Στίς 11 Αὐγούστου ἑορτάζει ἡ Ἐφέστιος (θαυματουργὸς) Εἰκόνα τῆς Παναγία τῆς ἐπικεκλημένης Κυρίας Ἐλεούσης, τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Κουδουμᾶ (ἐπιτελεῖται κάθε ἔτος αὐτὴ τὴν ἡμέρα 10 πρὸς 11 Αὐγούστου Ἱερὰ Ἀγρυπνία στὸ Καθολικό της Ι. Μονῆς Κουδουμᾶ) τήν ὁποία συναντᾶ κανεὶς μπαίνοντας στὸ καθολικὸ τῆς Μονῆς σὲ περίβλεπτη θέση καὶ σε εἰδικὸ προσκυνητάρι τὴν ὁποία κοσμοῦν πολύτιμα ἀφιερώματα.
Αὐτὴ ἡ Ἱερὰ Εἰκόνα θεωρεῖται καὶ εἶναι ὄντως ἡ θαυματουργὸς εἰκόνα τῆς Μονῆς, ἡ ὁποία ὅμως ἔχει συγκεκριμένη ἱστορία. Στὸ Μοναστήρι δόθηκε τό 1957 στὴν ἀρχὴ τῆς ἡγουμενίας τοῦ Ἀρχιμ. Ἀντωνίου Γεπεσάκη. Εἶναι ἡ Παναγία ἡ Δεξιοκρατοῦσα, ἡ Ἐλεοῦσα τοῦ Κύκκου (τῆς περιωνύμου δηλαδὴ Μονῆς τῆς Κύπρου) καὶ κάτω στὴν ἄκρη ἀριστερὰ ὅπως τὴ βλέπουμε εἶναι ὁ Ἅγιος Νικόλαος. Τὴν εἰκόνα, λοιπόν, αὐτὴ παρέδωσε στὸ Μοναστήρι ἡ κ. Ἑλένη Σκανδαλάκη ἀπὸ τὴν Ἁγιὰ Φωτιὰ Μονοφατσίου. Ἡ κυρία αὐτή, περὶ τὸ 1930 ἦταν νοσοκόμα στὸν Ἐρυθρὸ Σταυρὸ τῆς Ἀθήνας. Κατὰ τὴν περίοδο αὐτὴ στὴν Ἀθήνα ἔμενε ἕνας ἰταλικῆς καταγωγῆς ὑψηλὸς ἀξιωματοῦχος πολιτικὸς τοῦ ὁποίου τὸ ὄνομα ἦταν Διομήδης. Αὐτὸς, λοιπόν, ὁ ἀξιωματοῦχος ζήτησε ἀπὸ τὸν Ἐρυθρὸ Σταυρὸ μιὰ νοσηλεύτρια γιὰ νὰ φροντίζει τὸν ἄρρωστο ἀδελφὸ τῆς γυναίκας του στὸ σπίτι καὶ ἡ διοίκηση παραχώρησε τὴν τότε νοσηλεύτρια Ἑλένη Σκανδαλάκη.
Ὕστερα ἀπὸ λίγο χρονικὸ διάστημα ἀνέθεσαν σ’ αὐτὸν τὸν Διομήδη τὴν εὐθύνη ἐρευνῶν στὸ κονάκι τοῦ Ἁλῆ Πασὰ στὰ Γιάννενα (προφανῶς θὰ εἶχε εἰδικότητα ἀρχαιολόγου). Ἐπειδὴ οἱ ἐργασίες αὐτὲς ἦταν χρονοβόρες πῆρε μαζί του τὴν οἰκογένειά του καὶ μαζί τή νοσοκόμα Ἑλένη.
Κατὰ τὶς ἔρευνες, σ’ ἕνα ἄδειο δωμάτιο παρατήρησαν στὸ μέσο τοῦ δαπέδου μιὰ πλάκα ποὺ ἔμοιαζε μὲ ἄνοιγμα κρύπτης. Ἔτσι πράγματι ἦταν, διότι ὅταν σήκωσαν αὐτὴ τὴν πλάκα ἀντίκρυσαν μιὰ σκάλα μὲ δεκαπέντε σκαλοπάτια ἡ ὁποία ὀδηγοῦσε σὲ ὑπόγειο μέσα στὸ ὁποῖο ὅμως ὑπῆρχε φῶς. Ἔντρομοι οἱ ἐργάτες ἀνέφεραν τὸ γεγονὸς στὸ Διομήδη. Ὅλοι μαζί, καθὼς καὶ ἡ Ἑλένη ποὺ ἔτυχε νὰ βρίσκεται ἐκεῖ, κατέβηκαν καὶ βρῆκαν ἕνα τραπέζι καὶ πάνω σ’ αὐτὸ μιὰ εἰκόνα τῆς Παναγίας, δεξιὰ καὶ ἀριστερὰ τῆς ὁποίας ἄναβαν δυὸ λαμπάδες. Ἦταν ἀνεξήγητο τὸ γεγονὸς πὼς ἦταν δυνατὸν ἕνας τέτοιος χῶρος ποὺ μόλις εἶχε ἀνακαλυφθεῖ, νὰ ἔχει λαμπάδες νὰ ἀνάβουν ἑκατέρωθεν τῆς εἰκόνας. Κατάλαβαν ὅτι ἐπρόκειτο γιὰ θεῖο σημεῖο καὶ ὑπέθεσαν ὅτι ἐκεῖ ἦταν μυστικὸς χῶρος στὸν ὁποῖο ἔκαναν τὴν προσευχή τους οἱ χριστιανοὶ δοῦλοι καὶ δοῦλες τοῦ Ἀλῆ Πασᾶ. Δὲν ἐξηγεῖται ἀλλιῶς τὸ γεγονός.
Ὁ Διομήδης πῆρε τὴν εἰκόνα στὸ σπίτι του καὶ μετὰ τὸ πέρας τῶν ἐργασιῶν ὅταν ἐπέστρεψε στὴν Ἀθήνα κρατοῦσε καὶ τὴν εἰκόνα περισσότερο ὡς ἐνθύμιο παρὰ ἀπὸ εὐλάβεια. Στὸ μεταξὺ ἡ ὑγεία τοῦ ἀρρώστου ἀδελφοῦ τῆς γυναίκας του εἶχε ἐπιδεινωθεῖ καὶ ἀφοῦ οἱ γιατροὶ περίμεναν τὸ μοιραῖο, τὸ ἀνδρόγυνο ζήτησε ἀπὸ τὴν Ἑλένη νὰ προσευχηθεῖ στὴν Παναγία, διότι εἶχαν παρατηρήσει πὼς ἦταν πολὺ πιστὴ ἀφοῦ τὴν ἔβλεπαν νὰ προσεύχεται σ’ αὐτὴν τὴν εἰκόνα μὲ πολλὴ εὐλάβεια καὶ νὰ τῆς ἀνάβει καντήλι. Ἐκείνη δέχθηκε νὰ προσευχηθεῖ ἀλλὰ ζήτησε ὡς χάρη ἂν θεραπευόταν ὁ ἀσθενής, νὰ τῆς χάριζε αὐτὴ τὴν εἰκόνα, διότι γι’ αὐτὴν δὲν ἦταν εἶδος ἐνθυμίου ἀλλὰ θρησκευτικῆς τιμῆς. Ἐκεῖνος ἀρχικὰ ἀρνήθηκε, τῆς εἶπε νὰ κάνει ὅ,τι μπορεῖ καὶ θὰ σκεφθεῖ. Ἀπὸ τὴν ὥρα ἐκείνη ἡ Ἑλένη ἄρχισε ἀγῶνα νηστείας καὶ προσευχῆς παρακαλώντας τὴν Παναγία νὰ κάνει τὸ θαῦμα της. Ἐπειδὴ ἡ Ἑλένη καταγόταν ἀπὸ μέρος ποὺ εἶχε σχέση μεγάλη μὲ τὴν Παναγία τοῦ Κουδουμᾶ καὶ ἔχοντας ἀκούσει ἀπὸ παιδὶ γιὰ τὰ πολλὰ της θαύματα, ὁ νοῦς της ὅταν προσευχόταν ἦταν στὸν Κουδουμᾶ.
Τὸ θαῦμα ἔγινε. Παρὰ πᾶσα ἐλπίδα, ὁ βαρειὰ ἄρρωστος ἔγινε καλὰ, ἀλλὰ ὁ Διομήδης δὲν ἤθελε μετὰ νὰ δώσει τὴν εἰκόνα στὴν Ἑλένη. Ἐκείνη βρισκόταν σὲ μεγάλη θλίψη. Τότε ὁ Διομήδης ὀνειρεύτηκε τὴν ἴδια τὴν Παναγία ἡ ὁποία τὸν πρόσταζε μὲ αὐστηρότητα νὰ δώσει τὴν εἰκόνα Της στὴν Ἑλένη. Ἡ Ἑλένη πῆρε τὴν εἰκόνα καὶ τὴν φύλαγε σὰν κόρη ὀφθαλμοῦ μέχρι ποὺ τελείωσε ὁ πόλεμος καὶ τὸ 1945 γύρισε στὸ πατρικὸ της σπίτι στὴν Ἁγιὰ Φωτιά. Ἐκεῖ στὸ σπίτι της τὴν τιμοῦσε, τὴ θύμιαζε, τῆς ἄναβε καντήλι καὶ ὅταν οἱ ἄνθρωποι τῆς περιοχῆς ἔμαθαν τὸ ἱστορικὸ τῆς εἰκόνας αὐτῆς, στὶς ἀνάγκες τους τὴν παρακαλοῦσαν κι αὐτὴ θαυματουργοῦσε. Καθὼς περνοῦσε ἡ ἡλικία της φοβόταν γιὰ τὴν τύχη τῆς εἰκόνας ὅταν θὰ πέθαινε, τὴ βασάνιζε ὅμως καὶ ὁ λογισμὸς ὅτι ἔπρεπε νὰ τὴ δώσει στὸν Κουδουμᾶ, διότι τὴν Παναγία τὴν Κουδουμιανὴ παρακαλοῦσε θερμὰ γιὰ νὰ θεραπεύσει τότε τὸν ἄρρωστο. Πῆρε , λοιπόν, τὴν ἀπόφαση καὶ ἀφιέρωσε τὴν εἰκόνα αὐτὴ τῆς «Ἐλεούσας τοῦ Κύκκου» στὸν Κουδουμᾶ τὸ 1957, κι ἀπὸ τότε ἡ χάρη Της δεσπόζει μέσα στὸ Ναό.
Ἡ εἰκόνα αὐτὴ εἶναι ὄντως θαυματουργός. Μὲ θαῦμα βρέθηκε, ἀπὸ θαῦμα πιστοποιήθηκε ἡ χάρη Της ὅταν βρέθηκε μὲ ἀναμμένες λαμπάδες, θαῦμα θεραπείας σὲ ἑτοιμοθάνατο ἔκαμε, μὲ ἀποκαλυπτικὸ ὄνειρο δόθηκε στὴν Ἑλένη καὶ συνεχίζει νὰ θαυματουργεῖ στὸν ἅγιο τόπο ποὺ δωρήθηκε. Ἔτσι ὁ Κουδουμᾶς ὡς μεγάλο προσκύνημα τῆς Παναγίας ποὺ ἦταν καὶ δὲν διέθετε ἐφέστιο θαυματουργὸ εἰκόνα, ἀπόκτησε. Τὸ γεγονὸς ὅτι ἡ εἰκόνα αὐτὴ τῆς Παναγίας λέγεται «Ἐλεοῦσα τοῦ Κύκκου», δεξιοκρατοῦσα, ὅπως ἀκριβῶς εἶναι καὶ λέγεται καὶ ἡ θαυματουργὸς εἰκόνα τῆς «Παναγίας Δεξιᾶς» τοῦ ὁμώνυμου Ναοῦ τῆς Θεσσαλονίκης, ἐπὶ πλέον δὲ ἡ ἐντὸς πλαισίου στὸ κάτω ἀριστερὸ μέρος τῆς εἰκόνας ἱστόρηση τοῦ Ἁγίου Νικολάου, ὀδήγησε τὴ σκέψη μας στὴν Κύπρο ὡς τόπο προελεύσεως τῆς εἰκόνος γιὰ τοὺς ἑξῆς λόγους:
Εἶναι γνωστὸ τὸ περίφημο Μοναστήρι τῆς Παναγίας τοῦ Κύκκου στὴ μαρτυρική Κύπρο. Σ’ αὐτὸ φυλάσσεται ἡ θαυματουργὸς της εἰκόνα, ἡ ὁποία εἶναι πάντα σκεπασμένη ὅπως ἀπαιτεῖ ἡ παράδοση, ἀθέατη στὰ μάτια τῶν ἁμαρτωλῶν ἀνθρώπων. Ἕνα σημεῖο της μόνο στὴν κάτω πλευρὰ εἶναι ἀνοικτὸ καὶ ἐκεῖ προσκυνεῖται. Ἐκεῖ στὴν Κύπρο βρίσκεται ὅμως καὶ ἡ ἀρχαιότατη Μονὴ τοῦ Ἁγίου Νικολάου, ἡ ἀποκαλούμενη «Μονὴ τῶν Ἱερέων» ἡ ὁποία εἶναι Μετόχιο τῆς Μονῆς Κύκκου καὶ κατὰ τὴν παράδοση συνδέεται μὲ τὸ πρόσωπο τοῦ Ἁγίου Νικολάου κατὰ τὸ πέρασμά του ἀπὸ τὴν Κύπρο. Τὸ πιθανότερο, λοιπόν, εἶναι νὰ ἁγιογραφήθηκε στὴν Κύπρο ἀφοῦ πάνω λέει καθαρὰ ποιὰ Παναγία εἶναι καὶ συγκεκριμένα στὴ Μονὴ Ἁγίου Νικολάου τῶν Ἱερέων. Δὲν μποροῦμε νὰ τὸ ποῦμε μὲ σιγουριά, ἀλλὰ καὶ δὲν μποροῦμε νὰ τὸ ἀποκλείσουμε. Ὅμως λογικὰ ἐκεῖ ὁδηγούμεθα. Τὸ ὅτι ὅμως βρέθηκε στὸ προσκύνημα τοῦ Κουδουμᾶ αὐτὸ εἶναι καθαρή πρόνοια τῆς Κυρίας Θεοτόκου νὰ στολίσει καὶ νὰ ἐνισχύσει τὸ Μοναστήρι της μὲ θαυματουργὸ εἰκόνα της, ἡ ὁποία ὡς ἄλλη Μονὴ Κύκκου (τηρουμένων τῶν ἀναλογιῶν) ἔχει καὶ αὐτὴ τὸ γνωστὸ Μετόχιό της μέχρι σήμερα, ὡς Μονὴ τοῦ Ἁγίου Νικολάου, κοντὰ στὶς Στέρνες Μονοφατσίου.
Πηγή: ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΚΟΥΔΟΥΜΑ – Σταύρος Λεβέντης
