Του Μιχάλη Παπαηλιάκη*
Σύμφωνα με τον ορισμό των Ηνωμένων Εθνών, με τον όρο κλιματική αλλαγή εννοείται η μεταβολή του κλίματος που οφείλεται σε ανθρώπινες δραστηριότητες. Αυτή η κλιματική αλλαγή είναι διαφορετική από εκείνη που οφείλεται σε φυσικά αίτια.
Η παγκόσμια κλιματική αλλαγή των τελευταίων δεκαετιών οφείλεται στην υπερβολική χρήση του λιγνίτη, του πετρελαίου και του φυσικού αερίου η καύση των οποίων απελευθερώνει στην ατμόσφαιρα τεράστιες ποσότητες διοξειδίου του άνθρακα. Η αποψίλωση των δασών, οι πυρκαγιές και οι κτηνοτροφικές δραστηριότητες, οι οποίες παράγουν μεγάλες ποσότητες μεθανίου, επιδεινώνουν την κλιματική αλλαγή.
Τα αέρια που έχουν συγκεντρωθεί στην ατμόσφαιρα συμβάλουν στην αύξηση της θερμοκρασίας και στην εμφάνιση ακραίων καιρικών φαινομένων όπως οι ξηρασίες, οι έντονες βροχοπτώσεις, οι πλημμύρες κ.ά.
Σύμφωνα με τους επιστήμονες, η λεκάνη της Μεσογείου είναι από τις περιοχές που θα επηρεαστούν σημαντικά από την κλιματική αλλαγή. Στην Ελλάδα, οι νότιες περιοχές είναι εκείνες που θα υποφέρουν περισσότερο.
Έτσι, λοιπόν, για τις νότιες περιοχές της χώρας, και την Κρήτη, προβλέπεται αύξηση της ημερήσιας και νυχτερινής θερμοκρασίας, μεγαλύτερη διάρκεια του καλοκαιριού, περισσότερες ημέρες καύσωνα, περισσότερες πυρκαγιές, θερμότερος χειμώνας, λιγότερες βροχοπτώσεις, περισσότερες πλημμύρες κ.α΄.
Στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στην γεωργία της Κρήτης και στα μέτρα τα οποία πρέπει να ληφθούν προσπάθησε να απαντήσει η ημερίδα που διοργάνωσε το Υπουργείο Γεωργίας στο Ηράκλειο, την Παρασκευή 22 Μαρτίου 2019 , παγκόσμια ημέρα νερού, παρουσία του Υπουργού Γεωργίας κ. Αραχωβίτη. Από την τοποθέτηση του Υπουργού, αλλά και τις εισηγήσεις επιστημόνων και παραγωγικών φορέων προέκυψε ότι η ζήτηση νερού για άρδευση, κυρίως στη αγροτική νότια και ανατολική Κρήτη, θα αυξηθεί σημαντικά τα επόμενα χρόνια για δύο λόγους:
1.Όλο και περισσότεροι παραγωγοί επιδιώκουν να αρδεύουν τις καλλιέργειές τους .
2.Λόγω της αύξησης της θερμοκρασίας, της μεγαλύτερης διάρκειας του καλοκαιριού και των μειωμένων χειμερινών βροχοπτώσεων γίνεται ακόμη περισσότερο αναγκαία η άρδευση των καλλιεργειών.
Όπως τονίστηκε, εάν επιθυμούνε να διατηρηθεί στα σημερινά επίπεδα η παραγωγή αγροτικών προϊόντων, τα οποία συνεισφέρουν τα μέγιστα στην ευημερία της Κρήτης, πρέπει να εκπονηθεί πρόγραμμα διαχείρισης του νερού το οποίο θα βασίζεται στην υιοθέτηση όλων εκείνων των μέτρων που αποταμιεύουν νερό, εμπλουτίζουν τους υδροφόρους ορίζοντες, μεταφέρουν το νερό στο χωράφι χωρίς απώλειες, δεν σπαταλούν νερό κατά την άρδευση κ.α.
Τα μέτρα για την επιβράδυνση της κλιματικής αλλαγής είναι αρμοδιότητα των διεθνών Οργανισμών, της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των κρατών.
Οι τοπικές αρχές, Περιφέρεια, Δήμος, ΤΟΕΒ, μπορούν να βοηθήσουν, στην αντιμετώπιση των συνεπειών της κλιματικής αλλαγής στη γεωργία.. Πως ? Με τη δημιουργία εκείνων των υποδομών όπως τα μικροφράγματα εμπλουτισμού του υδροφόρου ορίζοντα, την καλή ποιότητα και τη συστηματική συντήρηση των αρδευτικών δικτύων, την προώθηση της στάγδην άρδευσης, τον καθορισμό των πραγματικών αναγκών σε νερό για κάθε καλλιέργεια, δηλαδή με μία λέξη τον εξορθολογισμό στη χρήση του νερού άρδευσης.
Εκπρόσωπος ΤΟΕΒ του νομού μας δήλωσε στην ομιλία του ότι, στην περιοχή του, με την λήψη των παραπάνω απλών και χωρίς κόστος μέτρων, μειώθηκε κατά 40-50% η κατανάλωση νερού, χωρίς να επηρεαστεί η παραγωγικότητα των καλλιεργειών.
Η Ελλάδα είναι από τις ελάχιστες χώρες της Ευρώπης που δεν έχει παρατηρητήριο για τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στη γεωργία. Η επικείμενη αναβάθμιση της Γεωργικής Σχολής, θα δώσει τη δυνατότητα στην επιστημονική κοινότητα της Κρήτης να εγκαταστήσει παρατηρητήριο παρακολούθησης των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής.
- Ο Μιχάλης Παπαηλιάκης είναι Γεωπόνος στο Αγρόκτημα του ΤΕΙ Κρήτης
