του Πέτρου Μηλιαράκη*
Η παρούσα συγκυρία είναι δεκτική πολλών αναλύσεων σε σχέση με τα όσα λαμβάνουν χώρα, ιδιαιτέρως με τα εθνικά μας θέματα. Η κοινή γνώμη στην Ελλάδα εδώ και αρκετό χρονικό διάστημα εστιάζει στο «ζήτημα επίλυσης του ονόματος της γείτονος χώρας». Όπως δε εκτιμάται, σε μεγάλο βαθμό αναλώθηκε και αναλώνεται η ελληνική διπλωματία προς την κατεύθυνση αυτή. Παραλλήλως όμως συμβαίνουν και άλλα «ζητήματα» και μάλιστα κρίσιμα για τα οποία η κοινή γνώμη είναι ανυποψίαστη λόγω «αδράνειας πολιτικής» ή έλλειψης δημόσιας ενημέρωσης. Προς την κατεύθυνση αυτή των παράλληλων κρίσιμων ζητημάτων το παρόν κείμενο θέλει να ευαισθητοποιήσει τον αναγνώστη με βάση ότι πρέπει και μπορεί να συμβαίνουν και άλλα για τα οποία ως πολίτης επιβάλλεται να έχει γνώση και ασφαλώς άποψη. Ένα δε από τα πολύ σοβαρά που θα πρέπει να απασχολεί ταυτοχρόνως όχι μόνο την ελληνική διπλωματία, αλλά και την ελληνική οικονομία, είναι η πρόσφατη πολιτική της Κίνας στο πλαίσιο του «Νέου Δρόμου του Μεταξιού».
- Ο «ΔΡΟΜΟΣ ΤΟΥ ΜΕΤΑΞΙΟΥ»
Το νέο άνοιγμα της Κίνας στην παγκοσμιοποιημένη οικονομία, που «ανοίγει νέο δρόμο», όπως επιχειρείται να προσδιορίζεται, μας υποχρεώνει στον αναστοχασμό της ιστορικής διαδρομής του «Δρόμου του Μεταξιού», οπότε στο πλαίσιο της τότε παγκοσμιοποιημένης οικονομίας διακινούνταν από την Κίνα προς το λοιπό κόσμο «χρήσιμα υλικά» όπως: μετάξι, γυαλί, πορσελάνη, πολύτιμοι λίθοι, είδη πολυτελείας, άλλα και μπαχαρικά. Μέσω αυτού του διαύλου οι Ευρωπαίοι κατέκτησαν μεταξύ των άλλων τη γνώση του χαρτιού και της πυρίτιδας, ενώ και κατά μία εκδοχή (στην οποία προσχωρεί ο γράφων) το πρώτο χαρτονόμισμα (ως νόμισμα) καθιερώθηκε από τους Κινέζους.
«Ο Δρόμος του Μεταξιού» εκτός από εμπορική και οικονομική σημασία, συνεπαγόταν και πολιτική επιρροή με πολιτιστικές προεκτάσεις. Δεν είναι τυχαίο δε, ότι κατά μήκος του «Δρόμου του Μεταξιού» αναπτύχθηκαν σημαντικοί πολιτισμοί. Ωστόσο η πτώση της Κωνσταντινούπολης το 1453 και η εγκατάσταση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας τον 15ο αιώνα, είχε ως συνέπεια την κατ’ ουσία ακύρωση του διαύλου αυτού. Έτσι, προέκυψε η ανάγκη εύρεσης νέων διαύλων. Σ’ αυτή την ανάγκη οφείλεται η ανακάλυψη του Νέου Κόσμου!
- ΤΟ ΝΕΟ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΜΕΝΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
Στο νέο παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον η κινεζική οικονομία και διπλωματία αρχίζουν να κατακτούν σημαντικό έδαφος. Βεβαίως «αιφνιδιάζει» ότι η «κομμουνιστική Κίνα» συμπεριφέρεται πλέον ως ο «Μεγάλος Καπιταλιστής». Προκειμένου, όμως, να διαγνωσθεί η πολιτική στροφή της οικονομικής πολιτικής της θεωρητικώς «περίκλειστης Κίνας», θα πρέπει να αναλυθούν επιγραμματικώς τα παρακάτω:
1) Η Κίνα ήδη από την περίοδο του Μάο και από το ιστορικό σημείο εκείνο και μετά που η Κίνα προέβη στο άνοιγμα προς τις ΗΠΑ, θα έπρεπε να προδιέθετε τους οξυδερκείς και επιμελείς παρατηρητές ότι θα επακολουθούσε εξωστρεφής πολιτική ευνοούμενη από τους κανόνες του διεθνούς εμπορίου και από το νέο παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον. Ήδη ο Πρόεδρος Τράμπ έχει εγκαίρως αντιληφθεί το μέγεθος της παρέμβασης που η Κίνα, ακόμη και ως πιστωτής-δανειστής των ΗΠΑ, διαδραματίζει…
2) Βεβαίως ο Μάο υιοθέτησε ένα κινεζικό νασιοναλισμό και μία «αντί-ιμπεριαλιστική πολιτική», αναλύοντας κυρίως το Λένιν, επηρεασμένος και από την Κινεζική Επανάσταση του 1911. Όντας δε πλέον ο «Μεγάλος Τιμονιέρης» διακήρυξε την ίδρυση της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας, που αφορούσε μονοκομματικό κράτος, ελεγχόμενο από το ΚΚΚ. Το 1957 ο Μάο οργάνωσε το “Μεγάλο Άλμα Μπροστά” με στόχο τη μετατροπή της οικονομίας της Κίνας από αγροτική σε βιομηχανική, και «ολοκλήρωσε» το «άλμα» αυτό σε επίπεδο ιδεολογίας και οικονομίας το 1966 με τη Μεγάλη Προλεταριακή Πολιτιστική Επανάσταση. Οι δράσεις αυτές του Μάο συνεπάγονταν ιστορικές «αλλαγές» για την Κίνα.
3) Η ανυποψίαστη κοινή γνώμη μπορεί να εκτιμήσει ότι λόγω της «απομαοποίησης» της Κίνας που έλαβε χώρα μετά το θάνατο του Μάο (Σεπτέμβριος 1976), έχει επέλθει η μεταβολή για μια εξωστρεφή πολιτική, που συνοδεύεται, άλλωστε, και με άλλα «παραστατικά» στοιχεία όπως π.χ.: η ενδυμασία των Αξιωματούχων της Κίνας κατά το «δυτικό πρότυπο».
- Η «ΘΕΩΡΙΑ ΤΟΥ ΜΑΟ» ΚΑΙ Ο «ΝΕΟΣ ΔΡΟΜΟΣ ΤΟΥ ΜΕΤΑΞΙΟΥ»
Για όσους παρακολουθούν τις διεθνείς σχέσεις και τα διαλαμβανόμενα στο ιδεολογικοπολιτικό πεδίο δεν μπορεί παρά να γνωρίζουν τη «θεωρία των τριών κόσμων». Η θεωρία αυτή που διατυπώθηκε για πρώτη φορά από το Μάο το Φεβρουάριο του 1974, έχει ακριβώς ως εξής: «Κατά τη γνώμη μου, οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Σοβιετική Ένωση αποτελούν τον Πρώτο Κόσμο. Η Ιαπωνία, η Ευρώπη και ο Καναδάς, οι ενδιάμεσες δυνάμεις, ανήκουν στο Δεύτερο Κόσμο. Εμείς είμαστε ο Τρίτος Κόσμος. Ο Τρίτος Κόσμος έχει έναν τεράστιο πληθυσμό. Με εξαίρεση την Ιαπωνία, η Ασία ανήκει στον Τρίτο Κόσμο. Ολόκληρη η Αφρική ανήκει στον Τρίτο Κόσμο, όπως επίσης και η Λατινική Αμερική». Αυτή είναι η «διαίρεση» του κόσμου σύμφωνα με τη «Μαοϊκή θεωρία».
Στο πλαίσιο του «Νέου Δρόμου του Μεταξιού» ανοίγουν κρίσιμα ζητήματα για την ελληνική διπλωματία και οικονομία –όπως είναι τα αγροτικά προϊόντα και ο τουρισμός– που επουδενί πρέπει να παραμεληθούν.
Υπ’ όψιν ότι ήδη υπάρχει «τριετές ελληνοκινεζικό σχέδιο» που έλαβε χώρα στο περιθώριο του «Φόρουμ για τη Διεθνή Συνεργασία», στο πλαίσιο του «Νέου Δρόμου του Μεταξιού». Ωστόσο, παρά τη συμφωνία αυτή η κοινή γνώμη παραμένει απληροφόρητη, για το ποιές (θα) είναι οι περαιτέρω εξελίξεις…
Το παρόν κείμενο θέτει το ζήτημα, υπό την έννοια ότι η Πολιτεία αλλά και γενικά το πολιτικό σύστημα υποαπασχολούνται ή δεν ασχολούνται με ζητήματα όπως είναι το θέμα των «ελληνοκινεζικών σχέσεων».
Ως κατακλείδα του παρόντος κειμένου και αναφορικώς με το «Νέο Δρόμο του Μεταξιού» θα πρέπει να επισημειωθεί ότι ναι μεν κατά τρόπο αποφασιστικό η Κίνα παρεμβαίνει στο διεθνή καταμερισμό εργασίας, επενδύσεων και ισχύος με εξαιρετικές προοπτικές, ωστόσο πρέπει να γίνει αντιληπτό ότι το γουάν δεν μπορεί να εκτοπίσει το δολάριο. Συνεπώς μια πολιτική που θα στρέφεται κατά του δολαρίου μπορεί να ακυρώσει τη διαδικασία του «Νέου Δρόμου του Μεταξιού».
ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ:
«μια πολιτική που θα στρέφεται κατά του δολαρίου μπορεί να ακυρώσει τη διαδικασία του “νέου δρόμου του μεταξιού”».
——————————————–
* Ο Πέτρος Μηλιαράκης δικηγορεί στα Ανώτατα Ακυρωτικά Δικαστήρια της Ελλάδας και στα Ευρωπαϊκά Δικαστήρια του Στρασβούργου και του Λουξεμβούργου (ECHR και GC- EU).
