτο και τις Κυκλάδες Η Λεβήνα εγκαταλείφτηκε τον 7ο ή 8ο αιώνα εξ αιτίας της πειρατείας. Φωτογραφίες Δακανάλης Μανόλης 23-10-2022.-
Πηγές: Βικιπαίδεια Λέντας-Λέμβυθος . Ταξιδιωτικός οδηγός Κρήτης Αρχαία Λεβήνα και το Βιβλίο ΝΟΤΙΑ ΚΡΗΤΗ Υπουργείου Τουριστικής Ανάπτυξης σελ. 35 και 47.-
Πηγή: Αρχαιολογία – Archaeology – ΜΑΝΟΛΗΣ ΔΑΚΑΝΑΛΗΣ
