Ήταν ο τόπος που γεννήθηκε και δεν τον ξέχασε ποτέ. Αν και πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του στο Ηράκλειο όπου και μεγαλούργησε ως σταφιδέμπορος ο Ιωάννης Στ. Καλμπάκης έφυγε έχοντας στο νου του το χωριό του: το Απεσωκάρι του Δήμου Γόρτυνας.
Σήμερα, 40 και πλέον χρόνια μετά το θάνατο του, οι χωριανοί του δεν έχουν ξεχάσει τον Ιωάννη Καλμπάκη, αφού τα χρόνια που πέρασαν έβαλε τη «μαγιά» για να ανοίξουν δεκάδες νοικοκυριά προικίζοντας τις νύφες του χωριού του ενώ όταν φάνηκε να «ολοκληρώνεται» αυτό το έργο, η κληρονομιά που άφησε στο χωριό γίνεται κοινωφελή έργα. Σήμερα η “προίκα” λόγω κρίσης αλλά και φορολογικών αλλαγών έχει κατέβει από τα 45.000 ευρώ στα 15.000 ποσό που ωστόσο δε θεωρείται ευκαταφρόνητο.
Τελευταίο έργο με τα έσοδα του κληροδοτήματος Καλμπάκη, που τα χρόνια που πέρασαν έκανε γνωστό το μικρό χωριό της Μεσαράς σε όλη την Ελλάδα, είναι το πνευματικό κέντρο που διαμορφώνεται στην πλατεία του χωριού. Βέβαια ο πρώτιστος στόχος του κληροδοτήματος ήταν να προικίζει τα άπορα και αμόρφωτα κορίτσια του χωριού με τα έσοδα από το ενοίκιο, ακινήτου που αποτέλεσε επί πολλά χρόνια το κατάστημα του αειμνήστου στη λεωφόρο Καλοκαιρινού (Πλατειά Στράτα) εκείνης της εποχής στο Ηράκλειο.
Λογικά στο μικρό χωριό της Μεσαράς στο οποίο τις καλές εποχές κατοικούσαν 200 κάτοικοι και σήμερα μένουν μόλις 60 και 15 αλλοδαποί, το κληροδότημα Καλμπάκη θα έφτανε για να προικίσει όλα τα κορίτσια του χωριού. Και μάλλον το έκανε αφού από το 1975 ως και πρόσφατα σχεδόν πάντα υπήρχε ένα κορίτσι από το χωριό που να παντρεύεται κάθε χρόνο, το οποίο έπαιρνε και το καθόλου ευκαταφρόνητο ποσό του κληροδοτήματος. Υπήρξε μάλιστα και χρονιά όπου τα κορίτσια που παντρεύονταν ήταν δύο και υπήρξε έντονη διαφωνία που έλαβε και διαστάσεις στον τύπο, αλλά τελικώς η λύση βρέθηκε στη μέση και οι νύφες μοιράστηκαν το ποσό.
Ωστόσο τα κορίτσια από το χωριό πλέον σύμφωνα με τους αυστηρούς όρους που βάζει η διαθήκη φαίνεται να τέλειωσαν, τουλάχιστον αφού το ενοριακό συμβούλιο που διαχειρίζεται πλέον το κληροδότημα αρνείται να παραβεί ή να κάνει τα «στραβά μάτια» στους όρους της διαθήκης και δε δίνει εύκολα το ποσό του κληροδοτήματος.
Επειδή όμως για όλα υπάρχει λύση κι επειδή ο κληροδότης εμφανίζεται και ιδιαίτερα διορατικός το ποσό του κληροδοτήματος πλέον χρησιμοποιείται κατά την επιθυμία του Ιωάννη Καλμπάκη, λόγω ανυπαρξίας νυφών για κοινωφελείς σκοπούς..
Πρόβλεψε … και το σχέδιο Καποδίστριας
Ιδιαιτέρως διορατικός εμφανίζεται στη διαθήκη του ο Απεσωκαριανός Ιωάννης Καλμπάκης. Έτσι αρχικά ορίζει ως διαχειριστή και εκτελεστή του κληροδοτήματος του επιτροπή με βάση το κοινοτικό συμβούλιο. Κι έτσι ξεκινά η διαχείριση του κληροδοτήματος μετά το θάνατο του το 1975. Στα χρόνια που μεσολαβούν πολλές νύφες από το Απεσωκάρι ξεκινούν τη ζωή τους με προίκα τα ενοίκια από το ακίνητο της Πλατειάς Στράτας.
Μάλιστα ενώ το ενοίκιο ήταν αρχικά χαμηλό στις καλές εποχές έφθασε και τα 4000 ευρώ μηνιαίψς με αποτέλεσμα κάποιες νύφες στις καλές περιόδους να πάρουν στο χέρι ακόμα και 45.000 ευρώ «δώρο» στο γάμο τους από τον εκλιπόντα συγχωριανό τους.
Ο κληροδότης εκτός του ότι είχε προβλέψει την έλλειψη των νυφών είχε προβλέψει και το πρόγραμμα διοικητικής αναδιάρθρωσης της χώρας, αρχικά με το σχέδιο Καποδίστριας και στη συνέχεια με το πρόγραμμα Καλλικαράτης.
Η επιθυμία του Ιωάννη Καλμπάκη ήταν ξεκάθαρη: τα έσοδα από το κληροδότημα θα έπρεπε να διατίθενται αποκλειστικά στο χωριό του το Απεσωκάρι. Την επιθυμία του «θωράκισε» τονίζοντας στη διαθήκη του ότι σε περίπτωση που το Απεσωκάρι θα πήγαινε διοικητικά σε ένα μελλοντικό Δήμο η διαχείριση του κληροδοτήματος θα περνούσε από την κοινότητα στην ενορία. Αυτό έγινε το 1999.
Παραμένει σημαντικό το ποσό
Βέβαια στην πορεία τα πράγματα άλλαξαν καθώς σήμερα το ενοίκιο είναι 2.200 ευρώ αλλά όπως λέει ο ιερέας του χωριού και πρόεδρος του ενοριακού συμβουλίου Δημήτρης Παπαδομανωλάκης : «Για να βρει κανείς το ποσό δεν αρκεί να πολλαπλασιάσει το ενοίκιο επί 12, το οποίο ενοίκιο μάλιστα λόγω της κρίσης είναι μειωμένο σε σχέση με παλαιότερα. Πλέον έχει επιβληθεί φόρος της τάξης του 30% στα κληροδοτήματα, ενώ από το ποσό που καταλήγει στα χέρια της δικαιούχου πρέπει να αφαιρεθούν η πληρωμή του ΕΝΦΙΑ για το ακίνητο καθώς και του δικηγόρου και του λογιστή για τη διαδικασία. Μόνο ο φόρος είναι 9.000 ευρώ, καταλαβαίνετε ότι μιλάμε για πολύ μικρότερο ποσό από ότι παλαιότερα, ωστόσο σημαντικό για τις δύσκολες εποχές που διανύουμε».
Ακόμα και με αυτές τις συνθήκες το ποσό που διατίθεται στις νέες νύφες προσεγγίζει τις 15.000 ευρώ.
Σπίτι ξενώνας, κοινοτικό γραφείο, εκλογικό κέντρο και ιατρείο!
O Iωάννης Καλμπάκης εκτός από τα έσοδα του καταστήματος που αποτελεί το κληροδότημα στο χωριό του άφησε και το σπίτι του.
Το σπίτι που έχει ανακαινιστεί από τα χρήματα του κληροδοτήματος στέγασε τις τελευταίες δεκαετίες και συνεχίζει να στεγάζει ακόμα και σήμερα όλες τις δραστηριότητες του χωριού που προορίζονται για σκοπούς που εξυπηρετούν όλους. Έτσι ο οντάς χρησιμοποιήθηκε ως ξενώνας για φιλοξενία παλαιότερα φαντάρων στις εκλογές ή οποιουδήποτε άλλου έπρεπε να φιλοξενηθεί στο χωριό, ενώ οι υπόλοιποι χώροι ως γραφείο της κοινότητας Απεσωκαριού, ως εκλογικό κέντρο, ως γραφείο του πολιτιστικού συλλόγου αλλά και ως ιατρείο.
Ευαίσθητος, πλούσιος και αυτοδημιούργητος
Ως ένα άνθρωπο ευαίσθητο που αγαπούσε τον τόπο του και τον σκέφτηκε όταν δεν μπόρεσε να κάνει δική του οικογένεια περιγράφουν τον Ιωάννη Καλμπάκη οι χωριανοί του. Οι περισσότεροι τον θυμούνται από τις διηγήσεις των παλαιότερων που δεν είναι πια στη ζωή. Ο Ιωάννης Καλμπάκης, όπως τον περιγράφουν, υπήρξε πλούσιος και αυτοδημιούργητος από τους σημαντικότερους σταφιδέμπορος της εποχής του στο Ηράκλειο.
Μετά το θάνατο του στη διαθήκη του άφησε περιουσιακά στοιχεία στα ανίψια του αλλά και στο χωριό του. Όπως λέει ο π.Δημήτρης Παπαδομανωλάκης: «Φαίνεται πως ήταν ένας όχι και τόσο συνηθισμένος άνθρωπος στην εποχή μας αφού εκτός από τον εαυτό του σκεφτόταν και τους συνανθρώπους του. Αυτό που έκανε για το χωριό του ήταν σπουδαίο και πρέπει να το διαφυλάξουμε ως κόρη οφθαλμού».
Πηγή: cretapost.gr
