Του Γιώργου Μαμάκη*
Αυτά είναι τα ξακουστά σε όλο τον κόσμο Μάταλα στην Κρήτη που αποτελούν ούτως ή άλλως μία όμορφη παραλία κι ένα παραθαλάσσιο χωριό που ζει «στη σκιά» της φημισμένης ακρογιαλιάς του.
Είναι σχεδόν αδύνατον να δεις αυτή την παραλία και να μην σκεφτείς συνειρμικά το κίνημα των χίπις, τον χαλαρό τρόπο ζωής τους και το «καταφύγιό» τους στις σπηλιές, που μοιάζουν να γλιστρούν στη θάλασσα σε περίεργη γωνία, δημιουργώντας ένα από τα πιο ασυνήθιστα τοπία στο νησί.
Τα sixties προκαλούν ισχυρά συναισθήματα ακόμη και σε εκείνους που τότε ήταν ήδη αρκετά μεγάλοι για να τα βιώσουν αλλά και σε εκείνους που ακόμη δεν είχαν γεννηθεί όταν αυτή η δεκαετία είχε τελειώσει.
Για κάποιους είναι μια χρυσή εποχή ενώ για άλλους ο χρόνος στον οποίο η παλιά εποχή της ασφάλειας, της ηθικής, της εξουσίας και της τάξης καταστράφηκαν.
Ως αποτέλεσμα αυτής της διαδικασίας τα Μάταλα μετατράπηκαν σε ένα «διακεκριμένο τόπο», έναν τόπο δηλαδή όπου ένα εξαιρετικό γεγονός έλαβε χώρα κατά το παρελθόν συνιστώντας σημείο τομής στην βιογραφική πορεία των συμμετεχόντων, μια βιογραφική ρήξη με θετικές κατά βάση νοηματοδοτήσεις και σημαινόμενα.
Από την άλλη πλευρά και με ένα διαφορετικό τρόπο όμως το γεγονός επηρεάζει και τους έξωθεν παρατηρητές των ‘‘Ματάλων των χίπις’’. Μια ομάδα νέων ανθρώπων εισβάλει στην παραδοσιακή κοινωνία της Κρήτης φέρνοντας νέα ήθη και αξίες εκ διαμέτρου αντίθετα με το κυρίαρχο σύστημα αξιών.
Έτσι σταδιακά κατασκευάζονται τα διχοτομικά σχήματα μεταξύ λαϊκών δαιμόνων και λαϊκών ηρώων (folk heroes) το καλό μπαίνει απέναντι στο κακό.
Το καλοκαίρι του 1970 και με τον ηθικό πανικό σε πλήρη έξαρση η αστυνομία και ο στρατός παρεμβαίνουν για την διάλυση του «αμαρτωλού και επικίνδυνου ξενικού κρατιδίου των Χίππις».
Ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός του καψίματος των σπηλιών για τον εξαγνισμό τους από την μιαρότητα αλλά και η βία που χρησιμοποιείται εναντίον μιας κατά βάση ειρηνικής κοινότητας.
Βέβαια η τοπική κοινωνία από τον «ηθικό πανικό» απέναντι στην κοινότητα των χίπις βάδισε έκτοτε προς την τουριστική της ανάπτυξη με βάση το σημαινόμενο που κάποτε η ίδια δαιμονοποίησε…
* Ο Γιώργος Μαμάκης είναι Δάσκαλος και πρώην Σχολικός Σύμβουλος Λασιθίου
