Το ερώτημα αν μετράμε το ελαιόλαδο σε κιλά ή σε λίτρα αφού απασχόλησε ορισμένα μέσα Ενημέρωσης, τελικά ήρθε και στην Ολομέλεια της Βουλής με πρωτοβουλία του βουλευτή Ηρακλείου του ΣΥΡΙΖΑ Χαράλαμπου Μαμουλάκη. Θέμα της ερώτησης: «Η μετατροπή των κιλών σε λίτρα στο εμπόριο ελαιόλαδου συνιστά κατάφωρη αδικία εις βάρος των αγροτών-παραγωγών». Από πλευράς κυβέρνησης απάντησε η υφυπουργός Ανάπτυξης Άννα Μάνη-Παπαδημητρίου (συνεδρίαση της 27ης Ιανουαρίου 2025). Το Olivenews δημοσιεύει παρακάτω όλο τον ενδιαφέροντα διάλογο (από τα πρακτικά της Βουλής):
ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ (Οδυσσέας Κωνσταντινόπουλος): Συνεχίζουμε με τη δωδέκατη με αριθμό 409/20-1-2025 επίκαιρη ερώτηση δεύτερου κύκλου του Βουλευτή Ηρακλείου της Κοινοβουλευτικής Ομάδας ΣΥΡΙΖΑ – Προοδευτική Συμμαχία κ. Χαράλαμπου Μαμουλάκη προς τον Υπουργό Ανάπτυξης με θέμα: «Η μετατροπή των κιλών σε λίτρα στο εμπόριο ελαιόλαδου συνιστά κατάφωρη αδικία εις βάρος των αγροτών-παραγωγών». Κύριε συνάδελφε, έχετε τον λόγο.
ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ (ΧΑΡΗΣ) ΜΑΜΟΥΛΑΚΗΣ: Ευχαριστώ, κύριε Πρόεδρε. Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, κυρία Υπουργέ, νομίζω ότι το τελευταίο διάστημα έχει λάβει χώρα στη δημόσια σφαίρα ένα ζήτημα που αφορά πλήθος συμπολιτών μας, αρωγών όλου του οικοσυστήματος της αλυσίδας παραγωγής του ελαιολάδου, ένα εξαιρετικό προϊόν για τη χώρα μας, ένα εξαγώγιμο προϊόν, στο οποίο όμως έχει παρατηρηθεί μια κατάφωρη αδικία.
Είναι από τις ελάχιστες περιπτώσεις όπου η παραγωγή ενός προϊόντος και δη με τη μορφή του ρευστού, αλλάζει η μονάδα μέτρησης και αυτή η αλλαγή μονάδος μέτρησης συνιστά μια κατάφωρη αδικία κυρίως για τους παραγωγούς, αλλά και εν τέλει για τους καταναλωτές στο ράφι. Άρα αδικία και στους παραγωγούς στο χωράφι και στους καταναλωτές στο ράφι. Αυτό συμβαίνει με μια πάγια πρακτική δεκαετιών.
Σκοπός του ερωτήματός μου της επίκαιρης ερώτησης είναι να υπάρξει μια αλλαγή σε αυτό το κακώς -κατά την άποψή μου- status quo που έχει δημιουργηθεί. Η μετατροπή των κιλών σε λίτρα –και θα μου επιτρέψετε να πω ότι όπως γνωρίζουμε στην αναλογία μεταξύ κιλών και λίτρων όλα ξεκινούν από το γεγονός ότι για παράδειγμα ένας παραγωγός που παράγει 1.000 κιλά ελαιόλαδο αυτομάτως αυτό μετατρέπεται, λόγω του βάρους του ελαιόλαδου, στη μεταφορά σε λίτρα στο 1,09 λίτρα. Άρα, παράγει ένα προϊόν, το πουλά σαν μια παραγωγή 7 ευρώ το κιλό, το λίτρο, και ο μεταπράτης, γιατί εκεί κρίνεται το πρόβλημα κατά την άποψή μας, στον μεταπράτη και όχι στον ελαιοπαραγωγό, αλλά στα επόμενα στάδια μέχρι να φτάσει στα σουπερμάρκετ, επωφελείται από την αύξηση στην πράξη από το 1 στο 1,09, άρα έχει 9% μεγαλύτερη ποσότητα να πουλήσει. Αυτό νομίζω ότι είναι μια αδικία. Στη δευτερολογία μου θα το αναλύσω, αλλά θέλω να ακούσω, κυρία Παπαδημητρίου την τοποθέτησή σας επ’ αυτού.
Βέβαια το ερώτημά μου εδράζεται σε δύο πυλώνες. Πρώτον, προτίθεστε να θεσπίσετε κάποιο μέτρο προστασίας των αγροτών παραγωγών ελαιολάδου που να μην αφήνει κανένα περιθώριο μετατροπής της μονάδας μέτρησης από κιλά σε λίτρα; Δεύτερον, εξίσου σημαντικό κατά την άποψή μου, προτίθεστε να παρέμβετε κανονιστικά στον κλάδο εμπορίας ελαιολάδου κατόπιν αιτήματος σύμφωνα με το άρθρο 11 του ν.3959/2011, προκειμένου να εκκινήσει τον έλεγχο η ίδια η Επιτροπή Ανταγωνισμού;
Κλείνω λέγοντας μια παλιά ρήση του Ανδρέα Παπανδρέου, που έλεγε, γιατί το είχαμε βιώσει και τη δεκαετία του ΄80 αυτό: «Ή κιλά κιλά ή λίτρα λίτρα». Σε αυτήν τη διαφοροποίηση νομίζω ότι κρύβεται -όπως λέμε ο διάβολος στις λεπτομέρειες- έτσι και σε αυτήν την περίπτωση κρύβεται και εν πάση περιπτώσει συνιστά μια αδικία για τους παραγωγούς, αλλά και τους καταναλωτές. Ευχαριστώ.
ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ (Οδυσσέας Κωνσταντινόπουλος): Κυρία Υπουργέ, έχετε τον λόγο.
ΑΝΝΑ ΜΑΝΗ – ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ (Υφυπουργός Ανάπτυξης): Ευχαριστώ, κύριε Πρόεδρε.
Κύριε συνάδελφε, όπως είναι γνωστό και σύμφωνα με την υπουργική απόφαση 91354/2017 που αναφέρετε και στην ερώτησή σας, η οποία θεσπίστηκε για την προστασία των καταναλωτών, αλλά και για την εύρυθμη λειτουργία της αγοράς, έχει καθοριστεί ως η γενική αρχή της διάθεσης των προϊόντων η απόλυτη διαφάνεια με τρόπο ώστε η επισήμανση εκάστου είδους να γίνεται άμεσα αντιληπτή από τον καταναλωτή, με ακριβείς και σαφείς αναγραφόμενες ενδείξεις είτε στη συσκευασία του προϊόντος είτε σε αντίστοιχη πινακίδα ετικέτα, είτε σε οποιοδήποτε άλλο μέσο πληροφόρησης.
Σύμφωνα, λοιπόν, με την παράγραφο 5 του άρθρου 2β της παραπάνω με αριθμό 91354/2017 σχετικής απόφασης του Υπουργού Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας με θέμα: «Κωδικοποίηση κανόνων διακίνησης και εμπορίας προϊόντων και υπηρεσιών», οι γνωστοί κανόνες ΔΙΕΠΠΥ, την οποία και εσείς αναφέρετε, προβλέπεται ότι για λόγους που αφορούν στην ενημέρωση των καταναλωτών η μονάδα μέτρησης της ποσότητας των προϊόντων σε υγρή ή αέρια κατάσταση είναι το λίτρο. Ένας από τους λόγους για τους οποίους προβλέπεται η συγκεκριμένη μονάδα μέτρησης αφορά στη δυνατότητα του καταναλωτή να μπορεί με απλό τρόπο να επιβεβαιώσει τον όγκο του υγρού ή αέριου προϊόντος, όπως το ελαιόλαδο, που έχουν γνωστή χωρητικότητα. Για παράδειγμα χρησιμοποιώντας ο καταναλωτής ένα άλλο μπουκάλι χωρητικότητας ενός λίτρου ή ένα κατάλληλα βαθμονομημένο δοχείο ογκομετρίας.
Ωστόσο, αν και είναι ήδη γνωστό, δεν θέλω να επισημάνω ότι αυτή η υποχρέωση δεν υφίσταται για τις συναλλαγές μεταξύ παραγωγών και εμπόρων. Εκεί τα συναλλασσόμενα μέρη είναι ελεύθερα να καθορίζουν τον τρόπο συναλλαγής τους καθώς και τη μονάδα μέτρησης ανάλογα με την εκάστοτε συναλλαγή και σύμφωνα με την επαγγελματική συνήθεια σε κάθε κλάδο. Συνεπώς, οι συναλλαγές εν προκειμένω μπορούν να γίνονται είτε σε κιλά και σε τόνους, προκειμένου να γίνεται μέτρηση της μάζας, είτε σε λίτρα και σε κυβικά μέτρα προκειμένου -αν έχει επιλεγεί- να γίνεται μέτρηση του όγκου. Η επιλογή της μονάδας μέτρησης γίνεται βάσει των φυσικών χαρακτηριστικών του εμπορευόμενου προϊόντος, αλλά και των συνθηκών που επικρατούν κατά τη χρονική στιγμή της συναλλαγής.
Για παράδειγμα, το ελαιόλαδο, το οποίο αναφέρετε στην επίκαιρη ερώτησή σας, κύριε συνάδελφε, έχει πυκνότητα περίπου 914 γραμμάρια ανά λίτρο σε θερμοκρασία 20 βαθμών Κελσίου και πίεση μια ατμόσφαιρα. Ωστόσο η πυκνότητά του μεγαλώνει σε 923 γραμμάρια ανά λίτρο στους 6 βαθμούς Κελσίου και μειώνεται σε 908 γραμμάρια ανά λίτρο στους 29 βαθμούς Κελσίου. Αυξομειώνεται, δηλαδή, ο όγκος του ανάλογα με τις επικρατούσες ατμοσφαιρικές συνθήκες, δηλαδή ανάλογα με την πίεση και τη θερμοκρασία που επικρατούν στο συγκεκριμένο σημείο. Είστε και μηχανικός, νομίζω αντιλαμβάνεστε τι θέλω να πω σχετικά με την πυκνότητα του υγρού ελαιολάδου.
Στις περιπτώσεις που έχουμε μεγάλες ποσότητες ελαιολάδου αντικειμενικότερος είναι ο τρόπος μέτρησης της μάζας, ζύγισης σε κιλά ή τόνους, που είναι ένα μέγεθος που δεν μεταβάλλεται από τη θερμοκρασία και το υψόμετρο, χωρίς πάντα φυσικά να αποκλείεται και να γίνεται η διενέργεια της συναλλαγής σε λίτρα. Όταν είναι απόλυτα γνωστές και ελεγχόμενες οι συνθήκες θερμοκρασίας η συναλλαγή λαμβάνει χώρα σε περιοχές με χαμηλό υψόμετρο, δηλαδή πίεση περίπου ίση με μια ατμόσφαιρα.
Σε κάθε περίπτωση, παραγωγοί και έμποροι μπορούν οι ίδιοι να επιλέξουν την κατάλληλη μονάδα μέτρησης που επιθυμούν για να πραγματοποιήσουν τις συναλλαγές τους, χωρίς αυτό να περιορίζεται από τους κανόνες διακίνησης και εμπορίας προϊόντων και υπηρεσιών και μετέπειτα να γίνει αντιστοίχιση τιμολόγησης βάσει της μονάδας μέτρησης που οι ίδιοι έχουν επιλέξει.
ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ (Οδυσσέας Κωνσταντινόπουλος): Ελάτε, κύριε Μαμουλάκη.
ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ (ΧΑΡΗΣ) ΜΑΜΟΥΛΑΚΗΣ: Δράττομαι της ευκαιρίας να ξεκινήσω από το τέλος, από την παρατήρηση της κ. Παπαδημητρίου, της κυρίας Υφυπουργού. Πράγματι υπό κανονικές συνθήκες, η αναλογία είναι 1:1,09, όπου κανονικές συνθήκες 20 βαθμοί Κελσίου grosso modo και μία ατμόσφαιρα, που αυτές είναι που επικρατούν στην πλειονότητα των ελαιουργείων της χώρας. Δεν έχουμε κάποια σοβαρή διαφοροποίηση. Το πρόβλημα και νομίζω ότι έχει γίνει αντιληπτό από την πλευρά σας, αυτό που εξέθεσα είναι το εξής: ότι κάποιοι κακοπροαίρετα εκμεταλλεύονται αυτή την αιφνίδια αλλαγή στη μονάδα μέτρησης στην παραγωγή αυτής της αλυσίδας μέχρι το τελικό προϊόν και αισχροκερδούν ή κερδοσκοπούν -να το πούμε πιο κομψά- στις πλάτες και των παραγωγών, αλλά και των ίδιων των καταναλωτών, που από τις υπεραγορές τροφίμων, από τα σουπερμάρκετ, το αποκτούν.
Εδώ τι πρέπει να γίνει και πολιτικά, αλλά και νομοτεχνικά, νομοθετικά κατά την άποψή μας; Πρέπει να επιβληθεί μια διάταξη οριζόντια, όπως μπορεί κάλλιστα να συμβεί αρκεί να υπάρχει πολιτική βούληση. Συμβαίνει σε άλλα κράτη-μέλη της Ευρώπης για προϊόντα που έχουν ρευστή μορφή, όπως είναι έλαια εν προκειμένω, να είναι μία σταθερή μονάδα μέτρησης. Γιατί όπως παρατηρείτε και εσείς και είναι ευρέως γνωστό, στην αγορά αυτό εκμεταλλεύονται, αυτήν την αλλαγή κατά το δοκούν όπου θέλουν, μεγάλοι χονδρέμποροι, δυστυχώς από το εξωτερικό που παίρνουν χύδην το ελαιόλαδο σε μεγάλες ποσότητες, το τυποποιούν -στην τυποποίηση γίνεται συνήθως και η αλλαγή της μονάδας μέτρησης- και έτσι πολλαπλασιάζουν το όφελος τους. Και εκεί που υπάρχει ένα προϊόν, το οποίο ζυγίζει ένα κιλό, το βαφτίζουν λίτρα και του αυξάνουν την ποσότητα. Ακόμα και αν η τιμή παραμείνει ίδια.
Άρα πού θέλω να καταλήξω, κυρία Υφυπουργέ; Από τη στιγμή που έχει γίνει κατανοητό ότι εδώ υπάρχει μια στρέβλωση και υπάρχει μια αδικία και στους παραγωγούς και στους καταναλωτές, μπορεί κάλλιστα και έχει συμβεί σε άλλης μορφής προϊόντα, να επιβληθεί νομοθετικά η αναγκαιότητα να υπάρχει σε όλη την αλυσίδα αυτή μία ξεκάθαρη μονάδα μέτρησης. Θέλουμε λίτρα; Λίτρα. Θέλουμε κιλά; Κιλά. Και στον καταναλωτή που θα το βλέπει όταν θα εκτίθεται το προϊόν, όπως καλά λέτε, στην περιγραφή του σε λίτρα είτε σε κιλά. Από την αρχή όμως, μέχρι το τέλος. Ειδάλλως πολύ φοβούμαι ότι αυτό το καθεστώς που εξυπηρετεί ελάχιστους, το τονίζω αυτό, ελάχιστους χονδρέμπορους συνήθως και μεταποιητές και μεταπράτες θα παραμείνει, και θα παραμείνει εις βάρος των πολλών.
Άρα μια παράκληση επί τη ευκαιρία της εν λόγω επίκαιρης ερώτησης, παρ’ όλο που κινηθήκατε στην πρωτολογία σας σε επίπεδα καθαρά, αν μου επιτρέπετε, by the book όσον αφορά το υφιστάμενο νομοθετικό πλαίσιο, εδώ υπάρχει μία διαφορά, υπάρχει κάτι το οποίο ευδιάκριτα είναι αδικία. Να προχωρήσουμε λοιπόν σε νομοθετικό στάδιο αλλαγής του. Αυτό είναι και το αίτημα και νομίζω καθολικό αίτημα του πρωτογενούς τομέα, όχι μόνο της Κρήτης που προφανώς το ελαιόλαδο και η παραγωγή του έχει μια πρωτοκαθεδρία, αλλά όλης της χώρας. Ευχαριστώ.
ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ (Οδυσσέας Κωνσταντινόπουλος): Ελάτε, κυρία Υφυπουργέ.
ΑΝΝΑ ΜΑΝΗ – ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ (Υφυπουργός Ανάπτυξης): Κύριε συνάδελφε, είπα και στην πρωτολογία ότι δεν υπάρχει απαγόρευση για την επιλογή της μονάδας μέτρησης για το ελαιόλαδο μεταξύ παραγωγού, αγρότη και εμπόρου. Υπάρχει ελευθερία στο να επιλέξουν όποια μονάδα μέτρησης θέλουν είτε σε κιλά είτε σε λίτρα. Η υποχρέωση υπάρχει μόνο για την πώληση στη λιανική. Και σας είπα και φαντάζομαι ότι το καταλαβαίνετε και το επαναλαμβάνω, ότι ο όγκος είναι μια μονάδα μέτρησης που μεταβάλλεται ανάλογα με τις συνθήκες περιβάλλοντος. Σε αντίθεση με τα κιλά, τα οποία παραμένουν ως μια μονάδα μέτρησης σταθερή. Και να ρωτήσω και το εξής, αγαπητέ συνάδελφε: Η υπουργική απόφαση που καθόρισε την αναγραφή σε λίτρα, η 91354/2017 είναι μια απόφαση, η οποία εκδόθηκε και τέθηκε σε ισχύ επί της διακυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ. Για ποιο λόγο, κύριε συνάδελφε, δεν προβλέψατε τότε να γίνεται η μέτρηση μόνο σε κιλά και όχι να υπάρχει η δυνατότητα σε λίτρα;
ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ (ΧΑΡΗΣ) ΜΑΜΟΥΛΑΚΗΣ: Τώρα τι κάνουμε;
ΑΝΝΑ ΜΑΝΗ – ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ (Υφυπουργός Ανάπτυξης): Και επίσης και για να μην αφήνουμε αναπάντητα ερωτήματα όσον αφορά το αν υπάρχουν ενδείξεις στα ελαιοτριβεία, σαφώς και πάλι με τους κανόνες διέπει, υπάρχει υποχρέωση στα ελαιοτριβεία και σε εμφανές σημείο αυτών να αναρτάται και ο τιμοκατάλογος και ο τρόπος που θα γίνεται η πληρωμή των ελαιοτριβείων και αυτό ελέγχεται και από τις υπηρεσίες του Υπουργείου Ανάπτυξης και από τις διευθύνσεις ανάπτυξης κάθε περιφερειακής ενότητας.
Όσον αφορά το δεύτερο σκέλος της ερώτησής σας σχετικά με τη δυνατότητα παρέμβασης του Υπουργού προς την Επιτροπή Ανταγωνισμού, σύμφωνα με το άρθρο 11 του ν.3959/2011. Κύριε συνάδελφε, σύμφωνα με τη συγκεκριμένη διάταξη ο Υπουργός για να πάρει αυτήν την πρωτοβουλία και να εκκινήσει έλεγχο η Επιτροπή Ανταγωνισμού, προϋπόθεση είναι να έχει διαπιστωθεί ότι δεν υπάρχουν συνθήκες αποτελεσματικού ανταγωνισμού. Εδώ έχετε εσείς να αναφέρετε κάτι τέτοιο; Ότι δεν υπάρχουν δηλαδή συνθήκες αποτελεσματικού ανταγωνισμού; Καταγγέλλετε κάτι τέτοιο; Δεν το βλέπω στην ερώτησή σας.
Πηγή – olivenews.gr
