Μαγαρικάρι : Πορεία στο χρόνο και στην ιστορία

Του Δρ Ζαχαρία Καψαλάκη

ΜΑΓΑΡΙΚΑΡΙ, το

Ορεινό Δημοτικό Διαμέρισμα του Δήμου Φαιστού, στις νότιες υπώρειες του Ψηλορείτη, σε υψόμετρο 450 μ.

Το τοπωνύμιο είναι Βυζαντινό.
Αναφέρεται στην επαρχία Πυργιώτισσας το 1577 από τον Fr. Barozzi ως Margaritari και από τον Καστροφύλακα ως Magaricari το 1583 με 140 κατοίκους. Από το Βασιλικάτα το 1630 ως Magharicari.

Στην πρώτη τούρκικη απογραφή τους 1671 αναγράφεται ως Magarikari με 20 χαράτσια ( 12 πλουσίων, 3 μεσαίας τάξεως και 5 πτωχών οικογενειών).

Στην αιγυπτιακή απογραφή του 1834 (Pashley) αναφέρεται ως  Megarikhari με  25 χριστιανικές  και 2 οικογένειες  μουσουλμανικές.

Στην επανάσταση του 1866 το χωριό υπέστη σοβαρές καταστροφές από τους Τούρκους: «Τριάκοντα οικίας έκαυσαν και την εκκλησίαν Αγίους Ασωμάτους εβεβήλωσαν πυρπολήσαντες τας εικόνας».(Κατ. Τσατσαρωνάκη, Μια έκθεση ωμοτήτων του 1866)

Στην απογραφή του 1875 που διενήργησε ο υποπρόξενος της Ρωσίας  Ι. Μητσοτάκης, το χωριό κατοικείται από 175 χριστιανούς κατοίκους (35  οικογένειες) (Αλ. Ανδρικάκης, Στατιστική 1875 έτους, ένθετο εφ. ΠΑΤΡΙΣ, Σ. 124 (Φεβρουάριος 2008)

Στην απογραφή Σταυράκη (1881) το χωριό ανήκει στο Δήμο Κισσών. Έχει 205 χριστιανούς κατοίκους (113 άρρενες και 92 θήλεις). Οι οικογένειες του χωριού ανέρχονται σε 53.

Το 1894 το Μαγαρικάρι κατοικείται από 53 Ελληνικές  οικογένειες (Νικόστρατου Θ. Καλομενόπουλου, Κρητικά, Εν Αθήναις 1894 και ένθετο εφ. ΠΑΤΡΙΣ, Σ. 124 (Φεβρουάριος 2008) σ. 146).

Το 1900 στην πρώτη απογραφή της Κρητικής Πολιτείας, το Μαγαρικάρι συνεχίζει να ανήκει  στο Δήμο Βόρρων  και έχει 368  Έλληνες κατοίκους (179 άρρενες και 189 θήλεις).

Το Μαγαρικάρι παρουσιάζει την παρακάτω πληθυσμιακή εξέλιξη στις απογραφές από το 1900 και μετά.

Το 1920 είναι έδρα ομώνυμης κοινότητας. ΤΟ 2001 ανήκει στον καποδιστριακό Δήμο Τυμπακίου και το 2011 στον καλλικρατικό Δήμο Φαιστού.

Στις 14 Αυγούστου 1944 στο Μαγαρικάρι οι Γερμανοί σκότωσαν 2 άνδρες και 2 γυναίκες. Το χωριό, ως ιδιαίτερη πατρίδα του αρχηγού Πετρακογεώργη της ομάδας ανταρτών ΕΟΑ Ψηλορείτη, στη γερμανική κατοχή καταστράφηκε ολοκληρωτικά από τους Γερμανούς που πήραν 47 ομήρους από το χωριό, οι οποίοι πνίγηκαν μαζί με τους Ισραηλίτες της Κρήτης και τους Ιταλούς όταν τορπίλισαν οι ίδιοι οι Γερμανοί, έξω από τα Χανιά, το πλοίο που τους μετέφερε στον Πειραιά.