Του Ζαχαρία Καψαλάκη*
Στις 3 Νοεμβρίου 1869 οι Ιερείς του Τυμπακίου (παπα-Κωνσταντίνος Μαράκης, παπα-Ιωάννης και παπα-Δημήτρης) και οι Δημογέροντες του χωριού (Αντώνιος Ψωμαδάκης, Αναγνώστης Αντρουλάκης, Κωνσταντίνος Τζεηρανάκης, Μιχαήλ Μηλολιδάκης, Σπυρίδος Χαντζιδάκης, Κωνσταντής Γεωργιουδάκης, Αναγνώστης Τζωρτζακάκης, Αναγνώστης Χριστοδουλάκης, Σταυρούλης Ταβερναράκης) και ο κάτοικος των Βόρων Αντώνιος Καπελάκης, με επιστολή τους στο Μητροπολίτη Κρήτης Μελέτιο και τη Δημογεροντία, ζητούν την ίδρυση σχολείου. Στην επιστολή τους τονίζουν: «…παρακαλήσθε να μας εστείλετε ένα διδάσκαλο εις το χωρίον μας, διότι είναι ανάγκη και μάλιστα τον εζητά ο τόπος ότι είναι το χωρίον μας η μισή επαρχία ακόμα είναι και οι Βόροι και τα απάνω χωριά με το χωριό μας δια να γίνει το κεντρικό σχολείο εις το Τυμπάκι και παρακαλείσθε να μας εσταλθεί ο διδάσκαλος, διότι παραπονούμασθεν διατί αποστέλονται διδάσκαλοι εις τα παραμικρά χωριά και εις το εδικόν μας δε στέλνετε λοιπόν σας περικαλούμεν και ας γίνει και ημάς το χατίρι μας…».
Στις 25 Νοεμβρίου του ίδιου έτους η Δημογεροντία Ηρακλείου ενημερώνει τους κατοίκους του Τυμπακίου για το διορισμό δασκάλου και την έναρξη λειτουργίας του σχολείου. Πρόκειται για τον Εμμανουήλ Λιμπρίτη από τον Άγιο Θωμά, τελειόφοιτο της Ριζαρείου Εκκλησιαστικής Σχολής Αθηνών.
Ο Λιμπρίτης θα μείνει στο Τυμπάκι για τέσσερα χρόνια και θα αντικατασταθεί το σχολικό έτος 1873-1874 από το Κωνσταντίνο Τσαντιράκη, απόφοιτο της Α΄ Γυμνασιακής τάξης και με καταγωγή από το Ηράκλειο.
Απ’ αυτόν έχουμε το πρώτο μαθητολόγιο του σχολείου με 78 μαθητές, και 2 μαθήτριες.
Στα χρόνια αυτά πέντε δάσκαλοι δίδαξαν στα σχολεία του Νομού με καταγωγή το Τυμπάκι. Ο Γεώργιος Ορφανουδάκης δίδαξε στην Αγία Βαρβάρα, στο Τυμπάκι, στους Βόρρους, ο Σπυρίδων Δρετάκης δίδαξε και αυτός σε Βόρρους, Τυμπάκι και Μεγάλη Βρύση), ο Εμμανουήλ Μαρκάκης σε Γέργερη και Ζαρό, ο Φίλιππος Ανδρουλακάκης που ίσως να είχε καταγωγή από τους Βόρρους σε Άγιο Μύρωνα και Βόρρους και ο Εμμανουήλ Ξυνιαράκης δίδαξε στο Τυμπάκι και στην Ελληνική Σχολή Αγίου Μύρωνα.
* Απόσπασμα από την ομιλία του Ζαχαρία Καψαλάκη, σε εκδήλωση που οργάνωσε ο Δήμος Φαιστού για τους Τρεις Ιεράρχες στις 30 Ιανουαρίου 2014. Θέμα της ομιλίας: «Ιδρύσεις σχολείων στο Δήμο Φαιστού στα χρόνια της Τουρκοκρατίας…
