Κείμενο – Φωτογραφία: Μουσείο Χριστιανικής Τέχνης “Αγία Αικατερίνη” / Museum of Christian Art
Έτσι είδαν οι Κρήτες ζωγράφοι την Έγερση του Λαζάρου!
Σε μια μικρή εικόνα (Δωδεκάορτου), αλλά μεγάλης καλλιτεχνικής αξίας, που χρονολογείται από τον 17ο αιώνα, συμπυκνώνεται η εμπειρία των σπουδαίων ζωγράφων της Κρητικής Αναγέννησης, όπως συμπυκνώνεται και ο ρόλος των ιερών εικόνων στην εκκλησία μας.
Ήδη από τον 15ο αιώνα οι Κρήτες αγιογράφοι είχαν διαμορφώσει ενδιαφέρουσες εικονογραφικές συνθέσεις της Έγερσης αντλώντας εμπνεύσεις από παλαιότερα πρότυπα, ιδιαιτέρως εκείνα που, όπως φαίνεται από τα γνωστά παραδείγματα, είχαν καθιερωθεί ήδη από την παλαιολόγεια εποχή του Βυζαντίου.
Η εικόνα είναι το ανοικτό βιβλίο που ο καθένας μπορεί να το «διαβάσει» και να κατανοήσει καλύτερα όσα ακούγονται στους ιερούς ναούς.
Με σοφό τρόπο εξεικόνισαν οι σπουδαίες μορφές της βυζαντινής τέχνης την πορεία του Θεανθρώπου προς το εκούσιον πάθος και την Ανάσταση.
Οι περισσότερες από τις παραστάσεις είναι αφηγηματικές και προκαλούν την ιερή συγκίνηση που χαρακτηρίζει ιδιαίτερα τη Μεγάλη Εβδομάδα.
Σε τούτη την πολυπρόσωπη εικόνα που φυλάσσεται στο Μουσείο μας βλέπουμε μιαν εξαιρετική αποτύπωση του θαύματος.
Όρθιος ο Χριστός με ήρεμη και αποφασιστική κίνηση και σηκωμένο το δεξί χέρι στρέφεται προς τον τάφο μέσα από τον οποίο εξέρχεται αναστημένος, αλλά σαβανωμένος ακόμα, ο Λάζαρος. Κάτω βλέπουμε τις αδερφές του.
Είναι πεσμένες στα πόδια του Ιησού και στα πρόσωπά τους αποτυπώνεται ο πόνος του θανάτου.
Πίσω ο όμιλος των Αποστόλων και δεξιά, πίσω και πλάι στον βράχο με τον τάφο του Λαζάρου, ένας άλλος όμιλος ανθρώπων.
Είναι εκείνοι που παρακολουθούνε το θαύμα.
Σε όλη τη σύνθεση βλέπουμε μορφές γεμάτες ζωντάνια, σώματα σε κίνηση και χρώματα ζωηρά.
Αν προσέξουμε καλύτερα τούτα τα σπουδαία κειμήλια, θα μπορέσουμε να δούμε καλύτερα τις αξίες που διαμορφώθηκαν στα χρόνια της μεγάλης Κρητικής Σχολής και να αντιληφθούμε τον ρόλο της βυζαντινής παράδοσης σε εποχές που η Κρήτη αποτελούσε (διοικητικά μόνο) τμήμα ενός άλλου κόσμου, καθώς ανήκε στη Γαληνοτάτη Δημοκρατία του Αδρία.
Τα βυζαντινά βουνά, οι μορφές, ο τρόπος με τον οποίο αναπτύσσεται το θέμα το μαρτυρούν.
Χρόνια Πολλά και Καλή Μεγαλοβδομάδα!
