Του Ζαχαρία Καψαλάκη
Ο γιατρός Ιωσήφ Χατζιδάκης ταξιδεύει προς τη Γόρτυνα το 1881. Φτάνει στους Αγίους Δέκα και διαβάζουμε στο πόνημά του την ιδιαίτερη αναφορά του για το Μαθιό Πρεκατσουνάκη: « Εκ του χωρίου τούτου ην και ο συνοδεύων ημάς δεκανεύς της εφίππου χωροφυλακής, ήτις εν Κρήτη εκτελεί κυρίως ταχυδρομικήν υπηρεσίαν. Ωνομάζετο καπετάν Μαθιός και είναι εκ των καλών πολεμιστών της Κρήτης, ανδρείως πολεμήσας και κατά την του 1868 κι την του 1878 επανάστασιν ως οπλαρχηγός. Δις πληγωθείς εν μάχαις. Παρέσχε δ΄ ημίν πολυτίμους υπηρεσίας καθ΄ όλον το διάστημα, καθ΄ο είχομεν αυτόν μαθ΄ ημών εξ Ηρακλείου, μέχρι Ρεθύμνης, διότι ακριβώς εγίγνωσκε έκαστον βράχον και εκάστην χαράδραν της Κρήτης και την ιστορίαν αυτών. Έχουσι δε Κρήτη πας λίθος, και πάσα χαράδρα, και παν σπήλαιον, και παν δένδρον, ιδίαν αιματηράν ιστορίαν».
Το 1903 ο Ιωάννης Νουχάκης (Κρητική Χωρογραφία) αναφέρει ότι οι Άγιοι Δέκα είναι «…ιδιαιτέρα πατρίς του αγωνιστού Ματθαίου Πρεκατσούνη, αποθανόντος το 1902 αυτόθι»!
Στη φωτογραφία του 1914 που δημοσίευσε πρόσφατα η κ. Ελένη Σημαντήρη, διακρίνονται ο διακρίνονται ο Μαθιός Πρεκατσουνάκης από τους Αγίους Δέκα και ο Ν. Καπανταϊδάκης από τον Άι Γιάννη Φαιστού (κατά πάσα πιθανότητα).
