Στή μάχη τής Λαπήθου στίς 6 Αυγούστου 1974, 12 στρατιώτες αποκόπηκαν καί έμειναν εγκλωβισμένοι πίσω από τίς εχθρικές γραμμές. Αυτούς τούς στρατιώτες εντόπισε ή 74χρονη τότε Κυρία Ευφροσύνη Προεστού. Τούς έκρυψε σέ μιά μικρή σπηλιά δίπλα στό σπίτι της καί τούς φρόντιζε γιά έναν ολόκληρο μήνα κάτω από τά βλέμματα τών πολυάριθμων Τούρκων πού βρίσκονταν ήδη μέσα στή Λάπηθο. Οί Τούρκοι τήν υποψιάστηκαν καί άρχισαν νά τήν ανακρίνουν. Υπέστει φρικτά βασανιστήρια.
Πέρα από τούς άγριους ξυλοδαρμούς στό Κάστρο τής Κερύνειας, τούς τεχνητούς πνιγμούς στήν θάλασσα, τά βάναυσα κτυπήματα μέ τό κομμένο σχοινί τής καμπάνας, τό οποίο έκοψαν καί έδεσαν κόμπους γιά να είμαι πιό επώδυνα τά πλήγματα, ή πιό εξευτελιστική δοκιμασία πού τήν υπέβαλαν, ήταν ή βασανιστική διαπόμπεψη στούς δρόμους τής Λαπήθου: Τήν έγδυσαν, τήν έδεσαν πίσω από ένα στρατιωτικό τζίπ καί τήν έσερναν στήν άσφαλτο μέχρι πού τό δέρμα της από τίς πληγές έγινε κατακόκκινο από τα αίματα… Κι όμως ή κυρά τής Λαπήθου άντεξε. Τής έβγαλαν τόν σταυρό από τό λαιμό καί τής ζητούσαν νά τόν φτύσει. Ή αλύγιστη Κυρά δέν έσπασε καί δέν αποκάλυψε ποτέ πού έκρυβε τά παιδιά της. Παρά τόν διασυρμό, δέν τής πήραν ούτε μία λέξη από τό στόμα της.
ΔΕΝ ΠΡΟΔΩΣΕ !
Ή Κυρά καί τά 12 παλικάρια της επέζησαν.
Οί στρατιώτες πού γλίτωσε τήν είχαν σάν δεύτερη μητέρα τους, σάν προστάτιδα Παναγιά. Ήταν ή πρώτη πού φιλούσε τά στέφανα τους όταν παντρεύονταν. Τήν φιλοξενούσαν εκ περιτροπής στά σπίτια τους γιά μερικές εβδομάδες ό καθένας. Κι όταν απεβίωσε τό 1993 σέ ηλικία 90 ετών, οί 12 στρατιώτες, τά παιδιά της, έστησαν τήν προτομή της μπροστά στό οδόφραγμα τού Λήδρα Πάλας, γιά νά ατενίζει τόν σκλαβωμένο Πενταδάκτυλο. «Τό ότι ζούμε σήμερα, τό χρωστάμε στήν κυρά Φροσύνη», λένε.
Οί στρατιώτες πού ανήκαν τρείς στό 256 ΤΠ καί οί άλλοι εννιά στό 286 ΜΤΠ είναι οι: Πανίκος Παραλιμνίτης, Κώστας Καστελλανής, Γιώργος Χριστοφή, Στέλιος Θεοδούλου, Κούλλης Κυριάκου, Νίκος Παπαναστασίου, Παύλος Νικολάου, Ανδρέας Γρηγορίου, Νίκος Νικολάου, Πολύκαρπος Πέτρου, Αντώνης Φιλίππου και Γιώργος Παπανικολάου.
Ή Κυρία Ευφροσύνη αρνιόταν πεισματικά νά δώσει συνέντευξη γιά πολλά χρόνια κι όταν επιτέλους καί μετά από πίεση δέχτηκε, ή τελευταία φράση της ήταν: «Εγώ ότι έκαμα, τό έκαμα γιά νά έχω ένα καλό απέναντι Στόν Θεό!»
Επάξια πήρε τόν τίτλο ευγνωμοσύνης “Η Κυρά τής Λαπήθου”.
Τά Κυπριακά Ταχυδρομεία στίς 6 Μαϊου, 2021, κυκλοφόρησαν τήν αναμνηστική σειρά «Ή Κυρά τής Λαπήθου Ευφροσύνη Προεστού». Πρός τιμήν της έχει αφιερωθεί ή οδός Ευφροσύνης Προεστού, πού είναι πάροδος τής οδού Λαπήθου, δίπλα στό Πάρκο τής Κερύνειας, στήν συνοικία Παρισινός, στήν περιοχή Εγκωμή στή Λευκωσία.
Πηγή: ΚΡΉΤΗ ΜΟΥ ΌΜΟΡΦΟ ΝΗΣΊ – Γιωργος Γεωργουδάκης
