Εκπαιδευτικοί Α΄ βάθμιας και Β΄ βάθμιας Εκπαίδευσης συναντηθήκαν 1-3 Ιουλίου 2022 στις νότιες παρυφές του Ψηλορείτη και στην ευρύτερη περιοχή της “ρίζας” (Ζαρός, Δάσος του Ρούβα, Αμπελούζος, κ.α.) στο πλαίσιο του 3ου Θερινού Σχολείου Εκπαίδευσης για την Αειφορία. Ένα «σχολείο» διαφορετικό από αυτά που γνωρίζουμε. Ένα σχολείο υπαίθριο, βιωματικό, χωρίς αίθουσες διδασκαλίας, χωρίς θρανία, χωρίς ψηφιακές πλατφόρμες…. χωρίς webex. Οι εκπαιδευτικοί στη διάρκεια αυτού του «σχολείου» επιμορφώθηκαν σε διδακτικές προσεγγίσεις και τεχνικές που επιτρέπουν την βιωματική συμμετοχή των μαθητών και την ενεργοποίηση όλων των αισθήσεων τους στην διαδικασία της μάθησης.
Το 3ο Θερινό Σχολείο Εκπαίδευσης για την Αειφορία (ΕγΑ) οργανώθηκε και υλοποιήθηκε από το ΠΕ.Κ.Ε.Σ. Κρήτης (www.pekeskritis.gr) σε συνεργασία με τον Σύλλογο Εκπαιδευτικών Α΄ Βάθμιας Εκπαίδευσης «Δ. Θεοτοκόπουλος» και την ΕΛΜΕ Ηρακλείου, έχοντας την στήριξη της Περιφέρειας Κρήτης, του Δήμου Φαιστού και Δήμου Γόρτυνας. Το συντονισμό της οργάνωσης είχε η Συντονίστρια Εκπαίδευσης για την Αειφορία Αμαλία Φιλιππάκη.
Το 3ο Θερινό Σχολείο ΕγΑ ξεκίνησε την Παρασκευή 1 Ιουλίου στο Ζαρό, όπου εκπρόσωποι τοπικών φορέων καλωσόρισαν τους εκπαιδευτικούς στον τόπο τους, μεταξύ αυτών ο εφημέριος π. Λέανδρος και ο πρόεδρος της Τοπικής Κοινότητας Γεώργιος Γιατρομανωλάκης. Την συνάντηση χαιρέτισαν επίσης ο Δήμαρχος Φαιστού Γρηγόριος Νικολιδάκης, η Αντιδήμαρχος Παιδείας Βασιλεία Αρμουτάκη, καθώς και οι εκπρόσωποι των Συλλόγων Εκπαιδευτικών «Δ. Θεοτοκόπουλος» και «Φαιστός». Ακολούθησε ξενάγηση στο Λαογραφικό και στο Εκκλησιαστικό Μουσείο Ζαρού. Η 1η μέρα έκλεισε με ένα βιωματικό εργαστήριο στη Λίμνη Ζαρού, του οποίου στόχος ήταν να γνωρίσουν οι εκπαιδευτικοί τεχνικές που μπορούν να βοηθήσουν στην ενεργοποίηση όλων των αισθήσεων των μαθητών, ακόμα και όταν δεν κυριαρχεί η «όραση». Έτσι μέσα στο σκοτάδι της νύχτας οι εμψυχώτριες εκπαιδευτικοί Γιώτα Κριθαριώτη και Σοφία Πατμανίδη οδήγησαν τους εκπαιδευτικούς να νιώσουν την μαγεία της φύσης και να βιώσουν εκπαιδευτικές τεχνικές αξιοποίησης των «αόρατων» στοιχείων της φύσης (ήχοι, αρώματα, αγγίγματα, κ.α.) στην διαδικασία της μάθησης. Στο εργαστήριο αυτό συμμετείχαν οι μουσικοί Barbara Schtefan και ο βαρύτονος Μανώλης Παπαδάκης με θεατρική απαγγελία από την εκπαιδευτικό Μαρία Σταυριδάκη.
Το Σάββατο 2 Ιουλίου το 3ο Θερινό Σχολείο ΕγΑ συνεχίστηκε στο Δάσος του Ρούβα. Ο εκπαιδευτικός Αλέξανδρος Ρονιώτης, και δημιουργός της ιστοσελίδας για την εξερεύνηση της Κρήτης (www.cretanbeaches.com) οδήγησε τους/τις εκπαιδευτικούς από το Ζαρό μέχρι το Δάσος μέσα από το φαράγγι του Ρούβα. Εκεί ο εκπαιδευτικός Δημήτρης Καραογλανίδης περίμενε τους/τις εκπαιδευτικούς όπου τους βοήθησε να προσανατολιστούν συμμετέχοντας σε ένα βιωματικό εργαστήριο “Orienteering” εξηγώντας τους πως αυτή η τεχνική μπορεί να αξιοποιηθεί στη εκπαίδευση των μαθητών έξω από τα στενά όρια της σχολικής τάξης. Τη σκυτάλη πήραν οι εκπαιδευτικοί και εμψυχώτριες Θεατρικού Παιχνιδιού Ελένη Βελεγράκη, Εύη Χρηστάκη, Στέλλα Λενακάκη και Αθηνά Τριαματάκη. Μέσα από ένα ευφάνταστο Βιωματικό Εργαστήριο έδωσαν στους/στις εκπαιδευτικούς που συμμετείχαν ιδέες για το πώς μπορούν να αξιοποιήσουν το Θεατρικό Παιχνίδι ως παιδαγωγική τεχνική σε όλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης και σε όλα τα γνωστικά αντικείμενα, εξηγώντας τους πώς αυτή η τεχνική μπορεί να ενεργοποιήσει τους μαθητές συμβάλλοντας στη βιωματική συμμετοχή τους στην μαθησιακή διαδικασία. Ένα ακόμα Βιωματικό Εργαστήριο οργάνωσαν και παρουσίασαν οι εκπαιδευτικοί Γιάννης Τσιντίκης και Λεμονιά Χαραλαμπίδου, οι οποίοι επιστράτευσαν επιπλέον παιδαγωγικές τεχνικές για υπαίθρια διδασκαλία και μάθηση. Ο Δήμος Γόρτυνας και ο Δήμαρχος Λευτέρης Κοκολάκης στήριξε αυτήν την υπαίθρια επιμόρφωση των εκπαιδευτικών στο Δάσος του Ρούβα. Η 2η μέρα έκλεισε με τη συμμετοχή καλλιτεχνών της τοπικής κοινωνίας του Ζαρού (Νικήτας Καρπουζάκης, Νίκος Λεμονάκης, κ.α.) οι οποίοι ενώθηκαν σε μια μεγάλη μουσική παρέα με τους / τις εκπαιδευτικούς που συμμετείχαν.
Την Κυριακή 3 Ιουλίου οι εκπαιδευτικοί είχαν την τύχη να γνωρίσουν από κοντά τη Μόνη Βροντησίου και τη Μονή Βαλσαμόνερου στα Βορίζια όπου λειτούργησε η πρώτη Σχολή Κρητικής Αγιογραφίας από το 1200 μ.Χ., στην οποία φοίτησαν μεταξύ άλλων ο Ιωάννης ο Δαμασκηνός και ο Δομήνικος Θεοτοκόπουλος. Ο Ηγούμενες της Μονής Βροντησίου π. Τιμόθεος φρόντισε να ανοίξει η Μονή Βαλσαμόνερου, που είναι κλειστή για το ευρύ κοινό, προκειμένου να προστατευτούν οι σπάνιες τοιχογραφίες που υπάρχουν στο εσωτερικό της. Η επόμενη στάση ήταν η Γεωργική Σχολή Αμπελούζου που φέτος αναβαθμίστηκε σε Δημόσιο Ινστιτούτο Επαγγελματικής Κατάρτισης (Δ.ΙΕΚ. – Γεωργική Σχολή Μεσσαράς) με Διευθύντρια την εκπαιδευτικό Μαρία Χαλκιαδάκη. Εκεί η υποδιευθύντρια Στέλλα Χατζηγεωργίου μίλησε στου/στις εκπαιδευτικούς για τις αειφορικές μεθόδους γεωργίας όπως είναι η βιοδυναμική και η φυσική καλλιέργεια. Μάλιστα στο αίθριο της Σχολής υλοποιήθηκε ένα βιωματικό εργαστήριο Φυσικής Καλλιέργειας με σπόρους από ντόπιες ποικιλίες κηπευτικών. Οι εκπαιδευτικοί συμμετείχαν ενεργά δημιουργώντας “seed bobs”, τις οποίες πήραν μαζί τους για να φυτέψουν τους σπόρους αυτούς στους σχολικούς κήπους στα σχολεία όλης της Κρήτης. Επίσης είναι αξιοθαύμαστο πως στις εκτάσεις της Γεωργικής Σχολής Μεσσαράς φωλιάζουν πολλά είδη πουλιών μεταξύ ατών και οι «μπούφοι». Όμως τα τελευταία χρόνια έχει μειωθεί δραματικά ο πληθυσμός τους με κίνδυνο να εξαφανιστούν. Ευτυχώς το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας κάνει προσπάθεια για την καταγραφή τους και την προστασία τους. Έτσι ο Καθηγητής του Πανεπιστημίου Κρήτης στο Τμήμα Βιολογίας, ορνιθολόγος Σταύρος Ξηρουχάκης επισκέφτηκε το Δ.ΙΕΚ Μεσσαράς φέρνοντας μαζί του μπούφους και γερακίνες (που περιθάλφθηκαν στο Μ.Φ.Ι.Κ.) και έδωσε την ευκαιρία στους/στις εκπαιδευτικούς να απελευθερώσουν στον βιότοπο τους τα σπάνια αυτά είδη πουλιών. Τη σκυτάλη πήρε η εκπαιδευτικός Ζαμπία Λαζανάκη, μέλος τους Δ.Σ. του Συλλόγου Εκπαιδευτικών «Δ. Θεοτοκόπουλος», η οποία ξενάγησε με έναν ιδιαίτερο τρόπο τους/τις εκπαιδευτικούς στο χωριό «Αμπελούζος» που είναι και το δικό της χωριό.
Είναι σημαντικό πως το 3ο Θερινό Σχολείο Εκπαίδευσης για την Αειφορία φιλοξενήθηκε σε έναν τόπο ευλογημένο, ανάμεσα στον Ψηλορείτη και στα παράλια του Λιβυκού Πελάγους. Έναν τόπο που διάλεξαν οι άνθρωποι από την Μινωική Εποχή, την Εποχή της Ρωμαϊκής και αργότερα της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας και της Ενετοκρατίας για να κατοικίσουν και να δημιουργήσουν κέντρα Πολιτισμού (Φαιστός, Αγία Τριάδα, Γόρτυνα, κ.α..). Στόχος του Θερινού αυτού Σχολείου ήταν να προσεγγίσουν βιωματικά οι εκπαιδευτικοί παιδαγωγικές μεθόδους για την ευαισθητοποίηση των μαθητών τους αναφορικά με τη σημασία που αποδίδουν οι μαθητές σε έναν τόπο, καθώς και την καλλιέργεια δεξιοτήτων για την προστασία αυτού του τόπου, εστιάζοντας πάντα στο τοπικό περιβάλλον και στην αειφορική ανάπτυξη ενός τόπου με σεβασμό στο φυσικό και ανθρωπογενές περιβάλλον, στην ιστορία, στον πολιτισμό, στις παραδόσεις και στις αξίες του συγκεκριμένου τόπου.
Το 4ο Θερινό Σχολείο Εκπαίδευσης για την Αειφορία του ΠΕ.Κ.Ε.Σ. Κρήτης προγραμματίζεται να υλοποιηθεί στις 9 -11 Ιουλίου στο Ν. Λασιθίου.
