Του Δρ Ζαχαρία Καψαλάκη
ΛΑΛΟΥΜΑΣ (o)
Οικισμός του Δημοτικού Διαμερίσματος Βοριζίων του Δήμου Φαιστού.
Αναφέρεται το 1577 από τον Fr. Barozzi ως Lume και από τον Καστροφύλακα το 1583 ως Laluma με 39 κατ., ενώ το Βασιλικάτα το αναφέρει με την ίδια ονομασία.
Στην τούρκικη απογραφή του 1671 αναφέρεται ως Laluma με 5 χαράτσια (2 πλούσιοι, 0 μεσαίας τάξεως και 3 πτωχοί).
Στην απογραφή Χουρμούζη, όπως και στην Αιγυπτιακή απογραφή (1834, Pashley), δεν αναφέρεται.
Στην απογραφή του 1875 που διενήργησε ο υποπρόξενος της Ρωσίας Ι. Μητσοτάκης, ο Λαλουμάς κατοικείται από 30 Χριστιανούς κατοίκους (6 οικογένειες) (Αλ. Ανδρικάκης, Στατιστική 1875 έτους, ένθετο εφ. ΠΑΤΡΙΣ, Σ. 124 (Φεβρουάριος 2008).
Στην απογραφή του 1881 ο Λαλουμάς ανήκει στο Δήμο Ζαρού και έχει 18 χριστιανούς κατοίκους (9 άνδρες και 9 γυναίκες – 6 οικογένειες).
Το 1900 στην πρώτη απογραφή της Κρητικής Πολιτείας, ο Λαλουμάςανήκει στο Δήμο Βόρρων και έχει 31 Έλληνες κατοίκους (14 άρρενες και 17 θήλεις).
Ο Λαλουμάς στις απογραφές από το 1900 και μετά αναφέρεται με τον παρακάτω αριθμό κατοίκων.
| ΑΠΟΓΡΑΦΕΣ | |
| ΕΤΟΣ | ΠΛΗΘ. |
| 1900 | 16 |
| 1928 | 27 |
| 1940 | 33 |
| 1951 | 62 |
| 1961 | 82 |
| 1971 | 55 |
| 1981 | 35 |
| 1991 | 25 |
| 2001 | 13 |
| 2011 | 7 |
