Γράφει ο Μανώλης Καρπετάκης*
Βρισκόμαστε στα 1908, όπου έχει προηγηθεί η επανάσταση του Θερίσου (10 Μαρτίου 1905). Η επανάσταση μπορεί να μην πέτυχε πλήρως τους στόχους της αλλά έδωσε μια νέα ώθηση στο Κρητικό ζήτημα κι έφερε θετικές εξελίξεις, καθώς συμφωνήθηκαν εσωτερικές μεταρρυθμίσεις και η κατάργηση του αυταρχικού καθεστώτος στο νησί, καθώς και η ψήφιση ενός κρητικού συντάγματος πιο δημοκρατικού. Ο βασιλιάς της Ελλάδας Γεώργιος Α’ μετά την παραίτηση του πρίγκιπα Γεωργίου από την θέση του Αρμοστή, όρισε ως νέο Ύπατο Αρμοστή της Κρητικής πολιτείας τον πρώην πρωθυπουργό Αλέξανδρο Ζαΐμη που ανέλαβε καθήκοντα στις 18 Σεπτεμβρίου 1906 με πενταετή εντολή.
Η πολιτική ομαλότητα είχε επανέλθει στην Κρήτη, καθώς το 1908 η Κρητική πολιτεία γνώριζε μεγάλη ανάπτυξη με τον κρατικό μηχανισμό να λειτουργεί υποδειγματικά. Η προσάρτηση της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης από την Αυστρία και η ανακήρυξη της Βουλγαρίας σε βασίλειο με ταυτόχρονη προσάρτηση της Ανατολικής Ρωμυλίας στο νέο Βασίλειο, ήρθαν να ταράξουν τα πράγματα στην Κρήτη το 1908. Η ελληνική κυβέρνηση του Γεώργιου Θεοτόκη παρακίνησε τους Κρητικούς να διεκδικήσουν την ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα μέσα από λαϊκές κινητοποιήσεις και δημοψηφίσματα. Σε λαϊκή κινητοποίηση που έγινε στις 23 Σεπτεμβρίου 1908 στο πεδίο του Άρεως στα Χανιά εγκρίθηκε ομόφωνα ψήφισμα υπέρ της ένωσης. Η κυβέρνηση της Κρητικής πολιτείας εξέδωσε ενωτικό ψήφισμα στις 24 Σεπτεμβρίου 1908. Στις 25 Σεπτεμβρίου τα μέλη της κρητικής κυβέρνησης ορκίστηκαν στο όνομα του Βασιλιά της Ελλάδας και η Κρητική Βουλή επικύρωσε τα ψηφίσματα της ένωσης και κατάργησε την Αρμοστεία στο νησί. Ο Αλέξανδρος Ζαΐμης που βρισκόταν σε διακοπές στην Αίγινα, μετά κι από τις υποδείξεις της ελληνικής κυβέρνησης δεν επέστρεψε στην Κρήτη. Μετά την αποχώρηση Ζαΐμη στην Κρήτη σχηματίστηκε προσωρινή διακομματική κυβέρνηση υπό την προεδρεία του Αντώνιου Μιχελιδάκη.
Πηγή: Δετοράκης Θεοχάρης, Ιστορία της Κρήτης, Δετοράκης. Ηράκλειο Κρήτης 1990
* Ο κ. Μανώλης Καρπετάκης είναι Δάσκαλος
